Οι άνθρωποι από παλιά «διάβαζαν» την ώρα από τη θέση του ηλίου. Σήμερα στη Γερμανία υπάρχουν ακόμη χιλιάδες ηλιακά ρολόγια – στόχος είναι μάλιστα να εγκατασταθούν ακόμη περισσότερα. Και φυσικά η ώρα αλλάζει και σε αυτά.
Ο χειμώνας πλησιάζει. Εκατομμύρια ρολόγια στην Ευρώπη θα αλλάξουν την ερχόμενη Κυριακή τους δείκτες: Από 3.00 το πρωί, θα γυρίσουν στις 2.00. Έτσι εύκολα θα κερδίσουν οι Ευρωπαίοι μία ώρα ύπνου. Στο Μπίρκεναου, ένα χωριό στο κρατίδιο της Έσσης, τα ρολόγια θα δείχνουν όμως την λάθος ώρα – τουλάχιστον αν έχει ήλιο.
«Είναι το χωριό με τα ηλιακά ρολόγια», αναφέρει η Μόνικα Λίμπκερ, πρόεδρος του συλλόγου ηλιακών ρολογιών της περιοχής. Αν και δεν πρόκειται για έναν επίσημα κατοχυρωμένο τίτλο, το Μπίρκεναου μετρά περίπου 10.000 κατοίκους και 200 ηλιακά ρολόγια. Και για να υπάρχει και το μέτρο σύγκρισης: Σε ολόκληρη τη Γερμανία τα ηλιακά ρολόγια -που λειτουργούν- υπολογίζεται ότι ανέρχονται συνολικά σε 15.000. Στα πιο… εξελιγμένα μοντέλα αυτών μάλιστα μπορεί κανείς να αλλάξει και την ώρα, καθώς διαθέτουν δύο επίπεδα με τις ώρες χαραγμένες στο διάγραμμα. Σύμφωνα με την Λίμπκε, αυτά που έχουν μόνο ένα, μπορούν να δείξουν μόνο τη θερινή ώρα.
Προσπάθειες διατήρησης των ηλιακών ρολογιών
Πλατιά, στρογγυλά ή με γωνίες, με κούκους ή χωρίς, ζωγραφισμένα στον τοίχο… Στο Μπίρκεναου μπορεί να βρει κανείς κάθε λογής ρολόγια. Αν και σε μερικά από τα ηλιακά ρολόγια μπορεί να αλλάξει η ώρα, σίγουρα ο χειμώνας δεν είναι η εποχή τους. Νυχτώνει νωρίς και συννεφιάζει. Ακόμα κι αν για τους παραπάνω λόγους δεν είναι τα πιο πρακτικά μέσα για να διαβάσει κανείς την ώρα, η Γερμανική Εταιρεία Χρονομέτρησης (DGC) θέλει να χρηματοδοτήσει την προώθηση των ηλιακών ρολογιών σε εθνικό επίπεδο. «Διαθέτουμε προς το παρόν μόνο ένα μικρό ποσό», λέει η Λίμπκερ Lübker, η οποία ανήκει και στην ομάδα ειδικών τους. Προτάσεις για νέα έργα μπορεί να κάνει όποιος θέλει, από λέσχες, εκκλησίες και κοινότητες – για να αναστηλώσουν παλιά ρολόγια ή να φτιάξουν καινούργια. «Μέχρι τώρα έχουμε ξεκινήσει τρία-τέσσερα έργα», συνεχίζει η Λίμπκε.
Όταν τα ξημερώματα της Κυριακής σταλεί το σήμα στα μοντέρνα ρολόγια, όπως αυτά που βρίσκονται σε αεροδρόμια και κεντρικούς σταθμούς τρένων, η ώρα θα αλλάξει αυτόματα. Βέβαια αυτό μάλλον είναι κάτι που θα έχει αρκετά σύντομα ημερομηνία λήξης. Στο πλαίσιο έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 84% των ερωτηθέντων τοποθετήθηκαν κατά της αλλαγής ώρας. Το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε στη συνέχεια να διακοπεί η αλλαγή ώρας μέχρι το 2021. Βέβαια ακόμη δεν έχει γίνει ξεκάθαρο πώς ακριβώς θα υλοποιηθεί η απόφαση αυτή.
Στη Γερμανία η αλλαγή ώρας έχει τις ρίζες της στο καλοκαίρι του 1980 και στην πετρελαϊκή κρίση δύο χρόνια πριν. Στόχος του μέτρου ήταν η εξοικονόμηση ενέργειας. Από το 1996 ισχύει η αλλαγή της ώρας και στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Η θερινή ώρα ξεκινά την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου, ενώ την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου τα ρολόγια επανέρχονται στην χειμερινή -την κανονική- ώρα.
Όλιβερ Πίτσμαν (dpa)
Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου