Η Exergia και το ΕΜΠ δημοσίευσαν τον Ιούνιο 2024 επικαιροποιημένη μελέτη κόστους – οφέλους. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, η διασύνδεση μέσω GSI θα επιφέρει εξοικονόμηση τουλάχιστον 30% στους λογαριασμούς ηλεκτρικού των πολιτών της Κύπρου έως το 2030. Το συνολικό κοινωνικό όφελος εκτιμήθηκε στα 8 δισ. €, έναντι κόστους κατασκευής 1,9 δισ. €. Το καθαρό κοινωνικό όφελος ξεπερνά έτσι τα 6 δισ. €.
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Κυριάκος Γεωργιάδης, είχε τονίσει ότι το έργο είναι τεχνικά και οικονομικά βιώσιμο. Δεν χρειάζεται κανείς να μας το πει ,αρκεί να ανατρέξει κάποιος στο κοινοτικό πλαίσιο ένταξης μεγάλων έργων στην λίστα κοινού ενδιαφέροντος, που ως πρώτη προϋπόθεση για την ένταξη τους, είναι η υποβολή και έγκριση μελέτης βιωσιμότητας από διαπιστευμένο φορέα.
Ο Μάκης Κεραυνός, ΥΠΟΙΚ της Κύπρου, επικαλείται δύο ανεξάρτητες μελέτες που καταλήγουν ότι το έργο “δεν είναι βιώσιμο” με τους ισχύοντες όρους, αλλά δεν τις έχει δημοσιοποιήσει. Οι δύο μελέτες στις οποίες αναφέρεται ο Υπουργός Οικονομικών δεν αφορούν τη βιωσιμότητα του ίδιου του έργου GSI, αλλά την οικονομική σκοπιμότητα της συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μετόχου στην κοινοπραξία που το υλοποιεί. Η σύγχυση ανάμεσα σε αυτά τα δύο διαφορετικά ζητήματα οδηγεί σε παραπλανητικό συμπέρασμα, αφού δεν σχετίζονται μεταξύ τους. Τέτοιες αναφορές μόνο εκ του πονηρού θα μπορούσαν να γίνουν.
Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός, ούτε κάποιος υπουργός οικονομικών για να κάνεις απλές αναλύσεις κόστους ωφέλειας. Σήμερα η Κύπρος εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από μονάδες μαζούτ, (85% μαζούτ 15% ΑΠΕ) με κόστος γύρω στα 180–220 €/MWh. Με το GSI, θα μπορεί να εισάγει έως 2 GW πράσινης ενέργειας από Ελλάδα, με κόστος μόλις 40–60 €/MWh. Η διαφορά είναι χαοτική, για κάθε MWh, η εξοικονόμηση φτάνει τα 150 €. Αν υπολογίσουμε μια ετήσια ροή περίπου 5 TWh, η συνολική ελάφρυνση για την κυπριακή οικονομία αγγίζει τα 750 εκατ. € τον χρόνο.
Όσον αφορά την Ελλάδα , τα οικονομικά οφέλη στην Κρήτη είναι εξίσου μεγάλα. Μέχρι τώρα, μέρος της πράσινης παραγωγής «περικόπτεται» λόγω υπερφόρτωσης του δικτύου. Το GSI ανοίγει σταθερή αγορά εξαγωγής για αυτήν την ενέργεια, ενισχύοντας τα έσοδα των παραγωγών και την πράσινη οικονομία της χώρας. Το 10% σήμερα ‘’πετιέται’’ στα αζήτητα, δηλαδή κάπου στα 125 εκατ. ευρώ τον χρόνο γίνονται σκόνη.
Με κόστος παραγωγής ΑΠΕ περίπου 50 €/MWh και μέση τιμή εξαγωγής περίπου 110 €/MWh, το καθαρό όφελος για την Ελλάδα είναι περίπου 60 €/MWh. Για 5.0 TWh τον χρόνο, το κέρδος αγγίζει τα 300 εκατ. € ετησίως. Συνοψίζοντας, το συνολικό όφελος για την Κύπρο ανέρχεται στα 750 εκατ. € για την Ελλάδα 300 εκατ. € καθαρό κέρδος λίγο πάνω από ένα δισ. ευρώ.
Σίγουρα αυτή την απλοϊκή προσέγγιση για την βιωσιμότητα του έργου, ένας υπουργός Οικονομικών δεν φαντάζομαι να μην την έκανε. Σίγουρα δεν μιλάμε για αδαή ή ανίδεο υπουργό, αλλά όταν για κάποιο λόγο βρίσκεσαι σε πανικό, είτε γιατί το έργο χτυπάει τοπικά οικονομικά συμφέροντα, είτε γιατί το έργο βρίσκεται στο σκοπευτικό των διωκτικών αρχών της Ε.Ε, είτε γιατί αποφασίζεις να το παίξεις Ιφιγένεια για να θάψεις γεωπολιτικούς κινδύνους, τότε σίγουρα μπορείς να επικαλείσαι ότι η γη είναι επίπεδη.
Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ
Ενεργειακός Αναλυτής