Η κρίση κάνει την Ευρώπη να διψά για “δούλους”, βάζοντας φωτιά στους νόμους περί μετανάστευσης. Τίποτα εντέλει δεν είναι τυχαίο…

Alexandre Afonso – King’s College London

(Σε μετάφραση)

Αντί να μειώνονται τα μεταναστευτικά ρεύματα στην Ευρώπη λόγω κρίσης η κατάσταση επιδεινώνεται και ενισχύεται . Ο Alexandre Afonso επισημαίνει ότι η επιστροφή στον έλεγχο μετανάστευσης εντός ευρωζώνης, είναι απίθανο σενάριο , και ότι οι εσωτερικές μάχες σε σχέση με την νομοθεσία της μετανάστευσης λόγω εργασίας μπορεί να γίνει η αφορμή για εκπληκτικές συμμαχίες.

Πολλοί περίμεναν ότι η οικονομική κρίση θα μείωνε την εσωτερική μετανάστευση στην Ευρώπη παρ όλα αυτά από ότι φαίνεται συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο.

Η βαθιά ύφεση στην περιφέρεια της Ευρώπης οδήγησε σε μαζική έξοδο νέων εργατών από την Ισπανία , Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ελλάδα και άλλα μέρη της Ευρώπης, και το μεταναστευτικό κύμα κινείται από την Ανατολική Ευρώπη στην Ευρώπη των 15 αυξάνοντας ακόμα περισσότερο την κρίση. Η οικονομική πολιτική μείωσης και λιτότητας οδήγησε πολλές επιχειρήσεις να συμπιέσουν τα κόστη με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί η ζήτηση για φθηνότερη μεταναστευτική εργασία. Μετά την πολιτική κλεισίματος της στρόφυγγας στην Γαλλία το 2005 , ή της περίφημης πολιτικής του Gordon Brown ΄΄Βρετανικές εργασίες για Βρετανούς υπαλλήλους’’ που ειπώθηκε περίπου πριν 2 χρονια οι συζητήσεις για τις μετακινήσεις εργατικού δυναμικού κερδίζουν έδαφος όλο και περισσότερο. Περιπτώσεις εκμετάλλευσης των μεταναστών από την Ανατολική Ευρώπη έγινε πολύ πρόσφατα αισθητές στην Αγγλία.

Στα πλαίσια της υψηλής ανεργίας και του Ευρωσκεπτικισμού , πολιτικοί είτε της αριστεράς είτε της δεξιάς παράταξης φαίνεται να σκέφτονται την προστασία της αγοράς στο επίπεδο της εργασίας ως μέσο ανταπόκρισης στους ψηφοφόρους τους. Πέρυσι , η Ισπανία ήταν η πρώτη χώρα που χρησιμοποίησε έναν όρος στην συνθήκη που αφορά την εργασιακή μετακίνηση και μέσω αυτής προσωρινά απαγόρευσε την πρόσβαση σε θέσεις εργασίας από Ρουμάνους εργάτες.

Η Υπουργός Εσωτερικών  Theresa May, πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα προωθούσε μέτρα για την συγκράτηση της ελεύθερης μετακίνησης των εργαζομένων στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. , ενώ ο David Cameron ανακοίνωσε νωρίτερα αυτό το χρόνο ότι η Αγγλία ήταν έτοιμη να επιβάλλει “αυστηρούς συνοριακούς ελέγχους ” εάν η Ελλάδα άφηνε την Ευρωζώνη . Ο αρχηγός του εργατικού κόμματος Ed Miliband διακύρηξε τον Ιούνιο ότι το κόμμα του “το πήρε στο κρανίο ” που επετράπη σε τόσους Ανατολικό Ευρωπαίου μετανάστες να υπάρχουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υποστήριξε ειδικότερα την εισαγωγή ποσόστωσης ξένων εργαζομένων για να διευκολύνει την πίεση που ασκούνταν σε μισθούς  και δημόσιες υπηρεσίες

 Παρ όλα αυτά αν δεν σπάσει η ευρωζώνη σε κομμάτια – ή εάν η Αγγλία δεν εγκαταλήψει την ένωση – η μόνιμη επανεισαγωγή μέτρων για τον μεταναστευτικό έλεγχο των εργατών εντός Ευρώπης φαίνεται μη ρεαλιστικό σενάριο γιατί θα πρέπει να υπερπηδήσει πολλούς νόμους που διέπουν την Ε.Ε. και αφορούν την εργασία.

Θα έπρεπε να αντιμετωπίσει την αντίθεση των χωρών της Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης που είναι οι εξαγωγής εργατικού δυναμικού . Ομοίως η εναρμόνιση των κοινωνικών στάνταρντ και εργατικό δίκαιο που διέπει την Ευρώπη , που θα εξασφάλιζε ένα συγκεκριμένο επίπεδο και δυνατότητα μετακίνησης δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στο άμεσο μέλλον , ούτε η δημοσιονομική ένωση που θα εξομάλυνες τις κοινωνικοοικονομικές ανισσοροπίες στην ΕΕ . Προς το παρόν οι μόνοι χώροι όπου ο αντίκτυπος της μετανάστευσης της ΕΕ υφίσταται είναι οι μισθοί και η ανεργία και μπορούν μόνο σε επίπεδο κρατών μελών .Επί παραδείγματι μέσω των ελαχίστων  μισθών, έλεγχο εργατών, συλλογικών διαπραγματεύσεων, κανόνων που ισχύουν στις διάφορες εργατικές τάξεις και συνδικαλιστές,. Σε αυτές τις περιοχές  , το περιθώριο του ελιγμού είναι πλέον πάρα πολύ περιορισμένο από έναν μεγάλο αριθμό αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

ΣΕ πολλά κράτη μέλη , τα συνδικάτα, και οι εργαζόμενοι παίζουν σημαντικό ρόλο στις τοπικές διαμάχες που αφορούν τους κανονισμούς μετακίνησης εργατικού δυναμικόυ οι συγκρούσεις συχνά γίνονται αντιληπτές στο κλασσικό ταξικό επίπεδο               : τα συνδικάτα θέλουν να προστατέψουν τα κεκτημένα δικαιώματά τους μέσω θεσμοθετημένων κανονισμών ενώ οι εργοδότες πιέζουν για πιο φιλελεύθερες πολιτικές και άρση του ελέγχου και των κανονισμών.

ΣΕ πρόσφατο άρθρο, έδειξα ότι οι εργοδότες , μπορούν να υποστηρίξουν ή να συγκατατεθούν με τους κανονισμούς και να προστατέψουν το βασικό μισθό και το εργατικό δίκαιο στο επίπεδο μετακίνησης εργατικού δυναμικού

Διαφορετικού εργοδότες μπορούν να ακολουθήσουν διαφορετικές τακτικές και στρατηγικές αναλόγως στη θέση που έχουν στην αγορά , πόσο δυνατά συνδικάτα έχουν να αντιμετωπίσουν , ή το ρίσκο μιας δημόσιας παρέμβασης.

Δυνάμει των κανόνων τις ενιαίας αγοράς και της ελεύθερης διακίνησης εργατικού δυναμικού και υπηρεσιών έχουν δημιουργηθεί νέες ευκαιρίες για αγορές όπως η πιθανότητα δημιουργίας επιχειρήσεων που θα χρησιμοποιούν πιο φιλικούς κανονισμούς ενός κράτους μέλους για να παρέχουν υπηρεσίες σε ένα άλλο κράτος μέλος. .

Επι παραδείγματι , κατασκευαστικές εταιρείες μπορούν να στήσουν υποκαταστήματα σε χώρες με χαμηλό μισθολογικό κόστος και να φέρουν εργάτες από αυτές τις χώρες ουτως ώστε να παρακαμφθούν τα κοινωνικά πρότυπα των χωρών στις οποίες γίνεται πραγματικά η εργασία. Αυτό έγινε στην περίπτωση LAVAL: μια εταιρεία υπέγραψε συμφωνία για την κατασκευή ενός σχολείου στην Σουηδία, αλλά προσέλαβε εργάτες από την Λετονία των οποίων οι μισθού είχαν συμφωνηθεί με τα συνδικάτα της Λετονίας σαφώς σε χαμηλότερα επίπεδα.

Παρ’ ‘όλα αυτά οι εταιρείες , που απειλούνται άμεσα από τέτοιου είδους ανταγωνισμό και οι οποίες δεν μπορούν απευθείας να χαμηλώσουν τις εργατικές δαπάνες λόγω των πολύ κάθετων συνδικάτων στην χώρα τους , μπορεί να ωθήσουν στην καθιέρωση δεσμεύσεων των κατώτατων μισθών ως εμπόδιο για την είσοδο ανταγωνιστών.

 Μπορούν επίσης να ‘’χτυπήσουν’’ τις υποσχέσεις που έχουν δοθεί στα συνδικάτα ώστε να πιεστούν οι εργατικοί νόμοι. Αυτές οι συμμαχίες έκαναν έντονη την παρουσία τους σε χώρες όπως η Αυστρία και η Ελβετία , και πρόσφατα εμφανίστηκαν σε ένα μεγάλο ποσοστό σε εταιρείες στην Γερμανία  πράγματι δείχνει ότι οι εργοδότες σε διάφορους οικονομικούς τομείς εκμεταλλεύονται το βασικό μισθό και το χρησιμοποιούν σαν πρόσχωμα στην είσοδο εργατών από άλλες χώρες

Εκτός αυτού ακόμα και σε χώρες που οι εργατικοί νόμοι δεν είναι υπέρ των εταιρειών όπως η Ιρλανδία , οι εργοδότες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις συμφωνίες με τα συνδικάτα παρά των κυβερνήσεων. Σε έναν τομέα αυξανόμενης πολιτικής διείσδυσης , οι εργοδότες μπορεί να προτιμίσουν νόμους που μπορούν να υπερβούν, παρά να την επιβολή κανονισμών από τις εκάστοτε κυβερνήσεις κατ εντολή της κοινής γνώμης

ΤΟ άρθρο βασίζεται στις απόψεις του Afonso, A.στο βιβλίο  (2012) “Employer Strategies, Cross-Class Coalitions and the Free Movement of Labour in the Enlarged European Union” Socio-Economic Review 10 (4): 705-730.doi:10.1093/ser/mws008

Note:  Αυτό το άρθρο εκφράζει την άποψη του συγγραφέα και όχι την θέση της EUROPP – European Politics and Policy, ή του L.S.E.

Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις