γράφει η Φνούλα Αργυρού*
« Στόχος της εισβολής ήταν η δημιουργία μιας ομοσπονδίας στην Κύπρο. Η επιχείρηση ήταν επιτυχής, όμως η δημιουργία της ομοσπονδίας στο τραπέζι ακόμα δεν έγινε κατορθωτή. Ο στόχος αυτός παραμένει απραγματοποίητος»
(Δήλωση του Στρατηγού Kenan Evren και πρώην πρωθυπουργού της Τουρκίας σε τουρκική καθημερινή εφημερίδα, «Σημερινή» 12 Φεβρουαρίου 1990).
Αναφέρομαι στο άρθρο του αγαπητού Μιχάλη Σταυρή στην Σημερινή 26 Ιουνίου 2022 με τίτλο «Ένα «προφητικό» σημείωμα στις παραμονές της Γ’ Βιέννης».
Ο συνάδελφος δημοσίευσε και σχολίασε ένα εξαιρετικής σημασίας, σημείωμα, του κ. Θεόφιλου Θεοφίλου, πρώην της διπλωματικής υπηρεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ημερομηνίας 25 Ιουλίου 1975 προς τον τότε Υπ. Εξωτερικών (ΚΔ) Ιωάννη Χριστοφίδη. Προειδοποιώντας με τρανταχτά τεκμήρια να μην δεχόντουσαν το τουρκικό αίτημα για μετακίνηση Τ/κ από τα ελεύθερα στα κατεχόμενα, πιο καθαρά ανταλλαγή πληθυσμών.
Επισημαίνοντας τα κυριότερα σημεία του σημειώματος Θεοφίλου έγραψε ο Μ. Σταυρή: «Μια περίπου εβδομάδα πριν από τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων στη Βιέννη, ο Θ. Θεοφίλου διορατικά προειδοποιούσε την πολιτική ηγεσία για τις συνέπειες της αποδοχής της τουρκικής αξίωσης περί μετακίνησης πληθυσμών. Αναλύοντας τις τουρκικές κινήσεις, κατέγραφε την άποψή του για τους επιδιωκόμενους στόχους της Τουρκίας σε επικοινωνιακό και πρακτικό επίπεδo…
Το πρώτο σημείο που έθιγε ήταν ότι μια τέτοια ενέργεια θα αποτελούσε έμμεση αποδοχή της αρχής της διζωνικής ομοσπονδίας και θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για επίτευξη της επιδιωκόμενης από την Τουρκία (σύμφωνα με την άποψή του) χαλαρής συνομοσπονδίας. «Και όταν η ιδία η Κυπριακή Κυβέρνησις πράττει και ενεργεί κατά τρόπον προάγοντα την λύσιν της διζωνικής ομοσπονδίας ή της χαλαράς συνομοσπονδίας, πώς θα δυνηθή μετά εις την τράπεζαν των διαπραγματεύσεων να απορρίψη την τοιαύτην λύσιν, να προτείνη και να υποστηρίξη λύσιν πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας;..».
Η 3η Βιέννης 2 Αυγούστου 1975 «Operation Mayflower»
Μια από τις βασικότερες πτυχές των συνομιλιών που διεξήχθησαν στη Βιέννη στον τρίτο γύρο των συνομιλιών το 1975, και θεωρείται απαράδεκτη και υποταγμένη στις ξένες προτροπές, με το ξεκίνημα των πρώτων συνομιλιών, ήταν όντως η αποδοχή του τουρκικού αιτήματος, της μετακίνησης τουρκικού πληθυσμού από τα ελεύθερα στα κατεχόμενα με την συγκατάθεση της κυπριακής κυβέρνησης. Εξού και το ανακοινωθέν και όχι «Συμφωνία» και το οποίο επίτευγμα (!) οι Βρετανοί ονόμασαν «Operation Mayflower». Το ανακοινωθέν εκδόθηκε από τον ΟΗΕ μετά την συνεννόηση μεταξύ Κληρίδη και Ντενκτάς. Αλλά όχι μόνο. Ο Γλαύκος Κληρίδης είχε ταυτόχρονα δεχθεί και την Διζωνική κατ΄εντολή των ΒΡΕΤΑΝΩΝ!
Το σημείωμα του κ. Θ. Θεοφίλου είχε προηγηθεί λίγες μέρες πριν. Δυστυχώς δεν λήφθηκε υπόψη ο αξιόλογος κ. Θεοφίλου. Ο Γλαύκος Κληρίδης εισάκουσε (και όχι για πρώτη φορά!), τους κηδεμόνες Βρετανούς, τους οποίους προτίμησε να ικανοποιήσει στην προσπάθειά τους να δεχθεί η δική μας πλευρά την ΤΟΥΡΚΟ-ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΔΙΖΩΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ.
Διγλωσσία
Καταρχήν η αποδοχή της ανταλλαγής πληθυσμών στη Γ’ Βιέννης, ήταν και μια ειρωνική διγλωσσία γιατί μόλις τον Ιανουάριο του 1975 η ίδια κυβέρνηση Μακαρίου με την Βουλή της, είχαν σχίσει τα ιμάτιά τους για την μονομερή απόφαση του Βρετανού Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας Τζέιμς Κάλλαχαν, να δεχθεί το τουρκικό αίτημα και να στείλει όλους τους 8,500 Τουρκοκύπριους στη βάση Ακρωτηρίου στα ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ μέσω ΤΟΥΡΚΙΑΣ με τουρκικά αεροπλάνα.
Βλέπε δύο πρόσφατα άρθρα μου στην «Σημερινή»: «Ο James Callaghan, οι 8.500 Τ/κ στη Βάση Ακρωτηρίου, ο Πανίκος Δημητρίου και τα ‘‘ηττημένα μυαλά’’» 8.5.2022 «Ο James Callaghan και τα παραλειπόμενα για τους 8.500 Τ/κ στο Ακρωτήρι» 15.5.2022.
Βιέννη
Και τώρα ας δούμε πως ενέργησε ο Γλ. Κληρίδης στη Βιέννη περιφρονώντας το σημείωμα του αξιόλογου Θ. Θεοφίλου.
ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ «ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΛΗΡΙΔΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ 3η ΒΙΕΝΝΗΣ ΝΑ ΑΓΝΟΗΣΕΙ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Αξιωματούχος του Φόρειν ΄Οφις εβδομάδες πριν το σημείωμα Θεοφίλου, στις 24 Απριλίου 1975 έγραφε προς τον Βρετ. ΄Υπ. Αρμοστή στη Λευκωσία. «Με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο η πιθανότητα να πεισθεί ο Κληρίδης να πάρει το θάρρος με τα δύο του χέρια και να διαπραγματευθεί στην Βιέννη πέραν των οδηγιών που έχει (εννοείται από την κυπριακή κυβέρνηση). Ο Κληρίδης σίγουρα θα την πάθει αν υπάρξει ακόμα ένα φιάσκο στην Βιέννη, επομένως θα μπορέσει να πεισθεί να δοκιμάσει» Πρόσθεσε ότι οι ίδιοι (βρετανοί) δεν έπρεπε να αναμειχθούν, η παρουσία τους θα βρωμούσε από ένα μίλι μακριά (stick out a mile). Εντούτοις βρετανοί αξιωματούχοι (και ο ίδιος) παρευρέθηκαν στην 3η Βιέννης και επέβλεψαν τις συνομιλίες…
Ο βρετανός ΄Υπατος Αρμοστής πιέζει για αποδοχή της διζωνικής
O δε Stephen Olver (Υπ. Αρμοστής στη Λευκωσία) στις 17 Ιουνίου 1975 (8 μέρες πριν το σημείωμα Θ.Θ) έγραψε : «Εδώ και αρκετό καιρό, σε συνομιλίες με τους Ντενκτάς, Κληρίδη και πρόσφατα με τον Αρχιεπίσκοπο, πιέζω με τρόπο την ιδέα ότι οι έλληνες πρέπει να σκεφθούν για μια προκαταρτική αποδοχή της διζωνικής ομοσπονδίας και να είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν να συμφωνήσουν με την τουρκική πλευρά για μια αδύνατη κεντρική κυβέρνηση – αυτή τους η παραχώρηση να είναι από την αρχή, ανεξάρτητα αν συμφωνούν με την τουρκική πλευρά στο εδαφικό και το προσφυγικό… »
Ο Κληρίδης υπάκουσε και ζήτησε προστασία!
Ο Γλαύκος Κληρίδης εισάκουσε στις βρετανικές υποδείξεις και προχώρησε στην Βιέννη πέραν των οδηγιών που είχε. Αποδέχθηκε την δι-κοινοτική δι-ζωνική ομοσπονδία δίχως να έχει επίσημα τέτοιο όρο εντολής από την κυβέρνησή του, παρόλο που ο Μακάριος φάνηκε ότι παρασκηνιακά είχε αποδεχθεί και ο ίδιος την βρετανο-τουρκική ΔΔΟ. Η 3η Βιέννης έλαβε χώρα στον τρίτο γύρο των συνομιλιών 31 Ιουλίου -2 Αυγούστου 1975. Σχετιζόταν με την ανταλλαγή πληθυσμών προς όφελος του Ντενκτάς. Ο Κληρίδης αμέσως φοβούμενος για τη ζωή του ζήτησε «άσυλο» από την αξιωματούχο του Φόρεϊν ΄Οφις , δίδα Maeve Fort η οποία βρισκόταν στην Βιέννη. Η Fort μεταβίβασε την έκκληση στο Λονδίνο το οποίο αμέσως παραχώρησε άσυλο τόσο για τον ίδιο όσο και για την οικογένειά του. Αλλά τελικά δεν το χρειάστηκαν…
Οι πρωταγωνιστές…
Ο Denktash επιβεβαιώνει
Στις 4 Δεκεμβρίου 1975 ο R. Denktash έγραψε στο Φόρεϊν Όφις σε επιστολόχαρτο του « Προέδρου του τουρκικού ομόσπονδου κράτους στην Κύπρο» και το ενημέρωσε πως στη Βιέννη είχαν συμφωνήσει για μια διζωνική ομοσπονδία, με χαλαρή κεντρική κυβέρνηση και τη συμμετοχή των δύο κοινοτήτων στην κεντρική κυβέρνηση στη βάση της ισότητας. Η επιστολή κατέληγε «αν ο Μακάριος ήθελε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις θα έπρεπε να βγει με μια δημόσια δήλωση …»
Ο «διζωνικός» χάρτης με Τύμπου
Την 1η Απριλίου 1977 ο βρετανός αξιωματούχος – ο ίδιος που είχε εισηγηθεί όπως ο Κληρίδης στη Γ΄ Βιέννης προχωρήσει πέραν των όρων εντολής του, έγραψε πως την προηγούμενη ο Τάσσος Παπαδόπουλοςκατάθεσε τον χάρτη των ελληνοκυπρίων… αφήνοντας στους Τ/κ και το αεροδρόμιο «Ερτζιάν» (σ.σ. κατεχόμενο στη Τύμπου)… (Από το βιβλίο της γράφουσας «Διζωνική vs Δημοκρατία» 2019).
Είναι ιστορικό τεκμήριο, λοιπόν, η σημείωση του κ. Θ. Θεοφίλου. Αποδεικνύει και επιβεβαιώνει πόσο επικίνδυνα «διαπραγματεύθηκε» η δική μας πλευρά όλα τα χρόνια εις βάρος της εθνικής μας υπόθεσης και των δικαίων της πατρίδας μας και του λαού μας. Τουλάχιστον ξεκινώντας από τις αρχές του 1975. Όμως εκείνο το ξεκίνημα, προς ενημέρωση του αγαπητού Θ. Θεοφίλου, είχε αρχίσει δυστυχώς ακόμα πριν τις δύο τουρκικές εισβολές από Μακάριο και Κληρίδη, από τις 19 Ιουλίου 1974…
Λένε πως, ακόμα και στις πιο διαφθαρμένες δυνάμεις, πάντοτε υπάρχει ένας που αντιστέκεται και κάνει τη διαφορά. Αυτό θα πρέπει να ισχύει για τον αγαπητό κ. Θεόφιλο Θεοφίλου. Έστω και με καθυστέρηση 47 χρόνων να αποκαλυφθεί και να αξιολογηθεί..
Το σημείωμα Θ. Θεοφίλου (από δημ. Μ. Σταυρή)
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ: 3/7/2022 ΣΗΜΕΡΙΝΗ onisilos.gr Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις