Τροφές κατά των φλεγμονών και του πόνου

O πόνος και η φλεγμονή αποτελούν τον τρόπο του οργανισμού μας να φωνάξει «βοήθεια». Σε κάποιες περιπτώσεις, τη βοήθεια αυτή την παρέχουμε μέσω των φαρμακευτικών σκευασμάτων που μας υποδεικνύει ο γιατρός μας, ενώ σε κάποιες άλλες, όπου το συμβάν δεν είναι έντονο ή χρόνιο, ίσως αρκεί μόνο λίγη ξεκούραση και υπομονή παραπάνω…

Γράφει: Κωνσταντίνος Ξένος – Κλινικός Διαιτολόγος
Τα τελευταία χρόνια, όμως, μια πλειάδα φυσικών συστατικών και διατροφικών στοιχείων βρίσκεται στο μικροσκόπιο των επιστημόνων, που μπορεί να διαδραματίσουν θετικότατο ρόλο στην αντιμετώπιση της φλεγμονής και του πόνου.
Φάτε μάτια ψάρια
Εξετάζοντας λίγο βαθύτερα τον όρο «φλεγμονή» είναι σημαντικό να αναφερθούμε στις προσταγλανδίνες, ουσίες με ορμονική δράση που βιοσυντίθενται από λιπαρά οξέα. Οι προσταγλανδίνες, όμως, δεν έχουν όλες την ίδια δράση: ενώ οι τύπου 2 προάγουν τη φλεγμονή, δύο άλλα γκρουπ, οι προσταγλανδίνες τύπου 1 και 3 φαίνεται να τη μειώνουν. Εδώ έρχονται να παίξουν, λοιπόν, τον δικό τους ιδιαίτερο ρόλο τα γνωστά ω-3 λιπαρά οξέα.
Αυτά τα λιπαρά, που βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στα ψάρια, τα καρύδια και το λιναρόσπορο, δημιουργούν το «έδαφος» για την παραγωγή προσταγλανδινών τύπου 3 (τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, κατέχουν αντιφλεγμονώδη δράση). Υπό αυτό το πρίσμα, πολλές επιστημονικές μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα ιχθυέλαια μπορούν να μειώσουν δραματικά τη φλεγμονή και τον πόνο σε άτομα που πάσχουν από αρθρίτιδα και άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις.
Να σημειωθεί πάντως πως όταν η παρέμβαση δεν αφορά απλώς την ενίσχυση του διαιτολογίου με ψάρι, αλλά την κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής με ω-3 λιπαρά οξέα, η σύσταση του κλινικού διαιτολόγου είναι απαραίτητη. Γιατί; Αφενός τα ω-3 λιπαρά σε μεγάλες δόσεις επεμβαίνουν στην πήξη του αίματος (και άρα η αντιθρομβωτική δράση τους μπορεί να αποτελεί αντένδειξη για κάποιους ασθενείς) και αφετέρου, τέτοιου είδους λιπαρά οξειδώνονται πολύ εύκολα και σχεδόν πάντα απαιτείται η συγχορήγηση αντιοξειδωτικών στοιχείων (βιταμίνης Ε, κ.λπ.).
Ένα μήλο την ημέρα
Μια άλλη φυσική ουσία κατά της φλεγμονής και του πόνου είναι η κερκετίνη. Πρόκειται για ένα αντιοξειδωτικό που βρίσκουμε κυρίως στο τσάι, τα κρεμμύδια, το σταφύλι και τα μήλα. Η ουσία αυτή δεν αποτελεί υπόστρωμα για συγκεκριμένες προσταγλανδίνες, όπως συμβαίνει με τα ω-3 λιπαρά οξέα, αναστέλλει όμως τη δράση ενζύμων που είναι απαραίτητα ώστε να δημιουργηθούν οι «κακές» προσταγλανδίνες τύπου 2. Η -σχεδόν μαγική- κερκετίνη αναστέλλει και την έκκριση της ισταμίνης, γεγονός που της αποδίδει εξέχουσες αντιαλλεργικές ιδιότητες.
Τζίντζερ, κόκκινη πιπεριά και σία…
Ανάλογο τρόπο δράσης με την κερκετίνη έχουν και άλλα φυσικά συστατικά, όπως το τζίντζερ που αρωματίζει πολλές συνταγές, η κουρκουμίνη (φυσική χρωστική ουσία και κυριότερο ενεργό συστατικό του κουρκουμά) και, βέβαια, η καψαϊκίνη, ενεργή ουσία της κόκκινης πιπεριάς. Η καψαϊκίνη, μάλιστα, αποτελεί ήδη δραστικό συστατικό διάφορων αλοιφών για πόνους στους μυς που συνδέονται με αρθρίτιδα, πόνους πλάτης και εξαρθρώσεις. Ευρύτατα διαδεδομένη είναι και η χρήση διάφορων «θερμαντικών» εμπλάστρων. Να σημειωθεί πως η καψαϊκίνη είναι εξαιρετικά σταθερή ουσία και δεν διασπάται κατά το μαγείρεμα της πιπεριάς!
Οι έρευνες για τη δράση όλων αυτών των ουσιών έναντι των προσταγλανδινών και άλλων μεσολαβητών της φλεγμονής συνεχίζονται… Είναι όμως σχεδόν σίγουρο ότι μελλοντικά, στη φαρέτρα του ειδικού έναντι των χρόνιων φλεγμονωδών παθήσεων, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, σημαντική θέση θα κατέχουν πολλά διατροφικά συστατικά.
olivemagazine