Τα βότανα στη Χριστουγεννιάτικη παράδοση

Τα βότανα με πολλούς τρόπους είναι συνυφασμένα με την χριστουγεννιάτικη παράδοση. Μερικά απ αυτά μάλιστα τα γνωρίζουμε από την ίδια την ιστορία της γέννησης της Χριστού όπως αυτή αναφέρεται στην Βίβλο. Η σμύρνα και το λιβάνι δηλαδή που προσφέρθηκαν από τους μάγους στο Θείο Βρέφος.

Άλλα βότανα που συνδέονται συμβολικά με τα Χριστούγεννα είναι το φασκόμηλο, σαν σύμβολο αθανασίας και οικιακής ευτυχίας, η λεβάντα σαν σύμβολο αγνότητας και αρετής, το σκουλόχορτο (μαρμαράκι) σαν σύμβολο καλής υγείας, το απήγανο για την χάρη αλλά και για τον εξορκισμό του κακού, το θυμάρι σαν σύμβολο της γενναιότητας. Επίσης η βαλσαμίνη που λέγεται και φύλλο της βίβλου είναι συνδεδεμένη με τα Χριστούγεννα.
Ας γνωρίσουμε όμως τα σημαντικότερα:
* Λιβάνι.
Το λιβάνι ήταν ένα από τα δώρα των μάγων σύμφωνα με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Η παράδοση λέει ότι το λιβάνι δωρίστηκε από τον Βαλτάσαρ, τον μαύρο βασιλιά της Αιθιοπίας ή του Σαβά, εκπληρώνοντας έτσι την προφητεία του Ησαΐα πως χρυσός και λιβάνι θα προσφερθούν από τους ευγενείς προς τιμή του Ουράνιου Βασιλέα.
Το λιβάνι ήταν το αγνότερο θυμίαμα. Όταν καιγόταν έβγαζε έναν άσπρο καπνό ο οποίος συμβόλιζε τις προσευχές και τις ευχαριστίες των πιστών που ανέβαιναν στους ουρανούς.
Επειδή οι αρχαίοι συχνά έκαιγαν λιβάνι κατά την διάρκεια θρησκευτικών τελετών, αυτό το δώρο συμβολίζει την θυσία, την θεϊκή υπόσταση του Χριστού, την γλυκύτητά Του και τον ιερό Του ρόλο. Το λιβάνι είναι ρετσίνι με γλυκό άρωμα που προέρχεται από το δέντρο Boswellia το οποίο την εποχή της γέννησης του Χριστού φύτρωνε στην Αραβία, την Ινδία και την Αιθιοπία.
Το όνομα αυτού του ρετσινιού είναι στα ελληνικά λίβανος (λιβάνι). Το εμπόριο του λιβανιού γνώρισε άνθηση κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Εκείνη την περίοδο το λιβάνι ήταν τόσο πολύτιμο όσο τα κοσμήματα και τα πολύτιμα μέταλλα.
* Σμύρνα.
Η σμύρνα (μύρο) ήταν ένα ακόμη από τα δώρα των μάγων. Ο θρύλος λέει ότι ο Γκάσπαρ έφερε το δώρο της σμύρνας από την Ευρώπη ή την Ταρσό της Κιλικίας και το απόθεσε μπροστά στο Θείο Βρέφος. Εξ αιτίας των διαφόρων χρήσεων που είχε η σμύρνα σαν φάρμακο, το δώρο παριστάνει την ανθρώπινη υπόσταση του Χριστού, τον Υποφέροντα Λυτρωτή, τον Μεγάλο Θεραπευτή, και τα Πάθη.
Η σμύρνα είναι ένα αρωματικό ρετσίνι που παράγεται από τις χαρακιές της φλούδας ενός μικρού δέντρου της ερήμου που λέγεται επιστημονικά Commiphora Myrrha ή Balsamodendron, Myrrha, κοινώς dindin.( Οι χαρακιές θυμίζουν τις πληγές του Χριστού από τους Ρωμαίους στρατιώτες κατά τη διάρκεια της Σταύρωσης).
Η σμύρνα ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη κατά τους βιβλικούς χρόνους και εισαγόταν από την Ινδία και την Αραβία.
* Δενδρολίβανο.
Το δενδρολίβανο (Rosmarinus afficinalis) είναι ένας μικρός πολυετής αειθαλής θάμνος που ανήκει στην οικογένεια της μέντας (Laminaceae). Τα φύλλα του δενδρολίβανου χρησιμοποιούνται συχνά για να αρωματίζουν φαγητά.
Χρησιμοποιείται συστηματικά από το 500 π.Χ. Στην αρχαία Ελλάδα ήταν αναγνωρισμένο σαν βότανο που είχε την ικανότητα να βελτιώνει το μυαλό και την μνήμη.
Το δενδρολίβανο είναι κι αυτό συνδεδεμένο με την χριστουγεννιάτικη παράδοση. Διάφοροι θρύλοι το συνδέουν με τα Χριστούγεννα και όλοι τους περιστρέφονται γύρω από την Παναγία και το ένδυμα που άπλωσε πάνω από ένα φυτό δενδρολίβανου κατά τη διάρκεια της φυγής της οικογένειας προς την Αίγυπτο.
Όταν δηλαδή Εκείνη άπλωσε τα ρούχα του Ιησού σε έναν θάμνο δενδρολίβανου, τότε τα άσπρα λουλούδια του φυτού έγιναν μπλε για να τιμήσουν το Θείο Βρέφος.
Μια άλλη εκδοχή λέει ότι την ώρα που τα ρούχα του Θείου Βρέφους ήταν απλωμένα στον θάμνο, αυτός άρχισε να εκπέμπει μια γλυκιά ευωδιά. Ίσως αυτό το διακριτικό άρωμα να είναι ο λόγος που το δενδρολίβανο απέκτησε τη φήμη του συμβόλου της θύμισης.
Χρησιμοποιήθηκε στις κηδείες και στο στολισμό των τάφων για να θυμίζει ότι δεν ξεχνιούνται οι εκλιπόντες.
Χρησιμοποιήθηκε ακόμα και σε γάμους για να θυμίζει στους νεόνυμφους να μην ξεχνούν τους όρκους τους. Επίσης συμβόλιζε την φιλία και την πίστη στις σχέσεις.
i-diadromi