H λαδανιά, γνωστή και με το όνομα κίστος ή αγκίσαρος, είναι ένας αυτοφυής, χαμηλός, φρυγανώδης θάμνος της μεσογειακής χλωρίδας που φύεται σε πολλά μέρη της Ελλάδας και της Κύπρου. Η λαδανιά έχει χνουδωτά φύλλα και φέρει πολύ λεπτά άνθη σε ρόζ ή λευκό χρώμα που εμφανίζουν ένα χαρακτηριστικό “τσαλάκωμα”.
Τα φύλλα και οι βλαστοί της λαδανιάς, κατά τους θερινούς μήνες, εκκρίνουν μια ρητινώδη ουσία, γνωστή με το όνομα αλάδανος, λάβδανο ή λάδανο. Το λάβδανο είναι γνωστό και ως «Μύρο της Βίβλου», καθώς χρησιμοποιόταν ως θυμίαμα κατά την ανάγνωση των ψαλμών του Δαυίδ και της Βίβλου.
1. Πώς συλλέγεται το λάβδανο από τη λαδανιά;
To λάβδανο συλλέγεται μόνο στην Κρήτη για εμπορικούς σκοπούς, στην ευρύτερη περιοχή του χωριού Σίσες του νομού Ρεθύμνης, με μια πολύ ιδιαίτερη διαδικασία. Στα τέλη Μαίου, μόλις αρχίσει η ζέστη του καλοκαιριού, οι κάτοικοι στις Σίσες συλλέγουν τον λάβδανο από τη λαδανιά, χρησιμοποιώντας μια κατασκευή από ξύλο που πάνω της έχουν δέσει πλαστικά λουριά και λέγεται «αργαστήρι».
Χτυπώντας αυτά τα λουριά πάνω στη λαδανιά, το πλαστικό μαζεύει την έκκριση ρητίνης από τα φύλλα. Η έκκριση όταν κρυώσει στερεοποιείται και γίνεται μαύρη.
Στη συνέχεια, αφήνουν τα αργαστήρια αρκετή ώρα κάτω από τον ήλιο, για να ζεσταθεί και να μαλακώσει η μαύρη πάστα που βρίσκεται πάνω στα λουριά. Με ένα ειδικό εργαλείο που λέγεται ξυστρί, σφίγγουν τα λουριά και τα τραβάνε για να μαζέψουν το λάβδανο.
2. Τι ευεργετικές ιδιότητες έχει το λάβδανο;
Από την αρχαιότητα το λάβδανο έχει χρησιμοποιηθεί ενάντια στους λοιμούς της χολέρας, ως αρωματική ουσία για θυμιάσεις, αλλά και στην ταρίχευση των νεκρών, ενώ έχουν επισημανθεί οι στυπτικές, θερμαντικές και μαλακτικές ιδιότητες του.
Το λάβδανο αξιοποιείται και στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, καθώς έχει αντιφλεγμονώδη και αντιδιαρροϊκή δράση, είναι σπασμολυτικό, αποχρεμπτικό και αντικαταρροϊκό.
Επιπλέον, διαθέτει καταπραϋντικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται για την αϋπνία, τη διάρροια και τον πονόδοντο. Σε νεότερες ιατρικές μελέτες για το λάβδανο έχει ερευνηθεί η αντικαρκινική του δράση ενάντια σε όγκους.
3. Κι ένα τελευταίο μυστικό για τη λαδανιά
Η λαδανιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καλλωπιστικό φυτό σε βραχόκηπους, καθώς και σε άνυδρους κήπους μιας και έχει πολύ περιορισμένες απαιτήσεις σε πότισμα.