Γράφει ο Γιώργος Βενετσάνος
Αλίευσα ένα άρθρο της Μαρίας Γαβουνέλη γενικής διευθύντριας του ΕΛΙΑΜΕΠ στην εφημερίδα τα ΝΕΑ το οποίο μου γέννησε σοβαρές απορίες, λέει λοιπόν: «ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστεί κανείς ελληνική κυβέρνηση που θα δεχτεί να θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ελληνικά εδάφη, με ελληνικό πληθυσμό και ελληνική ιστορία πολλών αιώνων. Από την άλλη μεριά, αν μιλάμε για ακατοίκητες βραχονησίδες χωρίς πραγματικό αντίκτυπο στην οροθετική γραμμή, μια και κατά την σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας, δεν διαθέτουν θαλάσσιες ζώνες, και πάντως είναι τόσο κοντά στις ακτές ώστε και η αιγιαλίτιδα ζώνη ακόμη να υπερκαλύπτεται από τα κοντινά νησιά, τότε τι νόημα έχει αυτή η συζήτηση πέρα από το να δημιουργεί νησίδες κακοπιστίας.»
Έχει λοιπόν απόλυτο δίκαιο στο ότι «ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστεί κανείς ελληνική κυβέρνηση που θα δεχτεί να θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ελληνικά εδάφη, με ελληνικό πληθυσμό…», ως εδώ καλά, εκείνο όμως το «ακατοίκητες βραχονησίδες» τι μπορεί να σημαίνει;
Για να δούμε τι λένε κορυφαίοι Ακαδημαϊκοί ερευνητές απόψεις σχετικά με το ζήτημα των βράχων. Ο καθηγητής Jon M. Van Dyke, μαζί με άλλους ερευνητές, θεωρεί πως για να οριοθετηθούν θαλάσσιες ζώνες σε μια νησίδα είναι απαραίτητο να υπάρχει μια σταθερή κοινότητα μόνιμων κατοίκων. Από την άλλη πλευρά, ο Jonathan Charney εκφράζει την άποψη ότι μια νησίδα δικαιούται θαλάσσιες ζώνες εάν διαθέτει ορυκτούς πόρους, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο, harvestable fisheries, ή εάν θα μπορούσε ένα κράτος να κατασκευάσει σε αυτή την τοποθεσία μια κερδοφόρα επιχείρηση, η οποία θα είχε την ικανότητα να διατηρήσει μια επαρκή οικονομία μέσω του εφοδιασμού από εξωτερικές πηγές. Βασική προϋπόθεση, κατά τον Charney, είναι η δυνατότητα αυτής της επιχείρησης να δημιουργεί κέρδη για την κάλυψη των αναγκών. Προσθέτει ότι οι βραχονησίδες έχουν το δικαίωμα να παραγάγουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα λόγω της αλλαγής των καταστάσεων, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση της νομικής βάσης των νησιών. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επισημανθεί ότι το διεθνές δίκαιο της θάλασσας δε διαθέτει ουδεμία πρόβλεψη για την πιθανή αλλαγή του νομικού καθεστώτος των νησιών εξαιτίας φυσικών παραγόντων.
Κατά την άποψη της συγκεκριμένης κυρίας οι βράχοι και οι βραχονησίδες είναι αμελητέοι (όπως γράψαμε ανωτέρω κάθε άλλο πάρα αυτό είναι) και μπορούν να μπουν σε συζήτηση με την τουρκική πλευρά. Αυτό αφήνει να εννοηθεί το άρθρο της, έλα όμως που στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου η νησίδα Μέγιστη οριοθετεί την ελληνική ΑΟΖ, με το έτερο κομμάτι του ελληνισμού την Κυπριακή Δημοκρατία. Μήπως η συγκεκριμένη κυρία και το άρθρο της προσπαθούν να μας πουν αυτό που είχε πει και η αδελφή του σημερινού πρωθυπουργού, ότι ούτε λίγο ούτε πολύ ότι ενδεχόμενη προσφυγή στη Χάγη μπορεί να σημαίνει «την απώλεια της ΑΟΖ του Καστελόριζου, ωστόσο θα μπορούσε να κατοχυρώσει δικαιώματα άλλων νησιών μας, όπως της Ρόδου ή της Λέρου!», καθώς και ότι «πρέπει να πούμε ολόκληρη την εικόνα και πρέπει να ξέρει ο κόσμος ποια είναι. Να ξέρει ότι η Τουρκία έχει ακρογιαλιές ατέλειωτες πάνω στο αιγαίο, αρά έχει κάποιο δικαίωμα και εκείνη πάνω στο αιγαίο»!.
Το ερώτημα λοιπόν είναι, τι προσπαθεί να μας πει η γαλάζια βουλευτής και η διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ όταν σύμφωνα με την συνθήκη της Λωζάνης η Τουρκία δεν έχει κανένα απολυτός δικαίωμα στο αιγαίο μια και έχει παραιτηθεί από κάθε εδαφική κυριαρχία πέραν των 3νμ από τις ακτές της, τόσο αιγαίο της αναλογεί. Βεβαίως κανείς δεν αρνήθηκε το δικαίωμα στους πολίτες της γειτονικής χώρας να κολυμπούν ελεύθερα.