Πανέμρφη Νύμφη και η επώνυμη ηρωίδα της πόλεως Κυρήνης, κόρη του Λαπίθη βασιλιά Υψέως.
Στην αρχή ζούσε στο Πήλιο ως κυνηγός και φύλακας των κοπαδιών του πατέρα της. Μια μέρα ο θεός Απόλλων είδε την Κυρήνη να νικά ένα λιοντάρι που είχε επιτεθεί στα πρόβατα του πατέρα της. Ο θεός θαύμασε το θάρρος της και έτσι την πήρε και την οδήγησε (μετά από συμβουλή του Κενταύρου Χείρωνα) στη Λιβύη πάνω σε χρυσό άρμα. Από τότε η Κυρήνη έγινε κυρίαρχος της χώρας. Εκεί γέννησε (από τον Απόλλωνα) τον σημαντικό γονιμικό θεό Αρισταίο. Ο Σχολιαστής του Απολλωνίου γράφει ότι κατά τον Φερεκύδη και τον Άρατο η Κυρήνη έφθασε στη Λιβύη πάνω σε κύκνους (που έλκουν συνήθως το άρμα του Απόλλωνα).
Μια άλλη εκδοχή του μύθου συναντάται στους Κυρηναίους συγγραφείς των Ελληνιστικών χρόνων. Ο Ακέσανδρος π.χ. και ο Καλλίμαχος αναφέρουν ότι η Κυρήνη οδηγήθηκε στη Λιβύη την περίοδο της βασιλείας του Ευρυπύλου, που είχε υποσχεθεί τον θρόνο του σε όποιον θα σκότωνε ένα λιοντάρι που ρήμαζε τη χώρα. Η Κυρήνη εξόντωσε το λιοντάρι και έτσι πήρε τη βασιλεία. Στη συνέχεια, γέννησε από τον Απόλλωνα τον Αρισταίο και τον Αυτούχο. Οι παραπάνω συμφωνούν ότι ο Απόλλων έφερε την Κυρήνη στη Λιβύη. Αλλά ο Μνασέας υποστηρίζει ότι η Κυρήνη ταξίδεψε στην Αφρική με δική της πρωτοβουλία.
Παραστάσεις της Κυρήνης σώζονται στο αέτωμα του «Θησαυρού των Κυρηναίων» στην Ολυμπία. Σε ανάγλυφο των ρωμαϊκών χρόνων από τον ναό του Απόλλωνα στην Κυρήνη, η Νύμφη εικονίζεται με δωρικό χιτώνα να σφίγγει με το αριστερό χέρι της ένα λιοντάρι. Επίσης απεικονίζεται και σε ένα μικρό άγαλμα που σώθηκε από τον ίδιο ναό.
ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΚΥΡΗΝΗ ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΩΡΙΟ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ,ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΗ ΚΥΠΡΟ ΚΩΜΟΠΟΛΗ ΛΑΠΗΘΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ…ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ…