«Μέτρον Άριστον ή παν μέτρον άριστον;» Η φράση του Κλεόβουλου του Λίνδιου που αντέχει ακόμη

Τα περίφημα αινίγματά του και τα ρητά που καθοδηγούσαν το λαό.

«Παν μέτρον άριστον» ή «μέτρον άριστον;» Το περίφημο ρητό του Κλεόβουλου χρησιμοποιείται ακόμη και είναι ένα από τα πολλά που είχε διατυπώσει ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας.
Ο ίδιος αναστήλωσε το ναό της Αθηνάς, κυβέρνησε για 40 χρόνια τη Λίνδο, συνέθεσε αινίγματα, ρητά και ποιήματα και η Λίνδος κατά την εποχή του γνώρισε τεράστια πολιτισμική ακμή.
«Μέτρον Άριστον»
Από το πιο γνωστά αρχαιοελληνικά ρητά είναι το «Μέτρον Άριστον», το οποίο ανήκει στον Κλεόβουλο τον Λίνδιο.
Ένα ρητό το οποίο σημαίνει, να αποφεύγει ο άνθρωπος τις ακρότητες και να τηρούμε το μέτρο στη ζωή μας. Με το πέρασμα των αιώνων στο ρητό προστέθηκε η λέξη «παν» και η φράση «Παν μέτρον άριστον» ερμηνεύεται ως εξής: με ό,τι μέτρο και να υπολογίσεις τα πράγματα, είναι το ίδιο καλό, δηλαδή κάθε μέτρο είναι άριστο.
Υπάρχει και η ερμηνεία που υποστηρίζει ότι το «μέτρον» δηλώνει το πρέπον, το αρμόζον, δηλαδή κάποιο συγκεκριμένο μέτρο και όχι το οποιοδήποτε.
Η έκφραση «Παν μέτρον άριστον» προσδίδει μία ρυθμικότητα, ωστόσο δηλώνει, όπως και το «μέτρον άριστον», την καλύτερη – βέλτιστη πρακτική και την αποφυγή των ακροτήτων και των υπερβολών.
«Τον εχθρό του λαού να τον θεωρείς εχθρό σου»
Ο Κλεόβουλος ο Λίνδιος ή Ρόδιος, συνέθεσε πολλά αινίγματα και ρητά, μερικά από τα οποία χρησιμοποιούνται στις μέρες μας. Ωστόσο πολλά παρέμειναν στην αφάνεια αν και έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.
Η ποιότητα του έργου του δείχνει έναν άνθρωπο εύστροφο, διεισδυτικό, που άγγιζε σε βάθος τα ανθρώπινα ζητήματα, που αγαπούσε την ελευθερία, σεβόταν την ανθρώπινη ύπαρξη και ιδιαίτερα τις γυναίκες που δεν είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες. Ευφυής και εύστοχος, διατύπωνε με λίγα λόγια ένα διδακτικό λόγο και καθοδηγούσε με σοφία τους συμπολίτες του.
Διαβάστε μερικά από τα ρητά του:
Αν είσαι πλούσιος, μην υπερηφανεύεσαι· αν είσαι φτωχός, μην ταπεινώνεσαι.
Μη γελάς επιδοκιμαστικά γι᾽ αυτόν που περιπαίζει, γιατί θα επισύρεις το μίσος αυτών που περιπαίζονται.
Να είσαι οικείος με την αρετή, ξένος με την κακία
Η γυναίκα σου να είναι από τη δική σου τάξη· γιατί αν είναι από ανώτερη, θα αποκτήσεις αφεντικά, όχι συγγενείς.
Να μη διαπληκτίζεσαι με τη γυναίκα σου ούτε να της συμπεριφέρεσαι αλαζονικά μπροστά σε άλλους· το πρώτο δείχνει κυρίως ποταπότητα, ενώ το δεύτερο μπορεί να σε κάνει να θεωρηθείς τρελός.
Να διαλύεις τις έχθρες.
Να μορφώνεις τα παιδιά σου.
Τον εχθρό του λαού να τον θεωρείς εχθρό σου
Δούλους μεθυσμένους να μη τιμωρείς· αλλιώς θα φανείς κι εσύ μεθυσμένος
Κλεόβουλος ο Λίνδιος
Ο Κλεόβουλος ο Ρόδιος ή Κλεόβουλος ο Λίνδιος, έζησε στη Ρόδο και στην αρχαία πόλη Λίνδο τον 6ο αιώνα π.Χ. Ήταν ένας από τους εφτά σοφούς της αρχαιότητας και θεωρείτο από τις πιο σεβαστές πνευματικές φυσιογνωμίες της εποχής. Καταγόταν από βασιλική οικογένεια, ήταν γιος του Ευαγόρα και ταξίδεψε στην Αίγυπτο όπου διδάχτηκε φιλοσοφία. Ο ίδιος υποστήριζε ότι καταγόταν απευθείας από τον Ηρακλή, καθώς ξεχώριζε για τη δύναμη και την ομορφιά του. Συνέθεσε ποιήματα, αινίγματα και άσματα τα οποία αριθμούσαν έως και 3.000 στίχους.
Ο ιστοριογράφος της φιλοσοφίας της αρχαιότητας, Διογένης ο Λαέρτιος, απέδιδε στον Κλεόβουλο το επίγραμμα που αναγραφόταν στον τάφο του Μίδα.
«Είμαι μια χάλκινη κόρη εδώ στον τάφο του Μίδα.
Και όσο ρέει το νερό, όσο τα φύλλα πρασινίζουν τα δέντρα,
όσο ο ήλιος λάμπει και φαίνεται το ασημένιο φεγγάρι,
όσο τρέχουν τα ποτάμια και τα κύματα ροχθούν,
τόσο θα λέω πάνω σ’ αυτό το πολύκλαφτο μνήμα,
στους διαβάτες «ο Μίδας κείται θαμμένος εδώ».
Η φήμη του Κλεόβουλου για τους γρίφους και τα ποιήματα ήταν πολύ μεγάλη. Χαρακτηριστικό ήταν το αίνιγμα του για τον χρόνο. «Ένας ο πατέρας, δώδεκα παιδιά, κάθε παιδί τριάντα κόρες με διαφορετική μορφή, άλλες είναι άσπρες, στην όψη και άλλες μαύρες κι ενώ είναι αθάνατες, πεθαίνουν όλες». Ο πατέρας είναι το έτος, οι δώδεκα γιοι είναι οι μήνες και οι εξήντα κόρες καθενός, είναι οι τριάντα ημέρες (λευκές) και οι τριάντα νύχτες (μαύρες).
«Ο τύρρανος της Λίνδου» και η πολιτική του δράση
Ο Κλεόβουλος ο Λίνδιος υπήρξε πολύ αγαπητός στο λαό του και φρόντισε για την ανάπτυξη του τόπου του. Οι κάτοικοι τον εξέλεγαν συνέχεια και κυβέρνησε τη Λίνδο για 40 χρόνια, ενώ ο ίδιος αναστήλωσε το ναό της Αθηνάς, γεγονός που κατά το μύθο αποδιδόταν στον Δαναό.
Κατά την εποχή του η Λίνδος γνώρισε τεράστια πολιτιστική ακμή κι έγινε κέντρο των τεχνών και του πολιτισμού.
Ο Κλεόβουλος πέθανε στη Λίνδο σε ηλικία 70 ετών και οι Ρόδιοι χάραξαν πάνω στο μνήμα του το εξής επίγραμμα: «Άνδρα σοφόν Κλεόβουλον αποφθίμενον καταπένθει ηδε πατρίς Λίνδος, πόντω αγαλλόμενην», δηλαδή, «τον σοφό Κλεόβουλο κλαίει αυτή εδώ η πατρίδα του, η Λίνδος, η από τη γύρω θάλασσά της λαμπρυνόμενη».
Πηγή αρχικής εικόνας: The Island of Rhodes
mixanitouxronou