Γιατί η Βόρεια Κορέα δοκιμάζει πυραύλους ξανά -Είναι στον ορίζοντα μια πολύ μεγαλύτερη κλιμάκωση;

Οι δοκιμές πυραύλων χρησιμεύουν για να υπενθυμίσουν στον Trump ότι η Βόρεια Κορέα μπορεί να ανεβάσει γρήγορα την θερμοκρασία, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία και ότι αυτή την φορά, αντίθετα με το 2017, δεν θα υπάρξει διπλωματική διέξοδος. Στην πραγματικότητα, η Πιονγκγιάνγκ έχει υιοθετήσει μια δική της προσέγγιση «μέγιστης πίεσης».

Μετά από 522 ημέρες χωρίς δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων, η Βόρειος Κορέα ξεκίνησε ξανά. Στις 4 Μαΐου, δύο μήνες μετά την αποτυχημένη σύνοδο κορυφής του Ανόι [1], η Πιονγκγιάνγκ εκτόξευσε έναν νέο τύπο μικρής εμβέλειας βαλλιστικού πυραύλου στερεών καυσίμων και δοκίμασε δύο ξεχωριστά συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων. Οποιαδήποτε ελπίδα ότι η δοκιμή ήταν εφάπαξ εξατμίστηκε μόλις πέντε ημέρες αργότερα, όταν η Βόρεια Κορέα εκτόξευσε ξανά αρκετούς από τους νέους βαλλιστικούς πυραύλους μικρής εμβέλειας, εκ των οποίων ένας ταξίδεψε μέχρι 420 χιλιόμετρα.
Τόσο η Νότια Κορέα όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες το προχώρησαν πολύ για να υποβαθμίσουν [2] την σημασία των δοκιμών. Βεβαίως, ο Κιμ δεν έχει αθετήσει τις υποσχέσεις που έχει κάνει στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2018. Το αυτοεπιβληθέν μορατόριουμ της Βόρειας Κορέας για τον έλεγχο των πυραύλων, που δηλώθηκε ρητά τον Απρίλιο του ίδιου έτους, εφαρμόζεται μόνο στους βαλλιστικούς πυραύλους διηπειρωτικής εμβέλειας (intercontinental range ballistic missiles, ICBM).
Σε συνέντευξή του μετά την δοκιμή της 4ης Μαΐου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, δήλωσε [3] ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν πως η Βόρεια Κορέα εξακολουθεί να συμμορφώνεται [με τα συμφωνηθέντα], σημειώνοντας ότι το μορατόριουμ «ήταν εστιασμένο, πολύ εστιασμένο στα διηπειρωτικά συστήματα πυραύλων, αυτά που απειλούν με βεβαιότητα τις Ηνωμένες Πολιτείες». Ο Πομπέο δεν ανέφερε ισχύοντα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που απαγορεύουν κάθε δοκιμή βαλλιστικών πυραύλων από την Βόρεια Κορέα.
Δυστυχώς, τα σχόλια του Pompeo ενδέχεται να έχουν σηματοδοτήσει ακούσια στον Kim ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ανεχθούν -και θα συνεχίσουν να κοιτάζουν από την άλλη μεριά [σχετικά με]- τις δοκιμές που έχουν μικρότερη εμβέλεια από τους ICBM. Ωστόσο, αυτοί οι μικρότερης εμβέλειας πύραυλοι εξακολουθούν να απειλούν τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία και τις αμερικανικές δυνάμεις που αναπτύσσονται στην βορειοανατολική Ασία. Το να υποδηλώνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες έλλειψη ενδιαφέροντος για τις δοκιμές της Βόρειας Κορέας θα μπορούσε να αφήσει τους Αμερικανούς λιγότερο ασφαλείς και να υποσκάψει τις το ενδιαφέρον των συμμαχικών χωρών.
Στον απόηχο της αποτυχίας της διάσκεψης κορυφής του Ανόι [1] -μετά από την οποία οι αξιωματούχοι της Βόρειας Κορέας υπογράμμισαν ότι ο Κιμ μπορεί [4] να έχει «χάσει την βούλησή του να διαπραγματευτεί περαιτέρω»- η ανανεωμένη δέσμευση της Πιονγκγιάνγκ να δοκιμάζει πυραύλους σίγουρα φαίνεται δυσοίωνη και θα μπορούσε να προμηνύει την επιστροφή σε μια αντιπαράθεση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βόρειας Κορέας. Τι επέφερε το πρώτο τεστ βαλλιστικών πυραύλων του Κιμ σε σχεδόν ενάμιση χρόνο;
Η ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ
Δεν είναι τυχαίο ότι η Βόρεια Κορέα διενήργησε τις πιο πρόσφατες δοκιμές πυραύλων αμέσως μόλις οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα ξεκίνησαν μια νέα κοινή στρατιωτική άσκηση, γνωστή ως Dong Maeng. Η άσκηση, στην εναρκτήρια επανάληψή της φέτος, αντικαθιστά τις μεγαλύτερου εύρους ανοιξιάτικες ασκήσεις Foal Eagle και Key Resolve που πραγματοποιούσαν οι σύμμαχοι στο παρελθόν. Ακόμη κι αν αντιπροσωπεύει μειωμένου εύρους συμμαχικές δραστηριότητες εν μέσω διπλωματίας, ο Κιμ την περιέγραψε ως παραβίαση της άμεσης δέσμευσης που είχε δώσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, λέγοντας ότι οι ασκήσεις «κλονίζουν σοβαρά» την Πιονγκγιάνγκ.
Ο Kim θεωρεί την Dong Maeng ως μια εκδήλωση της «εχθρικής πολιτικής» της Ουάσινγκτον [5] και μια παραβίαση της κοινής δήλωσης που εκείνος και ο Τραμπ είχαν εκδώσει στην Σιγκαπούρη το 2018. Σε μια ομιλία την 13η Απριλίου στην Ανώτατη Λαϊκή Συνέλευση, ο Kim προειδοποίησε ότι η συνδυασμένη άσκηση [ 6], μαζί με την δοκιμή τον Μάρτιο, ενός αμυντικού συστήματος κατά των ICBM από την Ουάσινγκτον, θα έχει συνέπειες. Ο «άνεμος είναι βέβαιο ότι θα φέρει κύματα», προειδοποίησε ο Κιμ: Η Πιονγκγιάνγκ θα απαντούσε με «αντίστοιχες πράξεις» σε αυτές τις παραβάσεις. Και αρκετά σίγουρα, ο Κιμ απάντησε στην άσκηση με άσκηση, φροντίζοντας όμως να βαθμονομήσει με ιδιαίτερη ακρίβεια την ένταση των δοκιμών πυραύλων του ώστε να ταιριάζει με εκείνη των συμμαχικών ασκήσεων.
Ο κύκλος των προκλήσεων είναι πιθανό να συνεχιστεί μεταξύ των δύο πλευρών. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Βόρεια Κορέα επετέθη κατά του αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης για την κατάσχεση του πλοίου Wise Honest που παραβίαζε τις κυρώσεις, περιγράφοντας την κίνηση [7] ως μια περαιτέρω παραβίαση της διακήρυξης της Σιγκαπούρης.
Για τον Kim, η σχέση με τον Trump κουβαλά υψηλά στοιχήματα τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Οι αξιωματούχοι της Βόρειας Κορέας έχουν κάνει δηλώσεις που υπονοούν ότι ο ηγέτης διακινδύνευσε πολλά εγχωρίως για να διαπραγματευτεί απευθείας με τον πρόεδρο των ΗΠΑ στην Σιγκαπούρη και -ιδίως- στο Ανόι. Σε συνέντευξη Τύπου στην Πιονγκγιάνγκ τον Μάρτιο, ένας από τους κορυφαίους διπλωμάτες του Kim είπε [8] ότι είχε αντιμετωπίσει «χιλιάδες παρακλήσεις» από διάφορους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των «αξιωματούχων της βιομηχανίας πυρομαχικών», που τον προειδοποιούσαν να μην αφήσει τις συνομιλίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες να οδηγήσουν στην εγκατάλειψη των πυρηνικών όπλων της χώρας. Αυτές οι παρακλήσεις δεν είναι κυριολεκτικές, δεδομένης της μονολιθικής ικανότητας λήψης αποφάσεων από τον Kim, αλλά το σχόλιο ήταν μια υπενθύμιση ότι οι διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιθανό να μην έχουν λάβει καθολική υποστήριξη σε όλη την γραφειοκρατία του κόμματος.
Όταν ο Kim έφυγε από το Ανόι με άδεια χέρια, αυτοί οι σκεπτικιστές ίσως αισθάνονταν δικαιωμένοι. Παραδείγματος χάριν, τον Απρίλιο, σε μια χαμηλής σημασίας «δοκιμή καθοδηγούμενου όπλου», ορισμένοι από τους πιο γνωστούς αποκαλούμενους πυραυλάνθρωπους της Βόρειας Κορέας -ο Jang Chang Ha και ο Jon Il Ho, για παράδειγμα- πραγματοποίησαν τις πρώτες δημόσιες εμφανίσεις τους [9] μετά το 2017, προαναγγέλλοντας τον νέο γύρο της δραστηριότητας δοκιμών.
Η δοκιμή συμβατικών πυραύλων μικρής εμβέλειας όχι μόνο ενισχύει το ηθικό των δυνάμεων του Κιμ, αλλά ικανοποιεί και τις γραφειοκρατικές σκληροπυρηνικές δυνάμεις, ότι ο Κιμ θα ακολουθήσει έναν «νέο δρόμο» [10] εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν άρουν τις κυρώσεις. Με το να παρουσιάζουν την βελτίωση της Βόρειας Κορέας για -και την αύξηση της άνεσής της με- τους προηγμένους πυραύλους στερεών καυσίμων –για τους οποίους κατά πάσα πιθανότητα η Πιονγκγιάνγκ δούλευε κατά την διάρκεια του μορατόριουμ και οι οποίοι παρέχουν σημαντικά πλεονεκτήματα ως προς την ανταπόκριση, την επιβιωσιμότητα και την δυνητική ικανότητά τους να καταστρέψουν πυραυλικές άμυνες- ο Kim καθησυχάζει τον στρατό του ότι παραμένει προσηλωμένος σε μια ισχυρή εθνική άμυνα, ακόμα και όταν διαπραγματεύεται με την Ουάσινγκτον. Η Βόρεια Κορέα χρειάζεται «αυτοδύναμη εθνική άμυνα», δήλωσε ο Κιμ προς την χώρα τον Απρίλιο [5]: «Η ειρήνη μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με ισχυρές στρατιωτικές ικανότητες». Ο «νέος τρόπος» της Πιονγκγιάνγκ μπορεί να αποδειχθεί απλώς ακόμα περισσότερος παλαιός τρόπος .
Ο Kim πιθανότατα αποσκοπεί όχι μόνο να προσελκύσει τους σκληροπυρηνικούς εγχωρίως, αλλά και να ασκήσει πιέσεις στους σκληροπυρηνικούς στην Ουάσινγκτον. Στο Hanoi, ο Trump προσπάθησε να «τα κερδίσει όλα ή να πάει σπίτι του», ζητώντας από την Βόρειο Κορέα να παραδώσει μονομερώς ολόκληρο το πυρηνικό πρόγραμμά της και το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων της πριν να πάρει οποιαδήποτε σημαντική άρση κυρώσεων. Αυτή η μαξιμαλιστική θέση ήταν, χωρίς να αποτελεί έκπληξη, απαράδεκτη για τον Κιμ. Έφυγε όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνήθηκαν να ακολουθήσουν μια βήμα-προς-βήμα προσέγγιση [11] που θα μπορούσε να έχει ξεκινήσει, για παράδειγμα, με την διάλυση βασικών εγκαταστάσεων στο πυρηνικό συγκρότημα Yongbyon.
Έκτοτε, οι διαπραγματεύσεις σε επίπεδο εργασίας φαινομενικά παρέμειναν σε κώμα, και η Βόρεια Κορέα επέκρινε έντονα τον Πομπέο και τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας, Τζον Μπόλτον, για το ότι φέρονταν να έπεισαν τον Τραμπ να κρατήσει μια μαξιμαλιστική θέση. Η Πιονγκγιάνγκ μέχρι που έχει ζητήσει [12] να απομακρυνθεί ο Pompeo από τις διαπραγματεύσεις. Οι δοκιμές πυραύλων χρησιμεύουν για να υπενθυμίσουν στον Trump ότι η Βόρεια Κορέα μπορεί να ανεβάσει γρήγορα την θερμοκρασία, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία -και ότι αυτή την φορά, αντίθετα με το 2017, δεν θα υπάρξει διπλωματική διέξοδος. Στην πραγματικότητα, η Πιονγκγιάνγκ έχει υιοθετήσει μια δική της προσέγγιση «μέγιστης πίεσης».
Η ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΗΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ
Απειλητικά, η Βόρεια Κορέα σηματοδότησε ότι οι νέες δοκιμές μπορεί να είναι ένα προοίμιο σε μια πολύ μεγαλύτερη κλιμάκωση. Ο Trump επιμένει ότι δεν «βιάζεται» [13] για την αποπυρηνικοποίηση ή για να προχωρήσει τις συνομιλίες, αλλά η Πιονγκγιάνγκ έχει θέσει μια πολύ σαφή προθεσμία -το τέλος αυτού του ημερολογιακού έτους- για να επανέλθουν οι διαπραγματεύσεις και για να κάνουν οι ΗΠΑ τις θέσεις τους μετριοπαθέστερες. Σε αντίθετη περίπτωση, ο υπουργός Εξωτερικών Choe Son-hui έχει προειδοποιήσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιμετωπίσουν [14] απροσδιόριστες «ανεπιθύμητες συνέπειες». Ο Pompeo έχει απορρίψει [15] την προθεσμία αυτή ως τίποτα «ιδιαίτερα σημαντικό». Αλλά η Βόρεια Κορέα έχει ένα σημαντικό ιστορικό να τηρεί τις απειλές της, και η ιστορία μπορεί να μοιάζει [με το παρελθόν], εάν δεν επαναληφθεί, φέτος.
Τον Μάρτιο του 2005 [16], το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας ανακοίνωσε ότι η Πιονγκγιάνγκ δεν θεωρεί πλέον τον εαυτό της δεσμευμένο από ένα μορατόριουμ που είχε διαπραγματευθεί έξι χρόνια νωρίτερα. Τον Μάρτιο του 2006 προχώρησε στην δοκιμή των μικρής εμβέλειας πυραύλων Toksa παρόμοιους με τους πυραύλους που έχει δοκιμάσει πρόσφατα, και στην συνέχεια στις 4 Ιουλίου 2006 ακολούθησε με πολλαπλούς βαλλιστικούς πυραύλους μεγαλύτερης εμβέλειας και ένα όχημα εκτόξευσης μονού δορυφόρου το οποίο μοιράζεται χαρακτηριστικά με τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς. Αυτή την φορά, σε αντίθεση με το 2005, η Ουάσιγκτον μπορεί να μην λάβει επίσημη προειδοποίηση ότι ο Κιμ δεν αισθάνεται πλέον δεσμευμένος από το μορατόριουμ, δεδομένου ότι είναι αυτοεπιβληθέν. Στο κάτω-κάτω, η αυτοσυγκράτηση του Kim σχετικά με τις δοκιμές πυραύλων χαλαρώνει και η διοίκηση αγνοεί την προθεσμία του τέλους του έτους με δικό της ρίσκο.
Βεβαίως, αυτή η βορειοκορεατική παραλλαγή σχετικά με τη «μέγιστη πίεση» είναι επικίνδυνη για την Πιονγκγιάνγκ. Αν ο Trump αποφασίσει ότι ο Κιμ τον πρόδωσε με το να δοκιμάσει έναν πύραυλο επιπλέον [από όσους θα έπρεπε] ή πιο μεγάλης εμβέλειας, θα μπορούσε να αντιστρέψει πορεία και, αντί να σταθεί «μαζί [με τον Κιμ]», να επιτεθεί στην Βόρεια Κορέα. Από την εποχή του Ανόι, ο Μπόλτον έχει γίνει ο κυβερνητικός αγγελιοφόρος επιλογής, και έχει υποστηρίξει από καιρό [17] μια εναλλακτική λύση στην αποπυρηνικοποίηση με διπλωματία: Την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας με την βία. Ο Μπόλτον υπογραμμίζει ότι η μόνη συμφωνία που αξίζει να γίνει με την Πιονγκγιάνγκ θα είναι μια μεγάλη συμφωνία που ανταλλάσσει τον εξ αρχής πλήρη αφοπλισμό για την πλήρη άρση των κυρώσεων, και μόνο αφότου η Βόρεια Κορέα παραδοθεί πλήρως. Οι πυραυλικές δοκιμές της Βόρειας Κορέας κινδυνεύουν να οδηγήσουν την διοίκηση να μην μετριάσει την θέση της, αλλά να εντείνει την σκληρή γραμμή της, μήπως φανεί ότι υποκύπτει στην βορειοκορεατική πίεση. Ακόμη και αν η διοίκηση δεν ανταποκριθεί στρατιωτικά, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ θα μπορούσε να εξαπολύσει νέες κυρώσεις, με αποτέλεσμα η Βόρεια Κορέα να κλιμακώσει με την σειρά της. Ο προκύπτων φαύλος κύκλος θα μπορούσε να αποκλείσει οποιαδήποτε πιθανή επιστροφή στην διαδικασία της Σιγκαπούρης.
ΟΙ ΣΩΣΤΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΩΝ ΗΠΑ
Το μήνυμα του Kim προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδιαίτερα μετά το Ανόι, ήταν ότι οποιαδήποτε περαιτέρω πρόοδος προς την αποπυρηνικοποίηση και την βελτίωση των σχέσεων θα απαιτήσει από την Ουάσινγκτον να κάνει την επόμενη κίνηση, κυρίως μέσω της άρσης κυρώσεων. Όπως βλέπει ο Κιμ το θέμα, συγκρατήθηκε από το να διεξάγει δοκιμές όπλων πέρυσι, και έτσι του οφείλεται, και έχει κερδίσει, αυτήν την άρση [κάποιων κυρώσεων]. Τώρα είναι ικανοποιημένος να επιστρέψει στους παλιούς τρόπους του, βραδέως αν δεν υλοποιηθούν «αντίστοιχα μέτρα», ιδιαίτερα επειδή έχει επιδιορθώσει την σχέση του με την Κίνα και ανέστησε μια ιστορική σχέση με την Ρωσία. Ο Trump, ωστόσο, λέει ότι βλέπει την τελευταία δοκιμή της Βόρειας Κορέας [18] ως απόδειξη ότι η Πιονγκγιάνγκ δεν είναι «έτοιμη να διαπραγματευτεί».
Η δυναμική για την επιστροφή στον διάλογο σε επίπεδο εργασίας φαίνεται να εξαφανίζεται γρήγορα. Εάν η κυβέρνηση ελπίζει να αναβιώσει αυτόν τον διάλογο με την Βόρειο Κορέα για το πρόγραμμα των πυρηνικών όπλων της, θα έκανε καλά να λάβει σοβαρά υπόψη της την προθεσμία του Κιμ για τα τέλη του έτους. Για να γίνει αυτό, θα χρειαστεί επανεξέταση των στόχων των ΗΠΑ. Μια καλή συμφωνία -η οποία μειώνει τους κινδύνους και τουλάχιστον αρχίζει να επιβραδύνει την ανάπτυξη των πυρηνικών και πυραυλικών προγραμμάτων της Βόρειας Κορέας- είναι προτιμότερη από μια δονκιχοτική αναζήτηση για την «τελική, πλήρως πιστοποιημένη αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας». Κάθε μέρα που περνάει χωρίς μια ευρεία συμφωνία είναι μια μέρα που τα πυρηνικά και τα πυραυλικά προγράμματα της Βόρειας Κορέας συνεχίζουν να επεκτείνονται και να βελτιώνονται, μειώνοντας περαιτέρω τη μόχλευση της Ουάσινγκτον. Εάν η προθεσμία της Βόρειας Κορέας για το τέλος του έτους περάσει χωρίς μια μετατόπιση της αμερικανικής διαπραγματευτικής θέσης, ο Kim μπορεί να σημάνει το νέο έτος με έναν κρότο.
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2019-03-05/hanoi-sum…
[2] https://www.nytimes.com/2019/05/03/world/asia/north-korea-missile.html
[3] https://www.state.gov/interview-with-chris-wallace-of-fox-news-sunday-6/
[4] https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-02-28/north-korea-said-to-p…
[5] https://kcnawatch.org/newstream/1555477236-190851832/supreme-leader-kim-…
[6] https://manage.thediplomat.com/wp-content/uploads/2019/04/thediplomat-su…
[7] https://kcnawatch.org/newstream/1557910967-179107791/fm-spokesperson-hit…
[8] https://www.nknews.org/2019/03/trump-was-open-to-temporary-sanctions-rel…
[9] https://www.nknews.org/pro/kim-jong-uns-wednesday-weapon-guidance-test-r…
[10] https://www.ncnk.org/resources/publications/kimjongun_2019_newyearaddres…
[11] https://www.vox.com/2019/2/26/18240805/trump-north-korea-kim-vietnam-deal
[12] https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-04-18/north-korea-demands-p…
[13] https://www.washingtonpost.com/politics/no-rush-trump-redefines-success-…
[14] https://www.reuters.com/article/us-northkorea-usa/north-korea-warns-of-u…
[15] https://abcnews.go.com/Politics/week-transcript-19-secretary-mike-pompeo…
[16] https://kcnawatch.org/newstream/1452005008-914741129/memorandum-of-dprk-…
[17] https://www.wsj.com/articles/the-legal-case-for-striking-north-korea-fir…
[18] https://twitter.com/W7VOA/status/1126523333665808384
Ο ANKIT PANDA είναι ανώτερος συντάκτης στο The Diplomat και ανώτερος συνεργάτης στην Federation of American Scientists.
Ο VIPIN NARANG είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Massachusetts Institute of Technology (ΜΙΤ).
foreignaffairs