Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» -Το πρώτο Ελληνικό Υ/Β που απωλέσθηκε

Το βασιλικό πλοίο υποβρύχιο «ΠΡΩΤΕΥΣ» (Υ3) (κλάση “Πρωτεύς”) παραγγέλθηκε από την ελληνική κυβέρνηση στην Γαλλία το 1927 μαζί με άλλα τρία όμοιου τύπου υποβρύχια, τα ΝΗΡΕΥΣ, ΓΛΑΥΚΟΣ, και ΤΡΙΤΩΝ. Το ΠΡΩΤΕΥΣ ναυπηγήθηκε μεταξύ 1927–1929 στα ναυπηγεία Ateliers & Chantiers de la Loire στην Ναντ, το 1928 ύψωσε την ελληνική σημαία και στις 31 Αυγούστου 1929 παραλήφθηκε και εντάχθηκε στο Ελληνικό Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό με τον κωδικό “Y3”.

Το σκάφος είχε διαστάσεις 68,6 x 5,7 x 4,1 μέτρα και εκτόπισμα 790 τόνων (ή 960 τόνων εν καταδύσει) και κινείτο με δυο έλικες. Το σύστημα πρόωσης αποτελείτο από 2 κινητήρες ντίζελ, τύπου Sulzer, ισχύος 1.420 nhp για κίνηση στην επιφάνεια και 2 ηλεκτροκινητήρες ισχύος 1.200 nhp για κίνηση εν καταδύσει. Το σκάφος επανδρωνόταν από πλήρωμα 41 ανδρών. Ο οπλισμός του αποτελείτο από 8 τορπιλοσωλήνες των 533 χιλ. (6 στην πλώρη και 2 στην πρύμνη), 1 πυροβόλο των 100 χιλ. και 1 πολυβόλο των 40 χιλ.
Το ΠΡΩΤΕΥΣ, όπως και τα υπόλοιπα πέντε υποβρύχια του στόλου, είχε υπερβεί το όριο της επιχειρησιακής του δράσης, τα 10 έτη σύμφωνα με τον κατασκευαστή του, παρέμενε όμως σε υπηρεσία λόγω του ότι ο παροπλισμός του είχε κριθεί αδύνατος καθώς δεν υπήρχε δυνατότητα προμήθειας νέων σκαφών.
Το ΠΡΩΤΕΥΣ πραγματοποίησε την πρώτη του πολεμική περιπολία στο Ιόνιο, με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Μιχαήλ Χατζηκωνσταντή, από την 30ή Οκτωβρίου έως και την 5η Νοεμβρίου 1940. Κατά την περιπολία αυτή κατέπλευσε στις 31.10.40 στην Πάτρα όπου διεξήγετο αεροπορική επίθεση με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να παραμείνει εν καταδύσει μέχρι το τέλος του συναγερμού. Στις 2.11.40 το πλοίο εξήλθε στο Ιόνιο και κατευθύνθηκε στην περιοχή της περιπολίας του. Στις 6.11.40 και ενώ το Υ/Β βρισκόταν στην περιοχή των Παξών παρατηρήθηκε σφήνωση του πρωραίου πηδαλίου. Λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών ο κυβερνήτης του κατευθύνθηκε σε υπήνεμη περιοχή των Παξών όπου πραγματοποιήθηκε πρόχειρη επισκευή του πηδαλίου. Στην συνέχεια και αφού έλαβε διαταγή του αρχηγού στόλου να επιστρέψει στον ναύσταθμο ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής φθάνοντας στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας την 5η Νοεμβρίου 1940.
Στις 15 Νοεμβρίου 1940 το ΠΡΩΤΕΥΣ ξεκίνησε για την δεύτερη πολεμική του περιπολία στο Ιόνιο, με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Μ. Χατζηκωνσταντή, η οποία διήρκησε μέχρι την 24η Νοεμβρίου. Την 19η Νοεμβρίου έλαβε σήμα το οποίο πληροφορούσε για την μεταφορά ιταλικής μεραρχίας από την Τεργέστη στην Αλβανία. Φτάνοντας το Υ/Β στην περιοχή του Κάταρο, Μαυροβούνιο, παρέμεινε περιπολώντας καθ΄ όλη την διάρκεια της 20ής Νοεμβρίου χωρίς όμως να συναντήσει κανένα πλωτό μέσο, με αποτέλεσμα να επιστρέψει στον ναύσταθμο όπου και έφθασε την 24η Νοεμβρίου 1940.
Το Υ/Β «ΠΡΩΤΕΥΣ» θα αποπλεύσει στις 26 Δεκεμβρίου 1940 για την τρίτη και τελευταία του πολεμική περιπολία.
Βυθίστηκε αύτανδρο στις 29 Δεκεμβρίου 1940 με Κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Μ.ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑΝΤΗ, στην Αδριατική στην είσοδο του κόλπου Αυλώνα, από εμβολισμό του Ιταλικού Τορπιλοβόλλου ANTARES.
Είχε προηγηθεί τορπιλλική προσβολή του Υ/Β εναντίον Ιταλικής νηοπομπής με αποτέλεσμα την βύθιση του Ιταλικού οπλιταγωγού SARDEGNA (11.452Τ).
Ήταν το πρώτο Ελληνικό Υ/Β που απωλέσθηκε, και η απώλειά του αποτέλεσε σημείο αναφοράς του αγώνα του Ναυτικού και ιδιαίτερα των Υ/Β.

Οι απώλειες
Κατή την τελευταία πολεμική περιπολία του ΠΡΩΤΕΥΣ επέβαιναν στο σκάφος 48 άτομα:
01. Μιχαήλ Χατζηκωνσταντής (Πλωτάρχης – Κυβερνήτης)
02. Γεώργιος Μαριδάκης (Υποπλοίαρχος)
03. Θεόδωρος Κονίδης (Υποπλοίαρχος)
04. Ανδρέας Τουρνάς (Υποπλοίαρχος)
05. Κυριάκος Νικολαράκος (Αρχικελευστής μηχανικός)
06. Διονύσιος Τηλέμαχος (Αρχικελευστής μηχανικός)
07. Αντώνιος Καφετζής (Κελευστής ηλεκτρολόγος)
08. Ιωάννης Κυριαζής (Κελευστής μηχανικός)
09. Θρασύβουλος Τσάτσας (Υποκελευστής Α΄ τηλεγραφητής)
10. Αναστάσιος Ντόντος (Υποκελευστής Α΄ τορπιλητής)
11. Βασίλης Γεωργίου (Υποκελευστής Α΄ μηχανικός)
12. Αχιλλέας Τούλης (Υποκελευστής Α΄ μηχανικός)
13. Θεόδωρος Σανούδος (Υποκελευστής Α΄ μηχανικός)
14. Δημήτριος Γιανέλλης (Υποκελευστής Α΄ πυροβολητής)
15. Αναστάσιος Αναστασόπουλος (Υποκελευστής Β΄ ηλεκτρολόγος)
16. Γεώργιος Τσαλίκης (Υποκελευστής Β΄ ηλεκτρολόγος)
17. Παναγιώτης Σκλάβος (Υποκελευστής Β΄ τορπιλητής)
18. Ηλίας Κατσουράνης (Υποκελευστής Β΄ τορπιλητής)
19. Ναπολέων Άνθης (Δίοπος ηλεκτρολόγος)
20. Διονύσιος Άννινος (Δίοπος ηλεκτρολόγος)
21. Νικόλαος Αρμένης (Ναύτης εθελοντής ηλεκτρολόγος)
22. Σπυρίδων Βλάχος (Ναύτης μηχανικός)
23. Παντελής Βουτσινάς (Ναύτης εθελοντής ηλεκτρολόγος)
24. Σπυρίδων Γιαλυψός (Ναύτης εθελοντής εσχαρεύς)
25. Σταμάτιος Γιατράκος (Δίοπος μηχανικός)
26. Χαράλαμπος Δελής (Ναύτης εθελοντής πυροβολητής)
27. Κωνσταντίνος Δημητρακόπουλος (Δίοπος σηματωρός)
28. Χρήστος Ζαφείρης (Δίοπος μηχανικός)
29. Παναγιώτης Θεοδώσης (Δίοπος τορπιλητής)
30. Γεώργιος Κάψος (Ναύτης εθελοντής τηλεγραφητής)
31. Εμμανουήλ Λεβαντής (Ναύτης εθελοντής ηλεκτρολόγος)
32. Γεώργιος Λιάτσης (Ναύτης εθελοντής ηλεκτρολόγος)
33. Παναγιώτης Μηνάς (Ναύτης εθελοντής μηχανικός)
34. Γεώργιος Μοριανός (Ναύτης μηχανικός)
35. Σταύρος Μουσούλης (Ναύτης εθελοντής σηματωρός)
36. Δημήτριος Ορφανός (Ναύτης εθελοντής αρμενιστής)
37. Ζαχαρίας Πανταλέων (Δίοπος αρμενιστής)
38. Μιχαήλ Παπαπαναγής (Δίοπος μηχανικός)
39. Παναγιώτης Παράσχης (Δίοπος σηματωρός)
40. Ελευθέριος Περδικούρης (Δίοπος μηχανικός)
41. Απόστολος Σκαράκης (Δίοπος τορπιλητής)
42. Γεώργιος Τηλέμαχος (Ναύτης εθελοντής μηχανικός)
43. Αριστείδης Τούσσας (Δίοπος μηχανικός)
44. Παναγιώτης Φουρίκης (Δίοπος τορπιλητής)
45. Πέτρος Χατζηδημητρίου (Ναύτης τορπιλητής)
46. Κωνσταντίνος Χελιώτης (Δίοπος αρμενιστής)
47. Γεώργιος Χρυσανθόπουλος (Ναύτης νοσοκόμος)
48. Πέτρος Ψυλλάς (Δίοπος τηλεγραφητής)
O Μιχαήλ Χατζηκωνσταντής
Ο Μιχαήλ Χατζηκωνσταντής (26 Νοεμβρίου 1906 – 29 Δεκεμβρίου 1940) ήταν αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού.

Γεννήθηκε στον Πειραιά και ήταν γιος του Αντωνίου Χατζηκωνσταντή και της Ειρήνης Καλοκαιρινού. Ήταν ανηψιός του ναυάρχου Αλέξανδρου Χατζηκυριάκου και αδερφός του Χρήστου Χατζηκωνσταντή, ναυάρχου του πολεμικού ναυτικού. Λόγω οικογενειακής παράδοσης κατατάχθηκε το 1921 στο πολεμικό ναυτικό και μετά την αποφοίτησή του από την σχολή ναυτικών δοκίμων ορκίστηκε αξιωματικός στις 16 Ιανουαρίου του 1926. Στη σχολή ήταν συμμαθητής με τον κυβερνήτη του θρυλικού υποβρυχίου «Παπανικολής» Μιλτιάδη Ιατρίδη.
Το 1928 έλαβε τον βαθμό του ανθυποπλοιάρχου και το 1929 εισήλθε στη σχολή υποβρυχίων. Το 1934 προήχθη σε υποπλοίαρχο και το 1938 σε πλωτάρχη. Υπηρέτησε σε διάφορα υποβρύχια όπως τα Κατσώνης II, Νηρεύς I, Γλαύκoς II, Τρίτωνας και Πρωτεύς. Στο τελευταία υπηρέτησε τα περισσότερα χρόνια. Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος τον βρήκε κυβερνήτη στον Πρωτέα, ένα υποβρύχιο του 1929. Στις 29 Δεκεμβρίου του 1940 βυθίστηκε από ιταλικά πολεμικά πλοία αύτανδρο στην περιοχή του Αυλώνα.
Στις 19 Ιανουαρίου του 1941 του δόθηκε τιμητικά ο βαθμός του αντιπλοιάρχου, επ’ανδραγαθίαν.
wikipedia, hellenicnavy,