Μανώλης Κοττάκης
Δεν δικαιούμεθα να είμαστε αφελείς. Το γράφω με αγάπη προς τον δήμαρχο Γρεβενών Κυριάκο Ταταρίδη και τους συνεργάτες του, οι οποίοι υποδέχθηκαν προσφάτως τον Τούρκο γενικό πρόξενο στη Θεσσαλονίκη Σερκάν Γκεντίκ και συζήτησαν, σύμφωνα με δημοσιεύματα, «θέματα που αφορούν τον τουρισμό καθώς και πρόσφυγες που έφθασαν στα Γρεβενά με την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923 όσο και μουσουλμάνους κατοίκους της περιοχής που έφυγαν για την Τουρκία και τα τελευταία χρόνια ταξιδεύουν σε μια προσπάθεια να γνωρίσουν τα μέρη όπου γεννήθηκαν οι πρόγονοί τους». Ο κύριος πρόξενος αιτιολόγησε την επίσκεψή του με το επιχείρημα ότι «είναι αρμοδιότητά μου η βόρεια Ελλάδα».
Προφανώς δεν αρνείται κανείς σε κανέναν να επισκέπτεται τα μέρη όπου γεννήθηκαν οι παππούδες του. Αλλά αυτό είναι ιδιωτική υπόθεση του καθενός. Το πράττουν πράγματι και χιλιάδες Ελληνες που επισκέπτονται τις πατρογονικές εστίες στην Τραπεζούντα, στη Μικρά Ασία, στην Ανατολική Ρωμυλία και την Ανατολική Θράκη. Οι αναμνήσεις όμως δεν είναι κρατική πολιτική, και μάλιστα της γείτονος.
Ούτε είναι πολιτική η αναφορά σε «ανταλλάξιμους πληθυσμούς». Στην καλύτερη περίπτωση, αυτό είναι θέμα διαδημοτικής συνεργασίας. Οι γείτονες μας, πάρα πολύ έξυπνα και αθόρυβα, είναι η αλήθεια, προωθούν τα τελευταία χρόνια με μεγάλη υπομονή την πολιτική της ήπιας ισχύος. Χιλιάδες Τούρκοι έρχονται να «προσκυνήσουν» την υποτιθέμενη γενέτειρα του Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη, στην πραγματικότητα γεννήθηκε στον Λαγκαδά. Χιλιάδες Τούρκοι δελεάστηκαν από την επαναλειτουργία του τεμένους Γενή Τζαμή, έστω κι αν ο ιμάμης δεν ήταν της προτιμήσεώς τους. Χιλιάδες Τούρκοι επισκέπτονται τα Γρεβενά για να επισκεφθούν, εκτός από τους γενέθλιους τόπους τους, και το μαυσωλείο του Οθωμανού στρατηγού Εβρενός που πέθανε στο Yenice Vardar (η οθωμανική ονομασία της πόλεως κάποτε) και το τέμενος που παραχώρησε προσφάτως η Εθνική Τράπεζα στο υπουργείο Πολιτισμού για ανακατασκευή.
Ολες αυτές οι αθώες ενέργειες καταλήγουν σε μια συγκεκριμένη πολιτική. Στην υπενθύμιση και την υπογράμμιση της οθωμανικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης ειδικώς, και της βορείου Ελλάδος γενικότερα. Εις τρόπον ώστε να ενισχύεται κάθε μέρα το νεοοθωμανικό δόγμα Ερντογάν ότι η Θεσσαλονίκη είναι τα σύνορα της καρδιάς μας. Η Θεσσαλονίκη και η βόρεια Ελλάδα είναι όμως επικράτεια δυτική, επικράτεια βαλκανική, αλλά δεν είναι επικράτεια οθωμανική ούτε ισλαμική.
Ηταν προ αμνημονεύτων χρόνων, σήμερα δεν είναι. Αν δεν ήταν ιδιοτελής και ύποπτη αυτή η τακτική της γείτονος, τότε ο κύριος πρόξενος και οι συνεργάτες του θα έστελναν για επίσκεψη τον κόσμο που έρχεται από την Τουρκία στον τάφο του Ταχσήν Πασά στο χωριό Γέφυρα. Είναι ο αξιωματούχος εκείνος την Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που παρέδωσε την πόλη στις ελληνικές Αρχές το 1912 με τη φράση «από Ελληνα την παρέλαβα, σε Ελληνα την παραδίδω». Θα τον έστελναν στη Βεργίνα και τις Αιγές. Πρέπει να συνειδητοποιηθεί απ’ όλους μας ότι αφέλεια επί αυτών των θεμάτων δεν συγχωρείται. Σε βάθος χρόνου τα λάθη αυτά πληρώνονται.
Σήμερα μοιάζουν με πολιτιστικές δράσεις δημοσίων σχέσεων που εντάσσονται στη «θετική ατζέντα», αλλά στο μέλλον δεν θα είναι έτσι. Ηδη οι γείτονες που έκλεισαν την Αγία Σοφία και τη Μονή Χώρας και ρήμαξαν τις εκκλησίες μας έχουν την απαίτηση στο παρασκήνιο να
επαναλειτουργήσουν στο μέλλον τουλάχιστον δύο τεμένη στον νομό Θεσσαλονίκης. Η χαλαρότης της εποχής, για να έχετε πλήρη εικόνα, έχει οδηγήσει άλλους να αιτούνται λειτουργίες σε εκκλησίες της πόλης στα βουλγαρικά, άλλους στα αλβανικά και άλλους να ονειρεύονται να δουν ιμάμη σε μιναρέ στη Θεσσαλονίκη να καλεί για την προσευχή. Η διατήρηση της ταυτότητας της πόλεως προηγείται κάθε καλόπιστης προσφυγής στην ιδεολογία της πολυπολιτισμικότητας. Η ελευθερία δεν μπορεί να είναι παράθυρο για απειλές και αλυτρωτισμούς. Εστω κι αν αυτοί είναι καμουφλαρισμένοι και δεν γίνονται αμέσως αντιληπτοί.