Ορισμός της λέξης κατάντιας.
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=g2P9Lv15mf4&hl=en_US&fs=1&border=1]
Περίοδο χάριτος ενός έτους για την εφαρμογή των μέτρων της κυβέρνησης έδωσε χθες ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, στα ελληνικά ομόλογα και κατ’ επέκταση και στην ελληνική οικονομία με την «ήπια» υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας στη βαθμίδα Α2 από την Α1 που βρισκόταν μέχρι και χθες.
Τον κίνδυνο της πλήρους πιστωτικής ασφυξίας, από τον οποίο κινδύνευε το σύνολο της ελληνικής οικονομίας όταν μετά το καλοκαίρι του 2010 η ΕΚΤ θα έκανε πιο αυστηρούς τους όρους αποδοχής κρατικών ομολόγων, απομάκρυνε τουλάχιστον για ένα χρόνο η χθεσινή «ήπια» υποβάθμιση της Moody’s.
Υπενθυμίζεται ότι πριν από την κρίση η ΕΚΤ δεχόταν ως ενέχυρο ομόλογα μέχρι της κατηγορίας «Α-», ή «Α3» με βάση την κλίμακα της Moody’s, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την καλύτερη βαθμολόγηση εκ των τριών οίκων.
Σήμερα γίνονται αποδεκτά ομόλογα μέχρι της κατηγορίας «ΒΒΒ-», αλλά όπως έχουν προειδοποιήσει μέλη της ΕΚΤ το καθεστώς αυτό θα αλλάξει στο τέλος του 2010. Μάλιστα σε πρόσφατες δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Λουκάς Παπαδήμος μιλώντας στην τηλεόραση του Reuters ήταν σαφής όταν έλεγε ότι «η ΕΚΤ θα συνεχίσει να εφαρμόζει το πλαίσιό της για την ενεχυρίαση ομολόγων με τον ίδιο τρόπο προς όλες τις χώρες».
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ανέμενε με μεγάλη αγωνία την ετυμηγορία της Moody’s. Είχαν άλλωστε προηγηθεί στις 8 του μήνα υποβάθμιση από τη Fitch και στις 16 η υποβάθμιση από τη S&P από τη βαθμίδα Α- στην βαθμίδα ΒΒΒ+. Μια τρίτη βαθμολογία των ελληνικών ομολόγων στη βαθμίδα Β θα σήμαινε ότι τα ομόλογα μετά τα μέσα του 2010 δεν θα γίνονταν δεκτά ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών επιφέροντας γενική πιστωτική ασφυξία αφού θα σταματούσε η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.
Σε πιο βραχυπρόθεσμη βάση όμως αποφεύχθηκε το γεγονός για μαζικές πωλήσεις από επενδυτικά κεφάλαια που κατέχουν συνολικά περίπου 30-35 δισ. σε ελληνικά ομόλογα και τα οποία δεν διακρατούν στα χαρτοφυλάκια τους κρατικά ομόλογα στη διαβάθμιση Β.
Στάση αναμονής
Ωστόσο παρά τη βαθιά ανάσα που έδωσε στην κυβέρνηση αλλά και την ελληνική οικονομία ο οίκος Moody’s αφήνει σαφώς να εννοηθεί ότι η στάση της, όπως εκφράζεται από τη χθεσινή υποβάθμιση, είναι μια στάση αναμονής και όχι «λευκή επιταγή» για την νέα κυβέρνηση της Ελλάδας.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με το συνοδευτικό κείμενο της υποβάθμισης, οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία αντιμετωπίστηκαν μόνο μερικώς από τα εξαγγελθέντα μέτρα. Όπως σημειώνει ο αντιπρόεδρος της μονάδας κρατικού χρέους του οίκου, Arnaud Mares, «η Moody’s θεωρεί ότι η πιθανότητα η Ελλάδα να αντιμετωπίσει προβλήματα βραχυχρόνιας ρευστότητας και χρηματοδότησης είναι αμελητέα, εκτός εάν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λάβει την ασυνήθιστη απόφαση να μην κάνει δεκτό το χρέος κάποιας χώρας ως εγγύηση στις δημοπρασίες αναχρηματοδότησης. Κάτι τέτοιο θεωρείται απίθανο».
Ο οίκος στην έκθεσή του διευκρινίζει πως η υποβάθμιση δεν επηρεάζει τις αξιολογήσεις για τα ομόλογα και τις τραπεζικές καταθέσεις της χώρας, που παραμένουν «Aaa», όπως στην υπόλοιπη Ευρωζώνη.
Η Moody’s θεωρεί, πάντως, ότι εάν υπάρξει ανάγκη η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αντλήσει ρευστότητα με άλλα μέσα που της προσφέρει η Ε.Ε., αν και δεν πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα καταστεί απαραίτητο. Την ίδια στιγμή, θεωρεί ότι τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας δεν αποτελούν απειλή για την Ευρωζώνη.
Στην έκθεση τονίζεται ότι οι αναλυτές του οίκου έλαβαν σοβαρά υπόψη τους τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, τονίζουν, όμως, ότι η μακροπρόθεσμη εικόνα της Ελλάδας (και η βαθμολόγησή της) θα εξαρτηθεί από την αποδοχή των νέων μέτρων από τους Έλληνες αλλά και από την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει αυτά τα μέτρα.
Η Merrill Lynch
Θα μπορούσαν να είναι και χειρότερα, λέει χαρακτηριστικά η Merrill Lynch αναφερόμενη στη χθεσινή υποβάθμιση από τον οίκο Moody΄s. Πρόκειται για μία μη αρνητική έκπληξη με τον τρόπο που έγινε από τη στιγμή που η κατάταξη είναι δύο βαθμίδες υψηλότερη από των δύο άλλων οίκων αξιολόγησης με αποτέλεσμα τα κρατικά ομόλογα να γίνονται δεκτά από την ΕΚΤ ακόμη και εάν επανέλθουν τα κριτήρια προ της κρίσης.
Πτώση αποδόσεων και spread
Σε σημαντική μείωση της απόδοσης και του spread των ελληνικών ομολόγων οδήγησαν τα θετικά σχόλια των αναλυτών της Moody’s, για την ελληνική οικονομία και κυρίως οι εκτιμήσεις τους, ότι δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει άμεσα η Ελλάδα πρόβλημα κάλυψης των δανειακών της αναγκών.
Ενώ αρχικά με την ανακοίνωση της υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας στο Α2 από Α1 η απόδοση των δεκαετών ομολόγων εκτινάχθηκε στο 6% και το spread στις 280 μονάδες βάσης, ακολούθως υποχώρησαν σημαντικά αμφότερα.
Η απόδοση του δεκαετούς στη δευτερογενή αγορά έκλεισε στο 5,75%, ενώ το spread έναντι του γερμανικού υποχώρησε στις 250 μονάδες βάσης, αλλά στο κλείσιμο της «ψαλίδας» συνέβαλε και η άνοδος της απόδοσης των γερμανικών δεκαετών κατά 10 μονάδες βάσης σε σύγκριση με τη Δευτέρα. Ο επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ Σπ. Παπανικολάου, δηλώνει ότι η αξιολόγηση από τη Moody’s στο Α2, θα βοηθήσει το δανεισμό της χώρας τον επόμενο χρόνο, ενώ εκφράζει την προσδοκία ότι στους επόμενους μήνες θα ομαλοποιηθούν τα περιθώρια δανεισμού της χώρας.
Ικανοποίηση
Με όλα αυτά τα δεδομένα η χθεσινή κίνηση της Moody’s ήταν η πρώτη υποβάθμιση της οικονομίας που γέμισε το οικονομικό επιτελείο με ικανοποίηση.
Όπως έλεγε κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, με τη Moody’s κλείνει ένας κύκλος για την ελληνική οικονομία, και η σημερινή απόφαση είναι ένα πρώτο βήμα που δείχνει ότι αρχίζουμε να πείθουμε τις αγορές.
«Δεν χαλαρώνουμε, κρινόμαστε και θα κρινόμαστε συνέχεια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είμαστε σε σημείο να φοβόμαστε ότι δεν θα βρούμε αγορά για την ικανοποίηση των δανειακών αναγκών του Δημοσίου» τόνισε η ίδια πηγή η οποία διέψευδε την πρόσφατη φημολογία που ήθελε το ελληνικό Δημόσιο να αντιμετωπίζει δυσκολίες στην άντληση κεφαλαίων υψηλότερων από τα 2 δισ. που αντλήθηκαν στην ιδιωτική τοποθέτηση της περασμένη εβδομάδας.
Το πρώτο τρίμηνο του χρόνου το ελληνικό Δημόσιο αναμένεται να δανειστεί περίπου το 25% του ετήσιου δανειακού προγράμματος που υπολογίζεται σήμερα ότι θα φτάσει τα 55 δισ. ευρώ για το 2010.
Σχετικά με την ανακοίνωση του οίκου Moody’s για υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, το υπουργείο Οικονομίας σε χθεσινή του ανακοίνωση σημείωσε ότι η υλοποίηση των πρόσφατων εξαγγελιών του πρωθυπουργού, Γιώργου Α. Παπανδρέου, μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες λύσεις στα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας.
Κρίσιμοι σταθμοί
Σε ό,τι αφορά την προσπάθεια για την ανάκτηση της αξιοπιστίας των αγορών, κορυφαία στελέχη του οικονομικού επιτελείου τόνιζαν ότι από τον Ιανουάριο ξεκινά νέος κύκλος εξετάσεων για την ελληνική οικονομία. Πρώτος σταθμός θα είναι η έλευση κλιμακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με το οποίο θα υπάρξει στενή συνεργασία για αναθεωρημένο ΠΣΑ. Η δεύτερη εξέταση θα αφορά το τελικό πόρισμα της Eurostat για το έλλειμμα του 2008 το οποίο συνεχίζει να βρίσκεται σε εκκρεμότητα δεδομένου ότι μόλις πρόσφατα ολοκληρώθηκε από τις ελληνικές αρχές η αποστολή των απαραίτητων στοιχείων για τα χρέη των νοσοκομείων και τις κοινοτικές εισροές.
Από τον Ιανουάριο και μετά σύμφωνα με τις ίδιες πηγές αποφασιστικό ρόλο στην αναστροφή του διεθνούς αρνητικού κλίματος θα παίξουν τρεις παράγοντες:
* Η υλοποίηση με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια του προϋπολογισμού του 2010.
* Η έγκριση χωρίς αστερίσκους ή αντιρρήσεις το αργότερο μέχρι και τις αρχές Μαρτίου του αναθεωρημένου προγράμματος σταθερότητας και ανάπτυξης.
* Οι προϋποθέσεις με τις οποίες η χώρα μας θα πάρει και τυπικά την παράταση της προθεσμίας για τη μείωση του ελλείμματος από το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών των 27 κρατών μελών. Με άλλα λόγια θα πρέπει να μην υπάρξουν αυστηροί όροι στην επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας.
Στην κατεύθυνση του συντονισμού της οικονομικής πολιτικής έγινε χθες η πρώτη συνεδρίαση του συμβουλίου οικονομικών εμπειρογνωμόνων που συνεδρίασε υπό την προεδρία του υπουργού Οικονομικών, Γιώργου Παπακωνσταντίνου.
Και το Δήμο Αθηναίων
Την πιστοληπτική ικανότητα του Δήμου Αθηναίων υποβάθμισε χθες κατά μία βαθμίδα -στο A2 από A1- η Moody’s Investors Service και χαρακτήρισε «αρνητική» την προοπτική της νέας διαβάθμισης. Η κίνηση της Moody’s έρχεται έπειτα από την υποβάθμιση σε A2 από A1 της αξιολόγησης των ελληνικών κρατικών ομολόγων.
Τους επόμενους 12-18 μήνες
Η επικεφαλής του τμήματος ανάλυσης της Moody’s για την Ελλάδα, σε συνέντευξή της στο πρακτορείο Reuters, δήλωσε ότι δεν αποκλείεται μια νέα υποβάθμιση μέσα στους επόμενους 12 – 18 μήνες.
«Έχουμε θέσει αρνητικό outlook στην αξιολόγησή μας, το οποίο υποδηλώνει ότι θεωρούμε πως είναι πιθανότερο να υπάρξει περαιτέρω υποβάθμιση τους επόμενους 12 με 18 μήνες», είπε χαρακτηριστικά η κα Sarah Carlson.
«Αυτό που θα εξετάσουμε είναι αν τα μέτρα της κυβέρνησης θα αποφέρουν καρπούς και στη συνέχεια θα βγάλουμε συμπεράσματα σχετικά με το τι σημαίνει αυτό για την αξιολόγηση του χρέους της Ελλάδας», διευκρίνισε.