Ποιος θα περίμενε πως, έπειτα από τόσα χρόνια θεωρητικής και ρητορικής προσέγγισης του θέματος των γερμανικών αποζημιώσεων για τις καταστροφές που προκάλεσαν τα στρατεύματα κατοχής κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ελλάδα, το ζήτημα αυτό από μια περίεργη ιστορική συγκυρία θα αποτελούσε βασικό θέμα στην ατζέντα των συνομιλιών μεταξύ του Αλέξη Τσίπρα και της Άνγκελα Μέρκελ.
Εξαιρετικά πληροφορημένοι διπλωματικοί κύκλοι του ΥΠΕΞ αναφέρουν πως ενδεχομένως ένας από τους βασικούς σκοπούς της επίσκεψης Μέρκελ να είναι η προσπάθεια του Βερολίνου να αποφύγει την κατάθεση πρότασης νόμου στην Ελληνική Βουλή από την κυβέρνηση Τσίπρα, έτσι ώστε να κατοχυρωθεί ως νόμος κράτους το πλαίσιο απαιτήσεων της Ελλάδας για τις γερμανικές επανορθώσεις.
Οι Πολωνοί αντιμετώπισαν ως «χρυσή ευκαιρία» την εμμονή της ελληνικής κοινωνίας και πολλών εκπροσώπων της καθώς και τη συνεχή αναζωπύρωση του ζητήματος από ελληνικούς συλλόγους, ομάδες πολιτών αλλά και πολιτικούςΜάλιστα, η Πολωνία, που τότε δεν ανήκε «Εις την Δύσιν» αλλά στο σοβιετικό μπλοκ, δεν συμπεριλαμβάνεται σε εκείνες τις χώρες οι οποίες προσυπέγραψαν παραίτηση από απαιτήσεις προς τη Γερμανία στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν κι άλλες χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες θα προσέρχονταν πολύ εύκολα στη σύσταση ενός ευρωπαϊκού λόμπι απαιτήσεων προς το Βερολίνο για την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων.
Οι Πολωνοί αντιμετώπισαν ως «χρυσή ευκαιρία» την εμμονή της ελληνικής κοινωνίας και πολλών εκπροσώπων της καθώς και τη συνεχή αναζωπύρωση του ζητήματος από ελληνικούς συλλόγους, ομάδες πολιτών αλλά και πολιτικούς. Η Βαρσοβία ανακάλυψε έναν απρόσμενο «σύμμαχο» στην Αθήνα, αλλά και τη δυνατότητα να συγκροτηθεί ένα κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο, το οποίο νομικά θα μπορούσε να προσφύγει στα διεθνή δικαστήρια.
Αυτό ακριβώς ανησυχεί έντονα το Βερολίνο και για αυτόν τον λόγο η Άνγκελα Μέρκελ επιθυμεί να θέσει το ζήτημα στον Αλέξη Τσίπρα. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για ένα δευτερεύον πρόβλημα αλλά για ένα πρωτεύον ζήτημα, το οποίο αν εξελιχθεί σε πολιτικό πρόβλημα, τότε ενδεχομένως το Βερολίνο να αναγκαστεί να καταβάλει καθόλου ευκαταφρόνητα ποσά σε χώρες που υπέστησαν την κατοχή του Γ’ Ράιχ.
Αιχμή του δόρατος αυτής της υπόθεσης είναι το δίδυμο Ελλάδα – Πολωνία. Και η μεν Ελλάδα μπορεί να συμπεριφέρεται «κοσμίως» ως μέλος του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης, η Πολωνία ωστόσο δεν έχει κανέναν λόγο να κρατά την ίδια στάση.
Άλλωστε, το πολωνικό πολιτικό σύστημα είναι πολύ διαφορετικό και πολύ περισσότερο επιθετικό ως προς τις πάγιες πολιτικές συμπεριφορές που ακολουθούν οι δυτικές ευρωπαϊκές χώρες.
Με λίγα λόγια, η Γερμανίδα καγκελάριος αισθάνεται πως το Βερολίνο έχει μπλέξει για τα καλά σε αυτήν την ιστορία και πως το κόστος ενδεχομένως να είναι μεγάλο.
Στόχος είναι η υπόθεση αυτή να αναβαθμιστεί σε νόμο του κράτους, ώστε νομικά να είναι εφικτή η προσφυγή της Ελλάδας, ενδεχομένως κι άλλων χωρών, σε ανώτατους διεθνείς δικαστικούς θεσμούς, όπως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Αν η υπόθεση των αποζημιώσεων εξελιχθεί με αυτόν τον τρόπο, τότε το Βερολίνο θα έχει περιορισμένες δυνατότητες αντίδρασης, όταν μάλιστα μια τέτοια δικαστική προσφυγή σε διεθνές δικαστήριο θα λάβει και τον χαρακτήρα συλλογικής απαίτησης από δύο ή και περισσότερες χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Κύκλοι του ελληνικού ΥΠΕΞ επιμένουν πως η συνάντηση Τσίπρα – Μέρκελ στην Αθήνα αναμένεται να αποβεί και καταλυτική για το θέμα αυτό. Το Μαξίμου θεωρεί πως το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων είναι ένα θέμα που μπορεί να συσπειρώσει πολλούς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ που υπερψήφισαν το κόμμα αυτό στις δύο εκλογές του 2015 αλλά που τώρα πια έχουν απομακρυνθεί ή δεν σκοπεύουν να ψηφίσουν στις επερχόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές.
Τίθεται δηλαδή και ζήτημα εσωτερικής συσπείρωσης στον ΣΥΡΙΖΑ με αιχμή τη διαχρονική απαίτηση της Αθήνας έναντι του Βερολίνου.