Ο βασιλεύς της Αγγλίας Κάρολος, ο οποίος μυήθηκε από τη μοναχή γιαγιά του Αλίκη στον μοναχισμό και στην Ορθοδοξία και επισκέπτεται κατά καιρούς ιερές μονές του Αγίου Ορους, έδειξε κατά την ενθρόνισή του πόσο σέβεται τη βυζαντινή μας παράδοση. Παράδοση από την οποία έλκω και την καταγωγή τους τα μοναστικά ιδρύματα στην πατρίδα μας και ο μοναχισμός. Αποστολή κατεξοχήν πνευματική, μην έχουσα την παραμικρή σχέση με κοσμικά ζητήματα.
Του Μανώλη Κοττακη
Κι όμως! Αυτή την παράδοση που σεβάστηκε ο νέος βασιλεύς της Αγγλίας δεν φαίνεται να σέβονται το πολιτικό μας σύστημα και η Εκκλησία της Ελλάδος. Αύριο εκδικάζεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας η προσφυγή 23 μονών (ησυχαστήρια) τυπικώς κατά της Εκκλησίας της Ελλάδος, ουσιαστικώς όμως κατά του νόμου 4555/18 τον οποίο ψήφισε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και δεν ανέτρεψε μέχρι τώρα, περιέργως, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, σύμφωνα με τον οποίο δίνεται η δυνατότητα στους «επιχώριους μητροπολίτες» να επεμβαίνουν στα οικονομικά των ιερών μονών. Στην πραγματικότητα, στις δωρεές των πιστών στις οποίες βασίζονται τα οικονομικά των ιερών μονών. Ενέργεια η οποία, εάν επικυρωθεί από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, έρχεται σε πλήρη αντίθεση τόσο με τα άρθρα 12, 109 του Συντάγματος όσο και με το Συνοδικό Κανονικό Δίκαιο της πρωτοδεύτερης Συνόδου.
«Eις τον αιώνα…»
Κυρίως όμως έρχεται σε αντίθεση με τις διαθήκες που κατέλειπαν μετά την εκδημία τους οι άγιοι Νεκτάριος, Παΐσιος, και Πορφύριος, με βάση τις οποίες οι μονές που ίδρυσαν και δεν θέλησε ποτέ η Εκκλησία της Ελλάδος να τις εντάξει στους κόλπους της αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και η διαχείριση της περιουσίας τους ανατίθεται αποκλειστικά στους μοναχούς και στις μοναχές. Ο άγιος Νεκτάριος στη διαθήκη που συνέταξε στις 2 Ιανουαρίου 1920 τονίζει εμφατικά αναφερόμενος στην κινητή και την ακίνητη περιουσία της μονής «θέλω να μείνουν εσαεί κτήμα της ιεράς μονής αναπαλλοτρίωτο και να διαμένωσι στην κυριότητα των ειρημένων αδελφών παρθένων μοναχών», ενώ προσθέτει «θέλω να μεταβαίνει το δικαίωμα της κληρονομίας εις τις αφιερωθείσας και καρείσας μοναχάς εις τον αιώνα».
Αυτόν τον αιώνα κατήργησε η Βουλή των Ελλήνων το 2018, αυτό τον αιώνα καταργεί η τρέχουσα κυβέρνηση, αυτόν τον αιώνα καλείται να καταργήσει το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο. Το πλέον εξοργιστικό είναι ότι, όπως προκύπτει από δημόσια έγγραφα, ιδιαίτερα από απόφαση που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 6η Ιουλίου 1930, ο Γεώργιος Παπανδρέου ως υπουργός Παιδείας σεβάστηκε πλήρως τη διαθήκη του αγίου Νεκταρίου, ο οποίος ήταν ο πρώτος νεοφανής άγιος που ακολούθησε αυτόν τον νομικό δρόμο και βασιζόμενος ο υπουργός Παιδείας σε γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ακύρωσε διάταγμα της 31ης Μαρτίου 1924 με το οποίο το κράτος επιχειρούσε να αλλοιώσει τη βούληση του αγίου και να κρατικοποιήσει την ιερά μονή.
Σημειωτέον ότι την απόφαση συνυπέγραφε και ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας και αρχηγός του κράτους Αλέξανδρος Ζαΐμης. Αυτό που σεβάστηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου, λοιπόν, το αυτοδιοίκητο των μοναστηριών καθώς και τις διαθήκες των αγίων μας, δυστυχώς δεν το σεβάστηκαν ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, που με τον νόμο 4555 του 2018 επέκτεινε τη δικαιοδοσία των επιχώριων μητροπολιτών επί ιερών μονών σε θέματα πέραν της πνευματικής εποπτείας τους, ούτε και η Νέα Δημοκρατία.
Και τούτο διότι, αν και το θέμα εκ πρώτης όψεως φαίνεται αμιγώς ενδοεκκλησιαστικό και συνδέεται με το εύρος της εξουσίας των επισκόπων, στην πραγματικότητα είναι βαθιά πολιτικό, ίσως και γεωπολιτικό. Πληροφορίες οι οποίες περιήλθαν σε γνώση της εφημερίδας μας υποστηρίζουν ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σε συνάντηση που είχε με προσφιλές πρόσωπό του στη Ζάλτσα Βοιωτίας τού εξομολογήθηκε ότι πιέστηκε αφόρητα από ανώτατο κυβερνητικό παράγοντα να θέσει σε εφαρμογή τον εδώ και πέντε χρόνια αδρανή νέο Κανονισμό της Εκκλησίας, ο οποίος συνετάχθη βάσει του νόμου του ΣΥΡΙΖΑ, με αντάλλαγμα τη σύσταση της 4.500 θέσεων ιερέων!
Οι μυημένοι, αφού απορρίπτουν τις διαδόσεις ότι όλα γίνονται για τα οικονομικά του προσκυνήματος του αγίου Πορφυρίου, που κάποιος παράγων έχει βάλει στο μάτι, εξηγούν το γιατί: Εκτός από τις δωρεές των πιστών, τις οποίες κάποιοι ονειρεύονται για να καλύψουν τις τρύπες στα οικονομικά τους, η κυβέρνηση ενοχλήθηκε από το γεγονός ότι πολλές ιερές μονές (ησυχαστήρια) δεν τήρησαν τα κυβερνητικά μέτρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας (Ανάσταση στις 9 το βράδυ, θεία κοινωνία, μυστικές αγρυπνίες κ.λπ.), αλλά και δεν άσκησαν πίεση στους πιστούς τους προκειμένου αυτοί να εμβολιαστούν. Απόφαση που δικαιώνεται σήμερα από την «ξαφνικίτιδα» των θανάτων πολλών νέων Ελλήνων, η οποία είναι κρυφό μυστικό σε ποια αιτία αποδίδεται.
Ενόχλησε επίσης το γεγονός ότι αρνήθηκαν να δεχτούν αντιπροσωπίες της σχισματικής Ουκρανικής Εκκλησίας, οι οποίες, χωρίς να ρωτήσουν καν τους επισκόπους, ανακοίνωσαν τη βούλησή τους να ιερουργήσουμε σ’ αυτές τις ιερές μονές της Ορθοδοξίας μας στη βόρειο Ελλάδα! Ενόχλησε επίσης άλλες δυνάμεις η συμμετοχή των ιερών μονών στις κινητοποιήσεις υπέρ της Μακεδονίας μας την περίοδο που υπογραφόταν η συνθήκη των Πρεσπών. Εξ οΥ και η εκδίκηση σήμερα. Εάν όλα αυτά συμβαίνουν, πρόκειται για το κατάντημα του πολιτικού μας συστήματος.
Την ώρα που κάποιοι παριστάνουν τους ευσεβείς και σπεύδουν να προσκυνήσουν την εικόνα του «Αξιον Εστί» στη Μητρόπολη Αθηνών ή του αγίου Γεωργίου στην Αγία Μαρίνα της Εκάλης, να επιχειρούν να αρπάξουν τις δωρεές των πιστών προκειμένου να τιμωρήσουν τις μονές για την πνευματική στάση που επέδειξαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Στάση που δικαιώθηκε απολύτως από την εξέλιξη των πραγμάτων. Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι η διάταξη του νόμου 4555 του 2018 με την οποία επιχειρείται η έφοδος στα οικονομικά των προσκυνημάτων και των ιερών μονών αντίκειται, πρώτον, στο άρθρο 109 του Συντάγματος το οποίο ορίζει «το αμετάκλητο της βούλησης του διαθέτη και των όρων της διαθήκης η δωρεάς υπέρ κοινωφελούς σκοπού».
Δεύτερον, αντίκειται στην ερμηνεία που έχει δώσει ο κανονολόγος Πατριάρχης Αντιοχείας Βαλσαμών στον πρώτο Κανόνα της πρωτοδεύτερης Συνόδου, σύμφωνα με την οποία «ουκ ενεκρίθη υπό του κανόνος των επισκόπων να κατεξουσιάζουν των μοναστηρίων δεσποτικώς» (Κατατέθηκε ως επιχείρημα από τον πατέρα Μεθόδιο Κρητικό σε εκκλησιαστικό συνέδριο στο διορθόδοξο κέντρο της Πεντέλης με θέμα τα ησυχαστήρια το 2012 – Πρόκειται για απόσπασμα επιστολής του πατέρα Επιφανίου Θεοδωροπούλου προς τον μακαριστό μητροπολίτη Υδρας Ιερόθεο, ο οποίος απεδέχθη με επιστολή του ότι δεν έχει αρμοδιότητα στα οικονομικά ιερών μονών.)
Τρίτον, αντίκειται στη βυζαντινή παράδοση των μοναστηριών μας, σύμφωνα με γνωμοδότηση του καθηγητή της Νομικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Χρυσογόνου και του υποψήφιου διδάκτορα της ίδιας σχολής Παύλου Γιαννακάκη, η οποία δημοσιεύτηκε στον τόμο 68 του «Νομικού Βήματος» του Δεκεμβρίου του 2020, η οποία υποστηρίζει ότι από την εποχή εκείνη οι ιερές μονές κατατάσσονταν στον τύπο των ιδρυμάτων που το Ιουστινιάνειο Δίκαιο τις χαρακτήριζε «ευαγή ιδρύματα» τα οποία αποκτούσαν νομική προσωπικότητα χωρίς να προηγείται κανενός είδους έγκριση από τον Πολιτεία.
Το θέμα στον βαθμό που ιστορικά το κράτος επιχειρεί να παρέμβει με νόμο του στα εσωτερικά της Εκκλησίας και στο αυτοδιοίκητο των ιερών μονών αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς συνιστά προηγούμενο το οποίο πρέπει να συνεκτιμήσει στη στάση της η Εκκλησία της Ελλάδος. Οσοι γνωρίζουν καλά τα εκκλησιαστικά μας πράγματα ξέρουν ότι τα μοναστικά ιδρύματα πήραν αυτή τη νομική μορφή ιδιωτικού δικαίου λόγω της απηνούς επιθέσεως που εξαπέλυσε στα εσωτερικά του στο κράτος μεταξύ των ετών 1833 και 1854, όταν από τις 524 μονές διαλύθηκαν οι 400 ενώ παρέμειναν «εν ζωή» οι 124. Η εκκλησιαστική περιουσία των υπολοίπων κατασχέθηκε από το κράτος των Βαυαρών. Αν λοιπόν με ευθύνη και της Εκκλησίας της Ελλάδος ανοίγει τέτοια κερκόπορτα επεμβάσεως του κράτους στα εσωτερικά ιδρυμάτων της Εκκλησίας, όπως συνέβη με τον νόμο του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα και για περαιτέρω παρεμβάσεις στο μέλλον.
Η Ορθοδοξία παρέμεινε όρθια ακόμα και στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας, την ώρα που η επιρροή πολλών μητροπόλεων μειωνόταν δραματικά επειδή οι ιερές μονές, τόσο αυτές που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου στο Αγιον Ορος όσο και αυτές που αποτελούν ιδιωτικά πρόσωπα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με βάση τις διαθήκες των αγίων μας, όρθωσαν πνευματικό λόγο και καθοδήγησαν τους πολίτες. Ούτε οι μοναχοί είναι δημόσιοι υπάλληλοι ούτε οι μητροπολίτες είναι το ΣΔΟΕ που κάνει έλεγχο στις δωρεές των πιστών για να υποβαθμίζεται το μέγα ζήτημα της οικονομικής λειτουργίας των ιερών μονών σε ένα κοσμικό γεγονός διαχειριστικού τύπου.
Προσφυγές στο ΣτΕ
Η Πολιτεία, η Εκκλησία και η Δικαιοσύνη καλούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Οι ιερές μονές (ησυχαστήρια) που έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο Επικρατείας με συνηγόρους τον συνταγματολόγο Πάνο Λαζαράτο και τη δικηγόρο Μαρία Σιούτη εναντίον του νόμου του ΣΥΡΙΖΑ που δεν κατήργησε η Νέα Δημοκρατία είναι η εξής:
Αναστάντος Χριστού Πειραιώς, Ιωάννης ο Θεολόγος Κασσανδρείας Χαλκιδικής, Αγιος Νεκτάριος Αιγίνης, Αγιος Μηνάς Αιγίνης, Αγία Αικατερίνη Αιγίνης, Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια Αιγίνης, Κεχαριτωμένη Θεοτόκου Υδρας, Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος Χαλκιδικής, Τίμιος Σταυρός Κορίνθου, Γρηγόριος ο Παλαμάς Εδέσσης, Τιμίου Προδρόμου Ακριτοχωρίου Σερρών, Αρσένιος ο Καππαδόκης Κασσανδρείας, Ιωάννου του Ρώσου Κασσανδρείας, Παντοκράτωρ Λαγκαδά, Οσία Μακρίνα Αργολίδας, Αγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου Ανυδρο Κιλκίς, Ανάστασης του Χριστού Εμμαούς Λαγκαδά, Γενέσιου της Θεοτόκου Πανοράματος Θεσσαλονίκης, Παντοκράτορος Καμαρέλλας Κέρκυρας, Αγίας Παρασκευής Κυνοοιαστών Κέρκυρας, Παναγία Γλυκοφιλούσα Λαρίσης, Ζωοδόχος Πηγή Αρίας Αργολίδος, Αγία Τριάς Θεσσαλονίκης. Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις