Το χειρότερο παιχνίδι ρίσκου του κόσμου διαδραματίζεται στη Συρία

Μετά από εβδομάδες χάους στα βορειοανατολικά, οι μεγάλες δυνάμεις επανασχεδίασαν ένα μικρό κομμάτι του χάρτη. Και μια πιο μεγάλη ιστορία μόλις αρχίζει.

Οι ΗΠΑ έκαναν πίσω. Η Τουρκία προχώρησε μπροστά. Οι κουρδικές δυνάμεις υποχώρησαν. Η συριακή κυβέρνηση πήρε τα πάνω της. Η Ρωσία συμφώνησε και έστειλε περισσότερα στρατεύματα. Περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περισσότεροι από 100.000 έφυγαν.
Όλα αυτά συνέβησαν μέσα σε λίγες εβδομάδες τον Οκτώβριο σε μια μακρά αλλά στενή λωρίδα συριακής γης που τρέχει 300 μίλια κατά μήκος των τουρκικών συνόρων. Φαινόταν σαν ένας μεγάλος αγώνας του 21ου αιώνα για να επανασχεδιαστεί ο χάρτης. Στην πραγματικότητα, δεν έχουν αλλάξει χέρια πολλά εδάφη. Έτσι, μετά από σχεδόν ένα μήνα χάους, οι Η.Π.Α. βρίσκονται σε μια νέα σφαίρα ανταγωνιστικών πληρεξουσίων, η αδύναμη μόχλευσή τους υποβαθμίζεται και το μέλλον της αντι-ισλαμικής πάλης τίθεται σε αμφιβολία.
Οι υποτιθέμενοι νικητές – η Τουρκία, η Ρωσία και το συριακό καθεστώς – έχουν αποκτήσει κάποιες σφαίρες επιρροής και επέφεραν σοβαρό χτύπημα στο αμερικανικό κύρος. Οι ηττημένοι, όπως πάντα, είναι οι Σύροι πολίτες.
Ο στρατός των Η.Π.Α., με τις επανειλημμένες αμφιταλαντεύσεις του προέδρου Donald Trump σχετικά με το αν θα μείνει στη Συρία ή θα φύγει, πρέπει τώρα να συνεχίσει τον αγώνα ενάντια στο ISIS με λιγότερα στρατεύματα και τοπικούς Κούρδυς εταίρους, οι οποίοι δεν μπορούν πλέον να τον εμπιστεύονται.
Εν τω μεταξύ, το κενό κατά μήκος των συνόρων έχει δώσει τη θέση του σε ένα συνονθύλευμα εξωτερικών δυνάμεων και των πληρεξουσίων που επιστρέφουν. “Υπάρχουν τόσες πολλές ένοπλες δυνάμεις με διαφορετικές σημαίες”, μου είπε ο Steve Gumaer, πρόεδρος του οργανισμού βοήθειας Partners Relief & Development, ο οποίος επέστρεψε πρόσφατα από μια επίσκεψη στη βορειοανατολική Συρία. Είπε ότι τα μέλη της ομάδας του είδαν δύο συριακούς μεταφορείς προσωπικού, καθώς και ρωσικούς μεταφορείς, τουρκικά τανκ και οχήματα του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, τις πολιτοφυλακές που η Τουρκία στηρίχθηκε για να βοηθήσει στην απώθηση των Κούρδων. Ίσως περίπου 30 ομάδες ή φατρίες συνθέτουν τις υποστηριζόμενες από την Τουρκία δυνάμεις που επιχειρούν εκεί, σύμφωνα με τον Oula Alrifai, από το Ινστιτούτο Ουάσινγκτον για την πολιτική της Εγγύς Ανατολής, επικαλούμενος κουρδικές πηγές. Αυτές περιλαμβάνουν ισλαμιστές εξτρεμιστές. “Ορισμένα στοιχεία, μου είπε, είναι πιο ριζοσπαστικά από άλλα.”
Και σε ένα σημάδι της χαοτικής τροχιάς της αμερικανικής πολιτικής στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, μερικές από τις πολιτοφυλακές που υποστήριζε τώρα η Τουρκία ήταν κάποτε αμερικανικές πληρεξούσιοι, οι πρώην εταίροι της Αμερικής αποδείχθηκαν αρκετά αποτελεσματικοί για να βοηθήσουν στην απομάκρυνση των σημερινών τους. Όπως μου είπε ο Michael Kofman, ένας εμπειρογνώμονας στο ρωσικό στρατό στο CNA: “Είναι στην πραγματικότητα αμερικανικοί πληρεξούσιοι που επιτίθενται σε πληρεξούσια των Η.Π.Α. για λογαριασμό ενός συμμάχου των Η.Π.Α.” της Τουρκίας.
Ωστόσο, οι απώλειες δεν είναι τόσο μεγάλες όσο θα μπορούσαν. Οι συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας διατηρούν υπό τον έλεγχότους μεγάλο μέρος της βορειοανατολικής Συρίας και σχεδόν όλων των πόρων της, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Οι κουρδικές πολιτοφυλακές έχουν απομακρυνθεί από μια λωρίδα κατά μήκος των συνόρων, αλλά, εκτός από ένα κομμάτι περίπου 75 μιλίων στη μέση που ελέγχεται τώρα από Τούρκους πληρεξούσιους, οι δομές διακυβέρνησής τους παραμένουν σε ισχύ, σύμφωνα με αξιωματούχο των ΗΠΑ και τον Dareen Khalifa, αναλυτή της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων που επισκέφθηκε πρόσφατα την περιοχή.
Βασικά, αυτά περιλαμβάνουν τα μεγάλα στρατόπεδα κράτησης των μαχητών της ISIS – παρά τους αρχικούς φόβους ότι η SDF θα σταματούσε να φυλάει αυτές τις φυλακές για να επικεντρωθεί στην αυτοάμυνα εναντίον της Τουρκίας, μέχρι στιγμής διατηρεί τον έλεγχο χιλιάδων πιθανολογούμενων μαχητών του ISIS. Οι φόβοι για μαζικές αποδράσεις από τις εγκαταστάσεις αυτές δεν υλοποιήθηκαν ποτέ, αν και ο Γραμματέας Άμυνας Mark Esper παραδέχτηκε σε κάποιο σημείο ότι ίσως και 100 μαχητές απελευθερώθηκαν.
Και παρόλο που ο Σύρος Πρόεδρος Μπασάρ αλ-Ασαντ έχει υποσχεθεί να πάρει πίσω “κάθε ίντσα” της χώρας του, δεν έχει ακόμη τις δυνάμεις να το κάνει. Οι Ρώσοι έχουν αναπτύξει μερικές εκατοντάδες στρατεύματα για να βοηθήσουν την περιπολία στα τουρκικά σύνορα, αλλά είναι πάρα πολύ μεγάλα για να τα παρακολουθήσουν πλήρως και σύμφωνα με τον Kofman, δεν θέλουν να είνα εκεί, το ίδιο ισχύει και γιατους Αμερικανούς. “Είναι πραγματικά ένα πρόσθετο βάρος για αυτούς”, μου είπε.
Όσον αφορά τους Τούρκους, έχουν επιτύχει τους βασικούς στόχους τους να σπρώξουν τις κουρδικές πολιτοφυλακές μακριά από τα σύνορά τους, προλαμβάνοντας αυτό που χαρακτήρισε ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως απειλή για την ασφάλεια εξαιτίας των δεσμών αυτών των πολιτοφυλακών με Κούρδους μαχητές στην Τουρκία. Αλλά η υπόλοιπη δύναμη των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων έχει αφήσει άθικτη την πολιτική απειλή μιας αυτόνομης κουρδικής ζώνης που αποτελεί παράδειγμα για τον κουρδικό πληθυσμό της Τουρκίας.
Καθ ‘όλη τη διάρκεια, μια μεγάλη δυναμική έμεινε σταθερή: Το μέλλον της Συρίας εξαρτάται τόσο από τις ξένες δυνάμεις όσο από τους ίδιους τους Σύρους. Αυτό ήταν σαφές στις διαπραγματεύσεις κατάπαυσης του πυρός τον Οκτώβριο – κατά τις οποίες τόσο η Ρωσία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν ξεχωριστές συμφωνίες με την Τουρκία και χωρίς κανένα Σύρο να υπογράφει επίσημα οποιαδήποτε συμφωνία.
Ο Έσπερ είπε ότι η αποτροπή της νίκης του ISIS εξακολουθεί να είναι ο στόχος και ο στρατός συνεχίζει να εκδίδει ένα σταθερό ρεύμα δελτίων τύπου για τις αντι-ISIS ενέργειες στη Συρία. Τώρα, όμως, ο Trump πρόσθεσε την αποστολή να «φυλάξει το πετρέλαιο» στην ανατολική Συρία. Τ υπό εξέταση πετρελαιοφόρα πεδία υπήρξαν και παραμένουν υπό τον έλεγχο της SDF.
Συνεπώς, οι ΗΠΑ διατηρούν αρκετή παρουσία για να επηρεάσουν τα γεγονότα κάπως, ιδίως παρέχοντας εναέρια κάλυψη στους τοπικούς εταίρους της εναντίον του ISIS (αν και όχι, κατά κύριο λόγο, εναντίον της συμμάχου στο ΝΑΤΟ Τουρκίας, της οποίας οι πληρεξούσιοι εξακολουθούν να μάχονται τους Κούρδους σε ορισμένες περιοχές παρά την κατάπαυση του πυρός). Ως πολεμιστής στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, οι ΗΠΑ έχουν κάποια δύναμη στις διαπραγματεύσεις για το πώς θα τελειώσουν όλα, αλλά σε μικρότερο βαθμό από τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν, που έχουν επενδύσει συλλογικά περισσότερο στη Συρία.
Είναι επίσης τώρα σε ισχυρότερη σχετική θέση να απαιτήσει πράγματα σε τυχόν μελλοντικές διαπραγματεύσεις για να διευθετήσει τη μοίρα της Συρίας. Η Ρωσία θα επιδιώξει να διατηρήσει ένα ρόλο για τον σύμμαχο της Άσαντ. Η Τουρκία θα επιδιώξει να υπονομεύσει περαιτέρω τις κουρδικές φιλοδοξίες στη χώρα. Κανένα από αυτά δεν είναι υπέρ των αμερικανικών συμφερόντων, αλλά ο Donald Trump κατέστησε σαφές ότι βλέπει το κύριο ενδιαφέρον της Αμερικής στο να αποχωρήσει.
Οι σαφείς ηττημένοι είναι και πάλι οι συνηθισμένοι Σύριοι, καταδικασμένοι να φύγουν από τα σπίτια τους ή να διακινδυνεύσουν τον θάνατο, στη σταυροφορία του συνεχώς μεταβαλλόμενου πεδίου μάχης που έχει γίνει το σπίτι τους.
Kathy Gilsinan
theatlantic.com