Χρυσός όπως κακάο;

Το λεγόμενο δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο για προϊόντα όπως το κακάο, ο καφές ή οι μπανάνες είναι εν τω μεταξύ γνωστό. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με άλλα προϊόντα, όπως είναι για παράδειγμα ο χρυσός.

Ο Χάνες Μπρετς είναι ένας ξεχωριστός χρυσοχόος στη Γερμανία. Είναι ένας από τους δώδεκα χρυσοχόους σε όλη τη χώρα που εργάζονται με χρυσό, ο οποίος προέρχεται από δίκαιες διαδικασίες εξόρυξης και εμπορίου.
Οι καταναλωτές ως επί το πλείστον δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει χρυσός που προέρχεται από δίκαιο εμπόριο, όπως λέει ο Φρανκ Γκρίζελ από την οργάνωση Transfair. H συγκεκριμένη οργάνωση δίνει σφραγίδα πιστοποίησης σε συνεταιρισμούς και οργανώσεις που διακινούν χρυσό βάση δίκαιου εμπορίου και δεν χρησιμοποιούν την παιδική εργασία για παράδειγμα ή εργαζόμενους που δεν φορούν κατάλληλες προστατευτικές στολές ή δεν έχουν ένα εγγυημένο καλό εισόδημα. Παράλληλα δίνει πιστοποιήσεις σε χρυσοχόους, όπως είναι ο Χάνες Μπρετς, ότι χρησιμοποιούν χρυσό που διακινείται βάση του δίκαιου εμπορίου.
Ο χρυσός που προέρχεται από δίκαιες διαδικασίες κατέχει ένα πολύ μικρό ποσοστό στην αγορά. Το 2017 η συνολική ποσότητα σε ολόκληρη τη Γερμανία έφθανε τα 17 κιλά. Ωστόσο σύμφωνα με έρευνα του Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Γεωλογίας τον ίδιο χρόνο εισήχθησαν στη Γερμανία περισσότεροι από 85 τόνοι ακατέργαστου χρυσού.

Με σαγιονάρες στα μεταλλεία
Σε όλο τον κόσμο διακινούνται περίπου 3.000 τόνοι χρυσού. Σε μικρά μεταλλεία εργάζονται περίπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι. Αυτό σημαίνει το 90% των ανθρώπων που εργάζονται σε όλα συνολικά τα μεταλλεία χρυσού.
Ο Γιαν Σπίλε είναι επίσης ένας χρυσοχόος στη Γερμανία, ο οποίος αποφάσισε να μην ακολουθήσει την πεπατημένη. Προμηθεύεται χρυσό από μικρά μεταλλεία στην Κολομβία ή την Αργεντινή, τα οποία τηρούν κοινωνικά δίκαιες και οικολογικές προδιαγραφές για την εξόρυξη χρυσού. Ο Γιαν Σπίλε έχει σπουδάσει ανθρωπολογία και ήταν μέλος αντικαπιταλιστικών κινημάτων, οπότε για τον ίδιο είναι αυτονόητο ότι αυτός θα είναι ο τρόπος με τον οποίο θα εμπορεύεται. Ταξιδεύει πολύ σε Ασία και Αφρική και βλέπει από κοντά τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες εργάζονται οι άνθρωποι. «Έχουμε δει ανθρώπους να φοράνε σαγιονάρες στα μεταλλεία» λέει. Στην Ουγκάντα οι εργάτες δούλευαν σε ορυχεία που δεν είχαν επαρκή μέτρα ασφαλείας. Στην Κένυα καταγράφονται συχνοί θάνατοι εξαιτίας δηλητηριάσεων από διοξείδιο του άνθρακα.
Τα κοσμήματα των Χάνες Μπρέτς και Γιαν Σπίλε είναι κατά 20% ακριβότερα από τα υπόλοιπα. Πολλοί συνάδελφοί τους δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις ακριβές πιστοποιήσεις, ωστόσο όλο και περισσότεροι πελάτες ευαισθητοποιούνται πάνω στο θέμα. Μάλιστα υπάρχουν κοσμήματα, όπως βέρες για παράδειγμα, για όσους πελάτες δεν θα ήθελαν να βασανίζονται από ‘τύψεις συνειδήσεως’. Όταν ένα κόσμημα συμβολίζει το ‘για πάντα’ δεν μπορεί η προέλευσή του να βασίζεται στην εκμετάλλευση. Χρυσός λοιπόν, όπως κακάο και καφές.
Κάτριν Λέφλερ
Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου
dw