Ονομάζονταν Στηλίτες και ήθελαν να έρθουν πιο κοντά στον Θεό
1865. Ο φωτογράφος Δημήτριος Κωνσταντίνου απαθανατίζει τον μισογκρεμισμένο Ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Στο επιστύλιο δύο στύλων στη νοτιοδυτική γωνία του ναού, εξείχε κάτι που δεν ταίριαζε με την υπόλοιπη κατασκευή. Ήταν ένα μικρό πέτρινο καταφύγιο.
Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα από τις 140 κολώνες του μεγαλύτερου ναού της Ελλάδας στα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια στέκονταν όρθιες μόλις 16. Πολλές είχαν καταστραφεί εξαιτίας φυσικών φαινομένων και σεισμών. Άλλες, όμως, διαλύθηκαν από Τούρκους που τις μετέτρεπαν σε ασβέστη για να αντιμετωπιστούν οικοδομικά προβλήματα.
Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, στα τέλη της τουρκοκρατίας οι λίγες εναπομείνασες ψηλόλιγνες κολώνες του Ολυμπιείου που έφταναν τα 17 μέτρα ύψος και τα 2.6 μέτρα διάμετρο, είχαν μαγνητίσει κάποιους μοναχούς. Αποκαλούνταν στυλίτες επειδή ζούσαν στην κορυφή των ψηλών στύλων. Ήταν χριστιανοί που πίστευαν ότι έτσι θα έρχονταν πιο κοντά στον Θεό. Θεωρούσαν ότι μέσα από τις κακουχίες που περνούσαν εκεί πάνω θα εξιλεώνονταν για τις αμαρτίες τους και έτσι επιδίωκαν την ηθική τους ολοκλήρωση.
Στέκονταν για χρόνια πάνω σε έναν στύλο. Τρέφονταν με τα απολύτως απαραίτητα και υπέμειναν τις ακραίες καιρικές συνθήκες, τον ήλιο, τη ζέστη του καλοκαιριού και το τσουχτερό κρύο του χειμώνα. Υπέμειναν κάθε αντιξοότητα, καθώς μόνο έτσι θα έφερναν εις πέρας την αποστολή τους. Κατέβαιναν μόνο αν υπήρχε σοβαρός λόγος, αλλά συνήθως παρέμεναν στη θέση τους ό,τι και να γινόταν. Οι ντόπιοι τους προσέφεραν φαγητό και νερό που ανέβαζαν πάνω στο καταφύγιό τους με σχοινιά και κουβάδες. Κάποιοι από αυτούς ανακηρύχθηκαν άγιοι.
Δυο από τα πλέον γνωστά πρόσωπα είναι ο Συμεών και ο Δανιήλ.
Η «αποκαθήλωση» των ασκητών
Εκτιμάται ότι μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, έγιναν προσπάθειες να ενισχυθεί η εθνική ταυτότητα. Έτσι, όποιες προσθήκες έγιναν στα ελληνικά μνημεία κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας έπρεπε να καταστραφούν. Μεταξύ αυτών και το καταφύγιο των χριστιανών ασκητών στον Ναό του Ολυμπίου Διός. Τα ερείπια της κατασκευής ήταν ορατά έως την εποχή του Όθωνα, όπως μαρτυρούν οι διάφοροι πίνακες της εποχής.
Ο θρύλος με τα κακά πνεύματα
Πέρα από τους αυτόχθονες Αθηναίους και τους ερημίτες, στους Στύλους του Ολυμπίου Διός σύχναζαν Τούρκοι και Αιθίοπες, δούλοι των Τούρκων, οι οποίοι πήγαιναν εκεί για να κάνουν τις δεήσεις τους, ιδιαίτερα σε περιόδους ανομβρίας. Τοπικοί θρύλοι ήθελαν και τρία στοιχειά να κάνουν βόλτες πάνω στις κολώνες του ναού.
«Αν ξυπνήσεις καμιά μαύρη και άγρια νύχτα και αν δεν φοβηθείς, να πας κατά τις Κολώνες. Θα δεις -μακριά από λόγου μας- να πηδάνε τρία στοιχειά από κολώνα σε κολώνα. Ξεκαρδίζονται κιόλας στα γέλια! Και το γέλιο τους σαν τι μοιάζει σου φαίνεται; Σαν αστροπελέκι! Αν ξυπνήσεις καμιά μαύρη και άγρια νύχτα και αν δεν φοβηθείς, να πας κατά τις Κολώνες, θα τους δεις!»