“Είμαστε εκείνοι για τους οποίους μας έλεγαν οι γονείς μας να μην τους κάνουμε παρέα”.
Σε τοίχο λυκείου των Αθηνών
Στο σχολικό βιβλίο “Νεοελληνική γλώσσα” της Α’ Γυμνασίου, στο “τετράδιο εργασιών” (σελ. 71), φιλοξενείται κείμενο το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφ. “ΤΟ ΒΗΜΑ”, το 2003. Διαβάζω: “Ουσιαστικά το σχολείο του μέλλοντος θα είναι μια μορφωτική υπηρεσία, όπου το κάθε παιδί θα μαθαίνει μόνο του από τον υπολογιστή, υποβοηθούμενο από έναν υποβαθμισμένο βοηθό μάθησης, επιφορτισμένο κυρίως με τεχνικής φύσεως προβλήματα. Τα παιδιά που έχουν υπολογιστή στο σπίτι θα μπορούν να παρακολουθούν αποκεί (έτσι μια λέξη…αποκεί), χωρίς να είναι απαραίτητη η καθημερινή παρουσία στο σχολείο, αφού έτσι κι αλλιώς οι ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων θα είναι online σε 24ωρη βάση…”. Τα βιβλία εισήλθαν στην εκπαίδευση το 2006, άρα, μετά από 16 χρόνια, η τότε απίθανη πρόβλεψη πραγματοποιήθηκε εν μέσω πανδημίας και θα συνεχιστεί, γιατί πάντοτε θα επικρέμεται από δω και στο εξής και μια απειλή πάνω από τα κεφάλια μας. Λιμοί, λοιμοί, πόλεμοι και καταποντισμοί είναι το καθημερινό τηλεοπτικό… εδεσματολόγιο.
Πρόσφατα συζητούσα με νέο γονέα. Τα παιδιά του φοιτούν στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό. Στα όρια της απελπισίας ο άνθρωπος. “Δεν ξεκολούν από το κινητό ή το διαδίκτυο”. “Τα μόνα παιχνίδια που τα συναρπάζουν είναι τα ηλεκτρονικά”. “Καθηλώνονται ώρες μπροστά στην οθόνη”. Τον ρώτησα πώς το αντιμετωπίζει. Έριξε το βάρος και την ευθύνη στην σύζυγό του, η αρχαία, συνομήλικος της ιστορίας του ανθρώπου, πρόφαση και πάλι στο προσκήνιο. ” Η γυνή ην έδωκας μετ’ εμού, αύτη μοι έδωκεν από του ξύλου, και έφαγον…”. Ο ίδιος περιορίζεται στα γνωστά συμβουλευτικά αερολογήματα του τύπου”δεν είναι σωστό”, “θα χαλάσεις τα μάτια σου”, και τα “πρέπει”, που καμμία αξία δεν έχουν ούτε νουθετούν, διότι δεν διδάσκει το “πρέπει”, απρόσωπο ρήμα εξάλλου, αλλά το “πρέπον”, το οποίο είναι μετοχή, δηλαδή το παράδειγμα. Τι να κερδίσεις, όταν με τα λόγια ράβεις, ενώ με τις πράξεις ξηλώνεις….
Είναι πια χαμένη υπόθεση και νομίζω ότι μεγαλώνει μια γενιά που δεν θα σκέφτεται με λέξεις και έννοιες, αλλά με εικόνες και κινούμενα σχέδια. Ελάχιστα παιδιά θα σκύβουν με προσοχή να διαβάσουν ένα καλό βιβλίο, ακόμη και η υποχρεωτική σχολική ανάγνωση γίνεται με μεγάλη δυσφορία και με συνεχές παρακαλητό από τους γονείς. Το βλέπω και στους μαθητές μου, όταν τους αναθέτω να μελετήσουν στο σπίτι ένα κεφάλαιο της ιστορίας, από τα παλιά βεβαίως βιβλία, προ του 2006, γιατί τα νέα είναι κακογραμμένα, δυσνόητα και “πανδύσκολα”- λέξη που χρησιμοποιούν οι μαθητές, γιατί νομίζουν ότι είναι αντίθετη του πανεύκολου-για παιδιά Στ’ δημοτικού. Η πρώτη φράση που εκστομίζουν είναι “όλο, κύριε!!”. Δεν το χρεώνω στα παιδιά, αλλά όπως στρώνει κανείς έτσι κοιμάται. Και μια και μιλάμε για την ιστορία, όπως προσφυώς γράφτηκε, για να εξασφαλίσουν την συνοχή τους οι κοινωνίες με μνήμη χρησιμοποιούν την ιστορία και οι κοινωνίες χωρίς μνήμη την επικοινωνία, καταλήγοντας στην νεολαία των βαρβάρων της διαδικτυακής εποχής.
Μας απειλούν νυχθημερόν οι Τούρκοι, έχουν αφηνιάσει, θυμίζει η προκλητικότητα, τα ψεύδη και οι αναίσχυντες αιτιάσεις τους εποχή Μουσολίνι, όταν ο κρανιοκενής φασίστας της Ρώμης, επινοούσε τις άθλιες προπαγάνδες του κατά της πατρίδας. Επίσημο δόγμα μας είναι ότι “ανήκομεν εις την Δύσιν”, είμαστε στην σωστή πλευρά της ιστορίας. Μας διαφεύγει κάτι. Η Δύση δεν απειλείται από ένα φιλοπόλεμο, μωαμεθανικό, φυλετικό όγκο. Δεν κινδυνεύει η Δανία ούτε η Ολλανδία από τα ασκέρια του Ερντογάν.”Άγγλος ή Γερμανός ή Γάλλος δύναται να είναι κοσμοπολίτης ή αναρχικός ή άθεος ή οτιδήποτε”, κατά τον Παπαδιαμάντη. Σε τούτα τα ματωμένα χώματα δεν αρκεί να είμαστε μόνο πολίτες, κοσμοπολίτες και ό,τι άλλο επιπολάζει στην ασπαίρουσα οικουμένη, να παρέχουμε χυλώδη εκπαίδευση σε αυριανούς καταναλωτές, λεπτεπίλεπτους ζητωκραυγαστές της πολυπολιτισμικής απάτης. Η πατρίδα θέλει “εδώ και τώρα” πεπαιδευμένους πολίτες που να είναι συγχρόνως και οπλίτες. Δεν προασπίζουν την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα μόνο οι ένοπλες δυνάμεις. Τις προασπίζει ο λαός με την ομηρική και θουκυδίδεια έννοια. Όχι ο φιλοπόλεμος λαός, αλλά ο ψυχικά αρματωμένος, η νηφάλιος, ο φωτισμένος. Και αυτό μας το παρέχει η Παιδεία, η έσχατη γραμμή άμυνας των Ελλήνων. Αυτή όμως είναι η τραγωδία μας. “Μάλλον πεφόβημαι τας οικείας ημών αμαρτίας ή τας των εναντίων διανοίας”, περισσότερο φοβούμαι τα δικά μας σφάλματα, παρά τα σχέδια των εχθρών, θα γράψει και ο αρχαίος λόγος. Με σχολείο “μορφωτική υπηρεσία”, ένα είδους ΚΕΠ, με δάσκαλο “βοηθό μάθησης”, αυτολογοκρινόμενο και τετρομαγμένο, το να μιλήσεις για αυριανό οπλίτη-πολίτη ακούγεται τουλάχιστον γραφικό. Να θυμίσω και πάλι τι απάντησε ο Παλαμάς το 1903, όταν ερωτήθηκε για το ποια είναι η κατεπείγουσα ανάγκη “διά το ελληνικόν κράτος επί τω νέω έτει”; Απάντησε “το στρατιωτικό δυνάμωμα του τόπου και ανθρώπων απόχτημα. Και τους ανθρώπους μας τους δίνει η Παιδεία”. Με νέους που είναι συνδεδεμένοι ολημερίς και ολονυχτίς “αποκεί”, από το σπίτι με την μορφωτική υπηρεσία του υπουργείου δεξιοτήτων, πώς θα φτάσουμε στο “απόχτημα ανθρώπων”, πολιτών που θα οπλίζουν τ’ άρματα κατά της λυσσασμένης ύαινας της ανατολής;
Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος-Κιλκίς