Η υπογραφή στην Αθήνα της συμφωνίας για κατασκευή του αγωγού EastMed μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ σε συνδυασμό με τις ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή, ανοίγει επιτακτικά τον διάλογο για τους τρόπους αξιοποίησης του φυσικού αερίου στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.
Αυτό το οποίο καθίσταται πλέον αντιληπτό από όλους είναι ότι η ενέργεια είναι αυτή που καθορίζει τα παιχνίδια στην περιοχή και το μεγάλο στοίχημα, το οποίο δεν αφορά μόνο την περίπτωση της Κύπρου αλλά γενικότερα τις επηρεαζόμενες χώρες της περιοχής, είναι η εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της περιοχής με τρόπο ανταγωνιστικό στην παγκόσμια αγορά. Μια περιοχή η οποία παρουσιάζει υψηλό πολιτικό ρίσκο λόγω κυρίως των αξιώσεων της Τουρκίας η οποία επιχειρεί με κάθε τρόπο να ανατρέψει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της περιοχής.
Το πολιτικό ρίσκο, το οικονομικό ρίσκο και το τεχνικό ρίσκο που υπάρχει για την κάθε επιλογή είναι οι παράγοντες που θα καθορίσουν και την τελική επιλογή.
Αύριο στην Αίγυπτο, στο Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) σηματοδοτείται η αρχή της κοινής προσπάθειας εμπορικής εκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου της περιοχής. Στο EastMed Gas Forum συμμετέχουν η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ιταλία, η Ιορδανία, η Παλαιστίνη και το Ισραήλ. Στόχος του είναι η συνεργασία για την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της περιοχής.
Στο πλαίσιο του, θα γίνει παρουσίαση από την Παγκόσμια Τράπεζα ανάλυσης για τις επιλογές αξιοποίησης του φυσικού αερίου της περιοχής και τα ρίσκα που η κάθε μια εξ αυτών ενέχει αλλά και τα οφέλη που προκύπτουν. Το φόρουμ αυτό ουσιαστικά σηματοδοτεί και το διάλογο συνεργασίας των χωρών της περιοχής για να μπουν δυναμικά στην παγκόσμια αγορά του φυσικού αερίου σε σχέση με τους κύριους ανταγωνιστές οι οποίοι αυτή τη στιγμή είναι η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το Κατάρ.
Οι επιλογές που υπάρχουν αυτή τη στιγμή για την Κυπριακή Δημοκρατία και τις υπόλοιπες χώρες σε σχέση με την αξιοποίηση του φυσικού αερίου είναι οι εξής:
> Πρώτη επιλογή:
Δημιουργία τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο. Η επιλογή αυτή θα δημιουργήσει μια καινούργια υποδομή στη χώρα μας. Απαιτείται όπως από μία γεώτρηση υπάρχει διαθέσιμη ποσότητα φυσικού αερίου γύρω στα 10-12 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Αυτό το είχε αναφέρει και η εταιρεία ExxonMobil δημόσια, εξηγώντας ότι είναι απαραίτητη η ποσότητα αυτή για να μπορούν να λειτουργούν δύο τρένα παραγωγής υγροποίησης και να είναι και ανταγωνιστική η επιλογή αυτή. Μετά τις γεωτρήσεις της ExxonΜοbil στο «Γλαύκος» κατά τις οποίες φάνηκε ότι η ποσότητα του αερίου είναι 5-8 τρισεκατομμύρια. Υπό αυτά τα δεδομένα, η επιλογή αυτή δεν θεωρείται ανταγωνιστική. Βέβαια, όπως σημείωσαν κυβερνητικές πηγές, είναι πολύ διαφορετικό να επικεντρώνονται οι προσπάθειες για κατασκευή σταθμού υγροποίησης σε ένα κοίτασμα, από το να επικεντρώνονται σε πολλά κοιτάσματα.
Στην περίπτωση δηλαδή των περισσότερων του ενός κοιτάσματος, απαιτούνται 12-15 τρισεκατομμύρια. Οι μελέτες που υπάρχουν αναφέρουν ότι σε απόσταση 30-40 χιλιομέτρων, οι αναπτύξεις μπορούν να συμπτυχθούν χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο κόστος για τη δημιουργία του έργου. Για αυτό και έχει ζητηθεί από τις τρεις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ, δηλαδή η ExxonΜobil, η Total και η Eni όπως συνεργαστούν, να προσμετρηθούν και τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος στα υπόλοιπα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ που δεν έχει γίνει ακόμα γεώτρηση, για να διαπιστωθεί κατά πόσο μπορεί να υλοποιηθεί ο σταθμός υγροποίησης. Διευκρινίζεται ότι η συζήτηση γίνεται για τα κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά δεν αποκλείεται να γίνει μία συζήτηση για συνεργασία με το Ισραήλ. Κάτι το οποίο δεν βλέπει αρνητικά το Ισραήλ και είχε τεθεί από τον Πρωθυπουργό του Μπένζαμιν Νετανιάχου μετά την επιτυχή γεώτρηση στο κοίτασμα «Γλαύκος» αλλά και στην τετραμερή στην παρουσία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο.
Η επιλογή αυτή, δηλαδή του τερματικού υγροποίησης έχει υψηλό οικονομικό ρίσκο αλλά χαμηλό πολιτικό και τεχνικό ρίσκο. Να σημειωθεί επίσης ότι στο Λεβιάθαν υπάρχουν 150 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου διαθέσιμα τα οποία δεν έχουν ακόμα πουληθεί και υπάρχουν και στην Κύπρο μεταξύ του «Γλαύκου» και της «Καλυψούς» περίπου ακόμα 250 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα διαθέσιμα προς εξαγωγή. Αυτή είναι η συνολική ποσότητα που υπάρχει στην περιοχή πέραν βέβαια της περίπτωσης του «Αφροδίτη» για την οποία υπάρχει η συμφωνία με την Αίγυπτο.
> Δεύτερη επιλογή:
Κατασκευή του αγωγού EastMed. Μία επιλογή για την οποία γίνονται διάφορες συζητήσεις με πολλούς επικριτές να αμφισβητούν το κατά πόσο αυτή η επιλογή μπορεί να υλοποιηθεί. Όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές, αυτός που θα κρίνει το πόσο βιώσιμος ή όχι είναι ο αγωγός EastMed, είναι η ίδια η αγορά. Οι ίδιες πηγές μάλιστα έφεραν ως παράδειγμα τον τρόπο με το οποίο προχώρησε το θέμα με την αξιοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στην επόμενη φάση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, βρέθηκε ένας δυνατός αγοραστής που είναι η Shell.
Στην περίπτωση του EastMed για τον οποίο ξοδεύονται 60-70 εκατομμύρια ευρώ για μελέτες με την Ευρώπη να χρηματοδοτεί το 40% του κόστους των μελετών, δείχνει ότι υπάρχει πίστη στο έργο. Υπέδειξαν μάλιστα πως εάν η ΕΕ χρηματοδοτήσει και το έργο, τότε συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες υλοποίησης. Εξετάζοντας την επιλογή με βάση τα ρίσκα που υπάρχουν σίγουρα ο EastMed έχει μηδενικό πολιτικό ρίσκο, εκτός και αν γίνει αποδεκτή η θέση της Τουρκίας ότι η υφαλοκρηπίδα της επεκτείνεται μέχρι δυτικά της Κύπρου. Έχει όμως ψηλό και οικονομικό ρίσκο.
> Τρίτη επιλογή:
Η λειτουργία πλωτής μονάδας υγροποίησης η οποία μπορεί να γίνει ανάλογα με το μέγεθος του κοιτάσματος. Η λύση αυτή έχει χαμηλό πολιτικό και οικονομικό ρίσκο αλλά ψηλό τεχνικό ρίσκο, διότι μόνο μία ή δύο παρόμοιες περιπτώσεις υπάρχουν παγκοσμίως.
> Τέταρτη επιλογή:
Η Αίγυπτος. Την επιλογή αυτή -δηλαδή την επέκταση των υποδομών στην Αίγυπτο για μεταφορά εκεί του κυπριακού φυσικού αερίου- κάποιες εταιρείες θεωρούν ως την πιο φθηνή ακόμα και από την επιλογή της Τουρκίας που κάποιοι θέλουν να παρουσιάζουν ως την πιο οικονομικά συμφέρουσα.
Σε ό,τι αφορά τις επιλογές, η Κυπριακή Δημοκρατία φαίνεται να επιθυμεί να υπάρχει διασπορά στο μέγιστο δυνατό βαθμό και να μην μπουν όλα τα αυγά σε ένα καλάθι.
Φρίξος Δαλίτης
philenews