Δικαίωμα εξαγοράς δεκάδων καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου αποδίδοντας τίτλους ιδιοκτησίας -έπειτα από 100 χρόνια- δίνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε για ψήφιση στη Βουλή.
Πρόκειται για ακίνητα σε περιοχές σε όλη τη χώρα για τα οποία δεν υπάρχει σαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς και το Δημόσιο αντιμάχεται με κληρονόμους ή και αγοραστές. Είναι
χαρακτηριστικό ότι στα «χέρια» καταπατητών βρίσκεται το 40% της γνωστής δημόσιας ακίνητης περιουσίας. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, δικαίωμα εξαγοράς έχουν οι ιδιώτες που κατέχουν τα ακίνητα πάνω από τουλάχιστον 30 ή 40 χρόνια ανά περίπτωση, καταβάλλοντας τίμημα το ύψος του οποίου θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Η καταβολή του μπορεί να πραγματοποιηθεί εφάπαξ με έκπτωση 10% ή σε έως 60 μηνιαίες δόσεις όχι μικρότερες από 100 ευρώ τον μήνα. Μάλιστα, στην περίπτωση που ο ιδιώτης έχει εγγραφεί ήδη ως ιδιοκτήτης στο Κτηματολόγιο, τότε θα έχει έκπτωση 50%. Σημειώνεται ότι αν συντρέχουν πολλές εκπτώσεις για «κοινωνικούς λόγους», μετράει μόνο η μεγαλύτερη αλλά σε καμία περίπτωση το άθροισμα των διαφόρων εκπτώσεων (εφάπαξ πληρωμής, παλαιότητας κ.λπ.) δεν μπορεί να υπερβαίνει το 80%.
Πάντα, δηλαδή, οφείλεται να καταβάλλεται τουλάχιστον το 20% της αντικειμενικής αξίας.
Στα επιμέρους άρθρα του νομοσχεδίου καθορίζονται αναλυτικά οι προϋποθέσεις εξαγοράς, οι δικαιούχοι, τα εξαιρούμενα ακίνητα, καθώς και η διαδικασία εξαγοράς, το ύψος και ο τρόπος καταβολής του τιμήματος εξαγοράς. Ως προς το τίμημα, προβλέπεται μία συγκεκριμένη διαδικασία ορισμού του, στη βάση της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, ενώ το τελικό ποσό εξαγοράς δύναται να απομειώνεται σταδιακά μέσω σημαντικών εκπτώσεων, που εύλογα τίθενται λόγω του κοινωνικού και αποκαταστατικού χαρακτήρα του νομοσχεδίου.
Οι εκπτώσεις θα υπολογίζονται με τα εξής δεδομένα:
α) το είδος του ακινήτου, αν πρόκειται για πρώτη κατοικία ή επαγγελματικό χώρο
β) το χρονικό διάστημα της καταπάτησης
γ) την οικονομική κατάσταση του καταπατητή (εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια)
Επίσης προβλέπει ιδιαίτερα χαμηλό τίμημα σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως π.χ. πολύτεκνοι και ανάπηροι, και υπό την προϋπόθεση ότι στην καταπατημένη έκταση έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία ή -υπό προϋποθέσεις- επαγγελματική εγκατάσταση.
Η διαδικασία εξαγοράς θα είναι σύντομη και σαφής μέσω ψηφιακής πλατφόρμας και υποβολής συγκεκριμένων δικαιολογητικών, ενώ τίθενται συγκεκριμένες προθεσμίες για τον έλεγχο του φακέλου, την έκδοση της απόφασης εξαγοράς και την καταβολή του τιμήματος υπέρ του Δημοσίου. Όπως αναφέρει το ΥΠΟΙΚ, το προτεινόμενο σχέδιο νόμου δεν σκοπεύει απλώς να θεραπεύσει άλλη μία παθογένεια και να απονείμει τίτλους ιδιοκτησίας σε αόριστο και ανεξέλεγκτο αριθμό προσώπων που κατέχουν δημόσια ακίνητα, αλλά αποσκοπεί, πρωτίστως, στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων σκοπών δημοσίου συμφέροντος και αποφέρει πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες και την οικονομία.