Ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας (1 Αυγούστου 1931 – 25 Φεβρουαρίου 1994) ήταν Έλληνας σκακιστής. Ασχολήθηκε όλη τη ζωή του με το σκάκι, ως παίκτης παρτίδων, ως συνθέτης προβλημάτων, ως δημοσιογράφος και ως συγγραφέας βιβλίων.
Φωτογραφία από: trsiaperaschessclub
Ήταν ένα σεμνό πρόσωπο, με εξαιρετική μνήμη και ευρύτητα γνώσεων. Αποτελούσε ίσως τη σημαντικότερη μορφή του σκακιού στην Ελλάδα.
Κατείχε το ρεκόρ στο τυφλό παιγνίδι (blind, μπλάιντ) στην Ελλάδα, με 6 σκακιέρες.
Βιογραφικά στοιχεία
1 Αυγούστου 1931 : Γεννήθηκε ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας στο Βελιγράδι από γονείς Κοζανίτες. Μέχρι τα είκοσί του χρόνια έζησε στην Γιουγκοσλαβία, όπου ασχολήθηκε με την σύνθεση σκακιστικών προβλημάτων, επηρεάζοντας κι άλλους με την διδασκαλία του. Ο Διεθνής Γκρανμαίτρ σύνθεσης Μίλαν Βούξεβιτς στα βιβλία του και στα άρθρα του ευχαριστούσε τον δάσκαλό του Τριαντάφυλλο Σιαπέρα, που του εμφύσησε την αγάπη για το παίξιμο παρτίδων και την σύνθεση προβλημάτων για ολόκληρη την ζωή του.
Για περίπου δεκαπέντε χρόνια προώθησε το αγωνιστικό σκάκι στην Θεσσαλονίκη (εγκαταστάθηκε εκεί το 1950), στην “Ένωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης”. Δεν έχασε καμμιά παρτίδα από τις 110 περίπου που έπαιξε σε τοπικά πρωταθλήματα και αγώνες κυπέλλου, όπου τερμάτιζε πρώτος, όποτε συμμετείχε.
1956 : Γίνεται για πρώτη φορά Πρωταθλητής Ελλάδος στο σκάκι. Γίνεται Εθνικός Μαίτρ. Λαμβάνει μέρος ως 1η σκακιέρα της εθνικής ομάδας της Ελλάδας στην 12η Ολυμπιάδα της Μόσχας (Ε.Σ.Σ.Δ.).
Αύγουστος 1967 : Κυκλοφόρησε το βιβλίο του “Το Σκάκι, πλήρης ανάπτυξις της θεωρίας και η πρακτική της εφαρμογή, τόμος Ι”, πρώτο σκακιστικό βιβλίο τέτοιου μεγέθους, (356 σελίδες), που γράφτηκε απευθείας στα ελληνικά. Απευθυνόταν σε αρχάριους και σε παίκτες Α, Β, και Γ κατηγορίας, με συστηματική ανάπτυξη όλων των φάσεων της παρτίδας (άνοιγμα – μέσον – φινάλε). Το βιβλίο, με ευρύτατη θεματολογία και μεθοδική παρουσίαση, λειτούργησε ως “μέθοδος άνευ διδασκάλου” για τουλάχιστον δυο γενιές ελλήνων σκακιστών.
Μάιος 1968 – Ιούλιος 1969: Ήταν διευθυντής σύνταξης της μηνιαίας σκακιστικής επιθεώρησης “Ο Σκακιστής” (για τα τεύχη #6 έως #19).
1968 : Ισοβάθμησε στην όγδοη θέση (με τον Λάζαρο Βυζαντιάδη) του διεθνούς τουρνουά “Ακρόπολις 1968” και πήρε τον τίτλο IΜ (Διεθνής Μαίτρ, πρώτος έλληνας που πήρε αυτόν τον τίτλο). Τερμάτισε 1ος στο τουρνουά προκρίσεως της Εθνικής ομάδας για την 18η Ολυμπιάδα του Λουγκάνο (Ελβετία). Συμμετείχε τον Οκτώβριο στην Ολυμπιάδα, (ως 2η σκακιέρα με απόφαση του προπονητή).
1969 : Θριάμβευσε στο μεγάλο διεθνές τουρνουά στο Ζάγκρεμπ (Γιουγκοσλαβία) παίρνοντας την 4η θέση, με μόνο μία ήττα σε 15 αγώνες με ισχυρούς αντιπάλους, επιβεβαιώνοντας τον τίτλο του Διεθνούς Μαιτρ. Στο πρωτάθλημα Ελλάδος ήταν τρίτος. Πήρε την 1η θέση σε ματς προκρίσεως για το Ζόναλ 3 (προκριματικοί αγώνες παγκοσμίου Πρωταθλήματος), αλλά στους αγώνες ήρθε 16ος. Στους Διασυλλογικούς αγώνες Α’ Εθνικής Κατηγορίας έπαιξε ως πρώτη σκακιέρα με την “Ένωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης”.
1970 : Συμμετείχε ως 1η σκακιέρα της Εθνικής ομάδας της Ελλάδας στην 19η Ολυμπιάδα στο Ζίγκεν (Γερμανία).
Αύγουστος 1970 : Κυκλοφόρησαν τα “Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά”, επίσημο μηνιαίο όργανο της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας. Υπεύθυνος ύλης και Επιμέλεια εκδόσεως : Τριαντάφυλλος Σιαπέρας. Ήταν περιοδικό μεγάλου μεγέθους με εντυπωσιακά καλή εμφάνιση και εξαιρετικά ενδιαφέρον περιεχόμενο, (και για αγωνιστικό και για καλλιτεχνικό σκάκι), και ήταν ποιοτικά το κορυφαίο Ελληνικό σκακιστικό περιοδικό. Κράτησε το ίδιο εξώφυλλο, ένα ματ αποπνιγμού, αλλάζοντας μόνο χρώματα μέχρι το τεύχος #38-41 Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 1973.
30 Απριλίου 1971 : Ο Σιαπέρας έχει θέση #214 στην παγκόσμια κατάταξη (η ανώτερή του), με βαθμό ELO 2418, (πρώτος έλληνας που πέρασε τα 2400).
1971 : Συμμετείχε ως 1η σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην διεθνή συνάντηση στην Πούλα (Κροατία).
30 Απριλίου 1972 : Ο Σιαπέρας έχει θέση #225 στην παγκόσμια κατάταξη, με βαθμό ELO 2427 (ο ανώτερός του).
1972 : Γίνεται για δεύτερη φορά Πρωταθλητής Ελλάδος στο σκάκι. Πήρε τον τίτλο του Διεθνούς Κριτή. Συμμετείχε ως 1η σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην 4η Βαλκανιάδα στην Σόφια (Βουλγαρία). Συμμετείχε ως 1η σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην συνάντηση με την Νέα Ζηλανδία στην Αθήνα. Συμμετείχε ως 1η σκακιέρα της Εθνικής ομάδας της Ελλάδας στην 20ή Ολυμπιάδα στα Σκόπια (Γιουγκοσλαβία).
1973 : Συμμετείχε ως 1η σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην συνάντηση με την Βουλγαρία στην Μπάγκια (Βουλγαρία) και στην 5η Βαλκανιάδα στο Μπρασόβ (Ρουμανία).
Ιανουάριος 1977 : Δέκα χρόνια μετά τον πρώτο τόμο, κυκλοφόρησε το βιβλίο του “ΤΟ ΣΚΑΚΙ, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ, ΤΟΜΟΣ ΙΙ”, (356 σελίδες). Κάλυπτε το μέσον της παρτίδας, με δύο μέρη : (Α) Δυναμικό Παιγνίδι (παιγνίδι τακτικών συνδυασμών) και (Β) Παιγνίδι Θέσεων (στρατηγικό παιγνίδι).
15 Νοεμβρίου 1982 : Εκδίδεται το τεύχος #1 της δεκαπενθήμερης σκακιστικής επιθεώρησης “ΤΟ ΜΑΤ” με εκδότη τον Κώστα Χατζιώτη και Διευθυντή σύνταξης τον Τριαντάφυλλο Σιαπέρα. Η συνεργασία διατηρήθηκε μέχρι το 1984.
1985 : Διοργάνωσε τον πρώτο ζωντανό διαγωνισμό λύσης σκακιστικών προβλημάτων σε ξενοδοχείο της Αθήνας με μεγάλη επιτυχία.
25 Φεβρουαρίου 1994 : Ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας πεθαίνει. Τιμώντας την μνήμη του, στον Δήμο Άνω Λιοσίων ένα χρόνο αργότερα τον Ιούλιο του 1995, δημιουργείται προς τιμή το αποθανόντος όμιλος με την ονομασία : Σκακιστικός Όμιλος Άνω Λιοσίων ΄΄ Τριαντάφυλλος Σιαπέρας ΄΄.
Ακόμη μερικά στοιχεία
Διατήρησε για μεγάλο διάστημα την δημοφιλή σκακιστική σελίδα στην εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος του Σαββάτου”.
Υπήρξε Γραμματέας της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας (Ε.Σ.Ο.) στην Αθήνα.
Ο παίκτης Σιαπέρας
Ο Σιαπέρας, δυο φορές πρωταθλητής Ελλάδας, ήταν πολύ καταρτισμένος θεωρητικά και το παιγνίδι του ήταν ποζισιονέλ (παιγνίδι θέσεων και στρατηγικής). Ακολουθεί μια παρτίδα του από την 18η Ολυμπιάδα του Λουγκάνο:
Λευκά : Σιαπέρας – Μαύρα : Χέινς
1.ε4 ε6 2.δ4 δ5 3.Ιδ2 Ιζ6 4.ε5 Ιζδ7 5.Αδ3 γ5 6.γ3 Ιγ6 7.Ιε2 Ββ6 8.Ιζ3 γxδ4 9.γxδ4 ζ6 10.εxζ6 Ιxζ6 11.0-0 Αδ6 12.Ιγ3 0-0 13.Αε3 Αδ7 14.Ια4 Βδ8 15.Πγ1 ε5 16.Πxγ6
Ανταλλάσσεται ένας πύργος για έναν ίππο και ένα πιόνι και ανοίγει η θέση.
16… Αxγ6 17.δxε5 Βε8 18.εxζ6 Αxα4 19.β3 Αδ7 20.ζxη7 Ρxη7 21.Βα1+ Ρη8 22.Αθ6 Πζ7 23.Ιη5 Αε5 24.Ββ1 Πζ6 25.Αxθ7+ Ρθ8 26.Πε1 Πxθ6 27.Πxε5 Βθ5
Τα μαύρα απειλούν Πxθ7, καθώς και Βxθ2+, αλλά δεν θα προλάβουν.
28.Πε8+ 1-0
Θυσιάζεται ο δεύτερος πύργος, που μπορούν να τον πάρουν τρία μαύρα κομμάτια, και ανοίγει η διαγώνια α1-θ8 για την λευκή βασίλισσα που θα ξεκινήσει με Ββ2+ και θα καταλήξει σε ματ (π.χ. 28… Ρη7 29.Ββ2+ Πζ6 30.Πε7+ και τα λευκά κερδίζουν).
Ο προβληματιστής Σιαπέρας
Τα προβλήματα και οι σπουδές που έφτιαξε ήσαν υψηλής ποιότητας. Από τις σελίδες των περιοδικών που εξέδιδε και των εφημερίδων που δημοσιογραφούσε, πάντοτε φρόντιζε να προωθεί το Καλλιτεχνικό σκάκι και να δίνει περιγραφές και παραδείγματα για τα διάφορα θέματα των προβλημάτων. Τα δημοσιευόμενα προβλήματα Ελλήνων και ξένων συνθετών, συνήθως συμμετείχαν σε διαγωνισμούς λύσης.
Στο διάγραμμα υπάρχει ένα βραβευμένο πρόβλημα του Τριαντάφυλλου Σιαπέρα, στο οποίο τα μαύρα, προσπαθώντας να αποφύγουν το ματ, αυτομπλοκάρουν τα τετράγωνα διαφυγής (δες την ορολογία) του μαύρου βασιλιά με έξι τρόπους.
Ακολουθεί η λύση:
1.Πδ8!
Δημιουργεί μια λευκή μπαταρία και απειλεί 2.Αζ5#
αν 1… Πδ4 2.Ιβγ5#
αν 1… Βδ4 2.Βε2#
αν 1… Ιδ4 2.Πxε3#
αν 1… Πε4 2.Αβ5#
αν 1… Βε4 2.Πδ1#
αν 1… ε4 2.Ιβ2#