Μια μοναδική περίπτωση οικισμού της Τελικής Νεολιθικής Εποχής στην «Ασβεσταριά» Πετρωτού Τρικάλων

Με την φετινή ανασκαφική περίοδο ολοκληρώθηκε το πενταετές πρόγραμμα ανασκαφικών ερευνών στον οικισμό της Εποχής Χαλκού στην θέση «Ασβεσταριά» Πετρωτού Τρικάλων. Η ανασκαφή διεξάγεται υπό την διεύθυνση της αρχαιολόγου της ΕΦΑ Καρδίτσας Μαρίας Βαϊοπούλου, με τη συνεργασία διεπιστημονικής ομάδας ερευνητών και την υποστήριξη του INSTAP.

Η ανασκαφή στην θέση «Ασβεσταριά» Πετρωτού Τρικάλων, ξεκίνησε σαν σωστική ανασκαφή με αφορμή το έργο κατασκευής της ε. ο. Λάρισας –Τρικάλων όπου ήρθε στο φως οικισμός της Ύστερης Εποχής Χαλκού. Οι ανασκαφικές έρευνες που διεξήχθησαν κατά την διάρκεια του πενταετούς προγράμματος έδωσαν ενδιαφέροντα στοιχεία για την διαχρονική καθώς και την χωροταξική χρήση του οικισμού.
Η περίπτωση του οικισμού του Πετρωτού αποτελεί για τη δυτική Θεσσαλία μοναδική γνωστή περίπτωση οικισμού της Τελικής Νεολιθικής ή και ακόμα πρωιμότερων φάσεων, η ζωή του οποίου συνεχίζεται αδιάλειπτα έως το τέλος της Εποχής του Χαλκού.
Αρχιτεκτονικά οικιστικά λείψανα:
Αποκαλύφθηκαν τμήματα δεκατεσσάρων κτιρίων τα οποία χρονολογούνται από την ΠΕ ΙΙ έως και την ΥΕΙΙΙΓ. Από τα καλύτερα διατηρημένα είναι το Κτίριο Η με κατεύθυνση ΒΑ-ΒΔ, το οποίο χρονολογείται στην ΠΕΙΙ. Πρόκειται για αψιδωτό κτίριο με είσοδο στην ΒΔ πλευρά του και αποκαλυφθείσες διαστάσεις 8,75μΧ 7,00μ. Το Κτίριο Ε το οποίο χρονολογείται στην ΥΕ ΙΙΙΑ. Πρόκειται για ένα παραλληλόγραμμο μεγαρόσχημο κτίριο στο οποίο παρατηρούνται τρεις (3) οικοδομικές φάσεις. Από την πρώτη φάση σώζεται τείχος 16,21μ. ενώ από την δεύτερη φάση όπου διαπιστώνετε ότι το κτίριο μικραίνει, σώζεται τείχος μήκους 12,22μ. Στην Τρίτη, τελική του φάση διακρίνονται τουλάχιστον τρεις (3) χώροι καθώς και μία μνημειακή είσοδος. Οι σωζόμενες διαστάσεις του κτιρίου σε αυτή την φάση είναι 16,21μ Χ 5,60μ. Το κτίριο συνεχίζεται κάτω από την παλαιά ε.ο. Λάρισας –Τρικάλων. Το Κτίριο Ι το οποίο χρονολογείται στην ΥΕΙΙΙΒ περίοδο, έχει κατεύθυνση ΒΔ → ΒΑ με μέγιστες σωζόμενες διαστάσεις 21,77μ Χ5,56μ Αποτελείται από τέσσερεις (4) τουλάχιστον χώρους. Στην ΒΑ πλευρά του κτιρίου Ι όπου βρίσκεται και η είσοδος του ήρθε στο φως τμήμα λιθόστρωτου δρόμου διαστάσεων: Σωζ. Μήκος 4,22μ και πλάτους 2,40μ. ο οποίος υπερκαλύπτει το κτίριο ΙΒ το οποίο χρονολογείται στην ΥΕΙΙΒ

Ταφές:
Ήρθαν στο φως 42 ταφές οι οποίες ήταν είτε σε κιβωτιόσχημους είτε σε λακκοειδείς τάφους οι οποίοι χρονολογούνται από την ΠΕΙ έως την ΥΕ ΙΙΙΓ καθώς και ένας λακοειδής πλούσια κτερισμένος της ρωμαϊκής περιόδου, μέσα σε στρώμα της ΠΕΙΙΙ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν κάποιες από τις ταφές, όπως η ταφή οικογένειας (πατέρας, μητέρα και βρέφος) σε λακκοειδή τάφο. Επίσης σε λακκοειδή τάφο ήρθε στο φώς ταφή μητέρας η οποία έφερε το βρέφος στο στήθος της. Σε θήκη δίπλα σε κιβωτιόσχημο παιδικό τάφο ανάμεσα στα άλλα κτερίσματα ήρθε στο φως και ο σκελετός σκύλου. Όπως είναι γνωστό οι σκύλοι σαν κτερίσματα απαντώνται συχνά κατά την Ύστερη Εποχή Χαλκού.
Κεραμική:
Εκτός από την κεραμική ντόπιας παραγωγής, αξιοσημείωτος είναι ο αριθμός των «εισηγμένων» αγγείων από την Αργολίδα και ίσως και από την Κρήτη.

Στην ντόπια κεραμική της ΥΕΧ η οποία έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τόσο όσο αφορά στον πηλό ή στις χαρακτηριστικές λαβές η Μεσοελλαδική παράδοση ανιχνεύεται ακόμη και στα σχήματα των αγγείων. Ένας μεγάλος αριθμός αγγείων ντόπιας κεραμικής, κυρίως της ΥΕΙΙΒ περιόδου, μιμείται την κεραμική της Αργολίδας χρησιμοποιώντας στο αλείφωμα βαφή η οποία είναι ομοιόχρωμη με τον πηλό της Αργολίδας. Στο σύνολό της, παράλληλα απαντώνται στην βόρεια και δυτική Ελλάδα καθώς και στην Αλβανία.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί η παρουσία οστών ζώων κάτω από την θεμελίωση κτιρίου τα οποία χρονολογήθηκαν στην ΜΕΧ Ι (ανάμεσα στο 2134 και το 1939 π. Χ.) τα οποία πιθανόν να παραπέμπουν σε τελετουργικό θεμελίωσης καθώς και η ταφή χοιριδίου, η οποία εντοπίσθηκε κάτω από επιχώσεις της ΥΕΙΙΙΑ1.