Οι άθλοι του Ηρακλέους από τις αρχαίες πηγές

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Η ιστορία του Ηρακλέους σύμφωνα με τον Ιστορικό Διόδωρο Σικελιώτη ~ Μέρος Πρώτο.

Η Ήρα έστειλε δύο μεγάλα φίδια να σκοτώσουν το βρέφος, αλλά το παιδί, χωρίς να τρομάξει, άρπαξε από ένα φίδι με το κάθε χέρι από τον λαιμό και τα έπνιξε. Μαθαίνοντας το γεγονός οι Αργείοι τον ονόμασαν Ηρακλή, γιατί είχε κερδίσει δόξα [=κλέος] μέσω της Ήρας, ενώ μέχρι τότε ονομαζόταν Αλκαίος. Στα άλλα, λοιπόν, παιδιά δίνουν όνομα οι γονείς τους και μόνο σ’ ετούτο χάρισε όνομα η αξία του. Στη συνέχεια, εξορισμένος από την Τίρυνθα ο Αμφιτρύονας (άνδρας της Αλκμήνης μητέρας του Ηρακλέους η οποία ήταν εγγονή του Περσέα) μετοίκησε στις Θήβες. Ο Ηρακλής, αφού ανατράφηκε και μορφώθηκε, αλλά κυρίως από την επίμονη σωματική άσκηση, έγινε περιβόητος για την υπεροχή του στη σωματική ρώμη έναντι όλων των άλλων καθώς και για τη λαμπρότητα του πνεύματος του· άλλωστε, έφηβος ακόμη στην ηλικία ελευθέρωσε πρώτα πρώτα τις Θήβες, ανταποδίδοντας στην πόλη, ως να ήταν πατρίδα του, τη χάρη που της όφειλε. Γιατί οι Θηβαίοι ήταν υποταγμένοι στον Εργίνο, τον βασιλιά των Μινυών , και κάθε χρόνο του απέδιδαν ορισμένους φόρους. Χωρίς να τρομάξει ο Ηρακλής από την υπεροχή των κατακτητών, τόλμησε να κάνει πράξη περιβόητη· φτάνοντας οι απεσταλ­μένοι των Μινυών για να απαιτήσουν τους δασμούς και εισπράττοντας τους με εξευτελιστικό τρόπο, τους ακρω­τηρίασε και τους έδιωξε από την πόλη. Ο Εργίνος απαί­τησε να του παραδοθεί ο υπαίτιος και ο Κρέων, που ήταν βασιλιάς των Θηβαίων, πανικόβλητος από τη δύναμη του Εργίνου, ήταν έτοιμος να εκδώσει τον υπαίτιο του εγκλή­ματος. Ο Ηρακλής, όμως, πείθοντας τους συνομηλίκους του να ελευθερώσουν την πατρίδα, απέσπασε από τους ναούς τις καρφωμένες στους τοίχους πανοπλίες, που είχαν αφιερώσει οι πρόγονοι στους θεούς ως λάφυρα πολέμων διότι δεν ήταν δυνατόν να βρεθούν ιδιωτικά όπλα στην πόλη, καθόσον οι Μινύες την είχαν παροπλίσει, για να μην περάσει ποτέ από το μυαλό των Θηβαίων η ιδέα της επανάστασης. Όταν έμαθε ο Ηρακλής πως ο Εργίνος, ο βασιλιάς των Μινυών, πλησίαζε με στρατό στην πόλη, βγήκε και τον συνάντησε σε ένα μέρος στενό, όπου, αχρη­στεύοντας την υπέρτερη δύναμη του εχθρού, σκότωσε τον ίδιο τον Εργίνο και κατέσφαξε ολόκληρο σχεδόν τον στρα­τό του. Επιτιθέμενος, στη συνέχεια, αιφνιδιαστικά στην πόλη των Ορχομενίων και περνώντας από τις πύλες του τείχους, έβαλε φωτιά στα ανάκτορα των Μινυών και ισο­πέδωσε την πόλη. Το ανδραγάθημα του μαθεύτηκε σ’ ολόκληρη την Ελλάδα κι όλοι εξεπλάγησαν από το αναπά­ντεχο γεγονός, ενώ ο βασιλιάς Κρέων, από τον θαυμασμό του για την αξία του νεαρού, του έδωσε γυναίκα την κόρη του Μεγάρα και του ανέθεσε τις υποθέσεις της πόλης σαν να ήταν γνήσιος γιος του, ο Ευρυσθέας, όμως, που κατείχε τον θρόνο του Αργούς, αντιμετωπίζοντας με υποψία την αύξηση της δύναμης του Ηρακλή, τον κάλεσε και τον πρόσταξε να εκτελέσει άθλους. Καθώς ο Ηρακλής δεν υπάκουσε, ο Δίας του παρήγγειλε να υπηρετήσει τον Ευ­ρυσθέα, έτσι ο Ηρακλής πήγε στους Δελφούς για να ρωτήσει περί αυτών τον θεό και έλαβε χρησμό που έλεγε πως το θέλημα των θεών ήταν να εκτελέσει δώδεκα άθλους σύμφωνα με τις προσταγές του Ευρυσθέα και πως αφού το έκανε θα λάμβανε το δώρο της αθανασίας. Όπως είχαν έρθει τα πράγματα, ο Ηρακλής έπεσε σε μεγάλη βαρυθυμία’ διότι το να υπηρετεί έναν κατώτερο το έκρινε εντελώς ανάξιο της δικής του αρετής, μα πάλι το να μην υπακούσει τον Δία και πατέρα του του φαινόταν και ασύμφορο και αδύνατο. Έτσι, καθώς βρισκόταν σε μεγάλη αμηχανία και δεν ήξερε τι να κάνει, η Ήρα του έστειλε λύσσα, και μέσα στο ψυχικό του άγχος τον έπιασε μανία. Η κατάσταση του χειροτέρευε και χάνοντας τα λογικά του πήγε να σκοτώσει τον Ιόλαο, και ο μεν Ιόλαος ξέφυγε αλλά, καθώς τα παιδιά που είχε αποκτήσει με τη Μεγάρα βρίσκονταν εκεί κοντά, έριξε εναντίον τους με το τόξο ως να ήταν εχθροί και τα σκότωσε. Μόλις του πέρασε η μανία και συναισθάνθηκε την πράξη που είχε κάνει εν αγνοία του, έπεσε σε θλίψη μεγάλη για την τεράστια συμφορά που τον βρήκε. Οι πάντες τον συλλυπούνταν και πενθούσαν μαζί του, αλλά εκείνος έμενε συνέχεια σπίτι του αδρανής, αποφεύγοντας συναναστροφές και συναπαντήματα με ανθρώπους. Τελικά, καθώς ο χρόνος καταπράυνε τον πόνο του, αποφάσισε να υποστεί τους κινδύνους και πήγε στον Ευ­ρυσθέα. Ως πρώτο άθλο ανέλαβε να σκοτώσει το λιοντάρι της Νεμέας. Αυτό ήταν ένα θηρίο τεραστίου μεγέθους, άτρωτο στο σίδερο, τον χαλκό και τις πέτρες κι έπρεπε να δαμαστεί μόνο με τη δύναμη των χεριών. Ζούσε κυρίως στην περιοχή μεταξύ Μυκηνών και Νεμέας κοντά σ’ ένα βουνό που λόγω της ιδιότητας του ονομαζόταν Τρητό, διότι στα ριζά του είχε σήραγγα διαμπερή, όπου συνήθιζε να φωλιάζει το θηρίο. Φτάνοντας στην περιοχή ο Ηρακλής του επιτέθηκε, το θηρίο κατέφυγε στη σήραγγα, αλλά εκείνος το ακολούθησε και, αφού έκλεισε το άλλο της στόμιο, συνεπλάκη με το θηρίο και το έπνιξε, σφίγγοντας του τον αυχένα με τα μπράτσα του. Γύρω στο σώμα του τύλιξε το δέρμα του θηρίου, που λόγω του μεγέθους του τον κάλυπτε ολόκληρο, και το είχε στο εξής προστασία για τους μελλο­ντικούς κινδύνους. Δεύτερο άθλο ανέλαβε να σκοτώσει τη Λερναία ύδρα, από το σώμα της οποίας σχηματίζονταν εκατό αυχένες που στην άκρη τους είχαν κεφάλια φιδιών. Αν ένα από αυτά καταστρεφόταν, το μέρος απ’ όπου κόπηκε έβγαζε δύο άλλα αιτία για την οποία, όπως ήταν λογικό, θεωρούνταν αήττητη, καθόσον το μέρος που υποτασσόταν απέφερε διπλάσια βοήθεια στο θηρίο. Μπρος στη δύσκολη αυτή κατάσταση, επινοώντας ένα κόλπο πρόσταξε τον Ιόλαο να καίει με αναμμένη δάδα το μέρος που κοβόταν, για να σταματάει τη ροή του αίματος. Κι αφού υπέταξε μ’ αυτό τον τρόπο το ζώο, εμβάπτισε τις αιχμές των βελών του στη χολή του, ώστε, όταν θα ριχνόταν το βέλος, η πληγή που θα προκαλούσε να είναι ανίατη. Η τρίτη προσταγή που έλαβε ήταν να φέρει ζωντανό τον Ερυμάνθιο κάπρο, ο οποίος ζούσε στο όρος Λάμπεια της Αρκαδίας. Τούτη η προσταγή θεωρούνταν πολύ δύσκο­λη να εκτελεστεί, γιατί έπρεπε όποιος αγωνιζόταν με κείνο το θηρίο να έχει τόση υπεροχή, ώστε να συλλάβει με ακρίβεια την κατάλληλη ευκαιρία κατά τη διάρκεια της μάχης. Διότι αν τον άφηνε, ενώ εκείνος εξακολουθούσε να διατηρεί τη δύναμη του, θα κινδύνευε άμεσα από τους χαυλιόδοντές του, ενώ αν τον πολεμούσε περισσότερο απ’ όσο έπρεπε, θα τον σκότωνε κι έτσι ο άθλος θα έμενε ανεκτέλεστος. Κατά τη μάχη, όμως, ζυγίζοντας με ακρί­βεια την κατάσταση διαχειρίστηκε με επιτυχία το όλο θέμα και έφερε τον κάπρο ζωντανό στον Ευρυσθέα. Μάλιστα, μόλις είδε τον Ηρακλή ο βασιλιάς να τον κουβαλάει στους ώμους του, φοβήθηκε τόσο που πήγε και κρύφτηκε μέσα σε χάλκινο πιθάρι. [ Παρένθεση δική μου πριν προχωρήσουμε στην αφήγηση. Ποιοι ήταν οι Κένταυροι. Επρόκειτο για φυλή ανθρώπων η οποία ζούσε σε ορεινά μέρη, βουνά, αλλά και πεδιάδες της Ηλίδος, της Αρκαδίας αλλά κυρίως της Θεσσαλίας. Οι Κένταυροι ήταν άριστοι ιππείς για αυτό και η μυθική τους εμφάνιση. Ήταν άριστοι επίσης στο κυνήγι άγριων ταύρων και άλλων θηρίων. Ένας μύθος που σώζεται από τον Σέρβιο (βασιλιάς της Θεσσαλίας), αναφέρει πως ένας βασιλιάς της εποχής είχε αναθέσει στους ιππείς αυτούς να επαναφέρουν τα βόδια ή τους ταύρους της περιοχής που είχαν απομακρυνθεί. Οι ιππείς αυτοί λοιπόν οδήγησαν τα χαμένα ζώα πίσω στον αρχικό τόπο βοσκής τους ερεθίζοντας τα με το βούκεντρο (επίμηκες ραβδί με αιχμηρή άκρη για να ενοχλούν τα βοοειδή και να τα καθοδηγούν έτσι). Έτσι μπορεί να εξηγηθεί και η ετυμολογία της λέξης Κένταυρος από το κεντείν + ταύρος. Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή. Σύμφωνα με τον μυθογράφο Παλαίφατο, ο βασιλιάς της Θεσσαλίας Ιξίων για να απαλλάξει την χώρα του από κοπάδια άγριων ζώων που την κατέστρεφαν, ανέθεσε σε έφιππους τοξότες από τη Νεφέλη της Θεσσαλίας την εξόντωση τους. Και πράγματι, αυτοί οι ιππείς κατόρθωσαν να απαλλάξουν την περιοχή από τα ανεπιθύμητα και βλαβερά αυτά άγρια ζώα. Γι’ αυτό και από πολύ παλιά είχε δημιουργηθεί ο μύθος ότι οι Κένταυροι γεννήθηκαν από τον Ιξίονα και τη Νεφέλη, μια άποψη που θα αναλύσουμε παρακάτω. Και οι δύο προηγούμενες εκδοχές παρουσιάζουν τους Κενταύρους ως έφιππους άντρες που κυνηγούσαν κι έπιαναν άγρια ζώα. Άρα η αφετηρία του μύθου των Κενταύρων προκλήθηκε από την έντονη έκπληξη που ένιωσαν όσοι δεν ήξεραν ιππασία βλέποντας άντρες να ιππεύουν με τόση δύναμη κι ένταση σε άλογα. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, αναφερόμενος σε σχετικό μύθο που αναφέρεται αλλού και θα τον ξαναδιαβάσουμε αργότερα γράφει: “Πολλοί πιστεύουν ότι οι Κένταυροι που γεννήθηκαν από τον Ιξίονα και την Νεφέλη είναι οι πρώτοι που επιχείρησαν να ιππεύσουν άλογα. Γι’ αυτό και αρχικά ονομάστηκαν Ιπποκένταυροι. Όσοι παρακολουθούσαν από μακριά τα καλπάζοντα άλογα, καθώς έβλεπαν τους αναβάτες κολλημένους και σκυμμένους πάνω στον αυχένα του ζώου, είχαν την εντύπωση όχι ότι βλέπουν άνθρωπο να ιππεύει, αλλά ένα νέου είδους όν αυτοτελές, με το κεφάλι του ανθρώπου και το σώμα του αλόγου. Φυσικό ήταν μετά από αυτό να σχηματίσουν την εικόνα περίεργων πλασμάτων, τα οποία ήταν κατά το ήμισυ ίπποι και κατά το άλλο ήμισυ άντρες. Από εκείνη τη στιγμή η φαντασία ων Ελλήνων έπλασε τα διφυή αυτά όντα”. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ένα πολύ ενδιαφέρον ιστορικό γεγονός. Όταν οι Κονκισταδόρες αποβιβάστηκαν στον Νέο Κόσμο (την Αμερική), προκειμένου να τους “εκπολιτίσουν”, οι ντόπιοι κάτοικοι ξαφνιάστηκαν. Όταν είδαν τους έφιππους στρατιώτες να τους επιτίθενται τότε οι ντόπιοι Μάγιας και Αζτέκοι, μη γνωρίζοντας το άλογο, θεώρησαν ότι οι έφιπποι στρατιώτες ήταν ένα ον με το άλογο. Τους θεώρησαν δηλαδή υπερφυσικά όντα, συνδυασμό αλόγου και ανθρώπου, δηλ. σαν Κενταύρους. Το περιστατικό αυτό χρησιμοποιείται για αν εξηγήσει όπως είδαμε και προηγουμένως το φαινόμενο των Κενταύρων στην Ελλάδα. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως οι Έλληνες γνώριζαν το άλογο από πολύ παλιά και μια τέτοια παρερμηνεία δεν θα ήταν δυνατή. Πως θα μπορούσε άλλωστε αφού το άλογο, όχι απλά ήταν γνωστό στην Αρχαία Ελλάδα αλλά χρησιμοποιούταν ευρέως. Ο Όμηρος (Ιλ. Α 268) αναφερόμενος στους Κενταύρους τους χαρακτηρίζει “φήρας ορεσκόμενους” (= άγριους). Και αυτό αληθεύει καθώς σε όλη την ελληνική μυθολογία οι Κένταυροι, με εξαίρεση τον Χείρωνα και τον Φόλο, λογιζόταν ως ερωτομανείς και ασελγείς τόσο που θύμιζαν τους Σάτυρους. Ας σημειώσουμε εδώ πως Κένταυροι και Σάτυροι έμοιαζαν κι εξωτερικά: οι Σάτυροι ήταν συνδυασμός ανθρώπου και τράγου και, όπως και οι Κένταυροι, είχαν και αυτοί την φήμη ερωτομανών και ασελγών πλασμάτων, κάτι που αποτυπώνεται και στις καλλιτεχνικές απεικονίσεις τους, οποίες έχουν υπερβολικά μεγάλους φαλλούς. ~ Νομίζω αρκετά για τους Κενταύρους, αν θέλετε ανάρτηση εξ’ ολοκλήρου για αυτό το θέμα πείτε μου με σχόλιο κάτω απο την ανάρτηση. Συνεχίσω την αφήγηση. ] Την εποχή που έκανε όλα τούτα ο Ηρακλής, νίκησε σε μάχη και τους λεγόμενους Κενταύρους για τις εξής αιτίες. Ο Φόλος ήταν Κένταυρος, από τον οποίο, μάλιστα, ονο­μάστηκε Φολόη το βουνό κοντά στο οποίο ζούσε, αυτός, λοιπόν, υποδέχτηκε τον Ηρακλή φιλόξενα και άνοιξε προς τιμήν του το κρασοπίθαρο που είχε παραχώσει μέσα στο χώμα . Τούτο το πιθάρι, σύμφωνα με τον μύθο, το είχε αφήσει, κάποτε τα παλαιά χρόνια, σε κάποιον Κένταυρο ο Διόνυσος, με την εντολή να ανοιχτεί μόνο όταν έρθει ο Ηρακλής. Έτσι, τέσσερις γενιές αργότερα, φτάνοντας ο Ηρακλής να φιλοξενηθεί, θυμήθηκε ο Φόλος την παραγγε­λία του Διονύσου. Μόλις ανοίχτηκε όμως το πιθάρι, η ευωδιά του κρασιού από την παλαιότητα και τη δύναμη του έφτασε στους Κενταύρους που κατοικούσαν εκεί γύρω και τους έκανε να καταληφθούν από οίστρο. Έτσι, πέφτο­ντας όλοι μαζί στο κατάλυμα του Φόλου όρμησαν να αρπά­ξουν το κρασί. Ο Φόλος φοβήθηκε και κρύφτηκε, αλλά ο Ηρακλής έμεινε να αντιμετωπίσει τους άρπαγες. Προς με­γάλη τους κατάπληξη, γιατί είχε να αγωνιστεί εναντίον πλασμάτων που από τη μητέρα τους ήταν θεοί, είχαν την ταχύτητα αλόγων, τη δύναμη δισώματων θηρίων και την εμπειρία και τη σύνεση του ανθρώπου. Οι Κένταυροι ορ­μούσαν κατ’ επάνω του άλλοι κρατώντας πεύκα που είχαν ξεριζώσει, άλλοι πελώριους βράχους, μερικοί με αναμμένες δάδες και άλλοι με τα τσεκούρια που σκότωναν τα βόδια. Εκείνος, χωρίς να τρομάξει, στάθηκε να δώσει μάχη αντά­ξια με τους προηγούμενους άθλους του. Στο πλευρό των Κενταύρων αγωνιζόταν και η μητέρα τους, η Νεφέλη, ρίχνοντας πυκνή βροχή, πράγμα που δεν τους ενοχλούσε μιας κι είχαν τέσσερα πόδια, αλλά για τον Ηρακλή που στηριζόταν σε δύο έκανε τη βάση στήριξης του ολισθηρή. Παρ’ όλα όμως τα πλεονεκτήματα που είχαν οι Κένταυροι, ο Ηρακλής κατήγαγε εκπληκτική νίκη, σκότωσε τους περισσότερους και έτρεψε τους υπόλοιπους σε φυγή. Ανάμεσα στους Κενταύρους που σκοτώθηκαν οι επιφανέστεροι ήταν οι Δάφνις, Αργείος, Αμφίων, επίσης οι Ιπποτίων, Όρειος, ίσοπλής, καθώς και οι Θηρεύς, Δούπων, Φρίξος. Όσο για εκείνους που ξέφυγαν και γλίτωσαν τιμωρήθηκαν αργότε­ρα ο καθένας όπως του άξιζε. Ο Όμαδος, για παράδειγμα, σκοτώθηκε στην Αρκαδία, ενώ επιχειρούσε να βιάσει την Αλκυόνη την αδελφή του Ευρυσθέα. Πράξη για την οποία, άλλωστε, ο Ηρακλής απέσπασε μεγάλο θαυμασμό, διότι είχε κάθε λόγο να μισεί τον εχθρό του, και με το να συμπονέσει την αδελφή του που υπέστη προσβολή θεωρή­θηκε ανώτερος από όλους σε ανθρωπιά. Κάτι ιδιαίτερο συνέβη και στον φίλο του Ηρακλή τον ονομαζόμενο Φόλο. Διότι ενώ έθαβε, ένεκα της συγγένειας, τους Κενταύ­ρους που είχαν πέσει και καθώς τράβηξε ένα βέλος από κάποιον, τραυματίστηκε από την αιχμή του και, επειδή το τραύμα ήταν ανίατο, πέθανε. Ο Ηρακλής του απέδωσε με­γαλοπρεπείς τιμές και τον έθαψε στους πρόποδες του βου­νού που διασφαλίζει τη δόξα του πολύ καλύτερα από επι­τύμβια στήλη δεδομένου ότι ονομάστηκε Φολόη, διατηρεί τη μνήμη του θαμμένου με το όνομα του κι όχι με επιγρα­φή. Παρομοίως, σκότωσε και τον Χείρωνα, που ήταν θαυμαστός για την ιατρική του τέχνη, κατά λάθος με το τόξο του. Αλλά αρκετά είπαμε για τους Κενταύρους. ~ Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη Συγγραφέας: Διόδωρος Σικελιώτης Βίβλος Δʹ

IMG 9677

Οι Άθλοι του Ηρακλέως. Μέρος δεύτερο

4. Στη συνέχεια, το πρόσταγμα που έλαβε ήταν να φέ­ρει τη χρυσοκέρατη λαφίνα που είχε εκπληκτική ταχύτητα στα πόδια . Στην εκτέλεση τούτου του άθλου η επινοητι­κότητα του δεν του ήταν λιγότερο χρήσιμη από τη σωμα­τική του ρώμη. Μερικοί λένε πως την έπιασε με δίχτυα, άλλοι πως ακολουθώντας τα ίχνη της τη συνέλαβε ενώ κοιμόταν και άλλοι πως την καταπόνησε με συνεχή καταδίωξη. Πλην όμως τούτον τον άθλο τον εκτέλεσε χωρίς βία και κινδύνους μόνο με την εξυπνάδα του μυαλού του . 5. Όταν, στη συνέχεια, ο Ηρακλής έλαβε το πρόσταγμα να διώξει τις Στυμφαλίδες όρνιθες από την ομώνυμη λίμνη, εκτέλεσε τον άθλο εύκολα με τέχνη και επινοητικότητα. Φαίνεται, λοιπόν, πως η λίμνη είχε πλημμυρίσει από απί­στευτο πλήθος πουλιών που αφάνιζαν κάθε καρπό που υπήρχε στη γύρω περιοχή. Με τη βία ήταν αδύνατον να χειραγωγηθούν τούτα τα πλάσματα, μιας και το πλήθος τους ήταν απίστευτο, το εγχείρημα, επομένως, απαιτούσε να επινοηθεί κάποιο τέχνασμα. Κατασκεύασε, λοιπόν, χάλκινο κρόταλο και μ’ αυτό προκαλούσε τρομακτικό θόρυβο που φόβιζε τα πουλιά, έτσι τελικά με τον συνεχή κρότο εύκολα τα ανάγκασε να εγκαταλείψουν το μέρος που είχαν καταλάβει και καθάρισε τη λίμνη. 6. Αφού εκτέλεσε κι ετούτο τον άθλο, έλαβε προσταγή από τον Ευρυσθέα να καθαρίσει τον στάβλο του Αυγεία μόνος του, χωρίς τη βοήθεια κανενός .Ο στάβλος ήταν γεμάτος με τεράστιες ποσότητες κοπριάς που είχαν μαζευτεί με τα χρόνια, αυτή την κοπριά τον πρόσταξε ο Ευρυσθέας να καθαρίσει, με σκοπό να τον προσβάλει .Ο Ηρακλής απέρριψε την ιδέα να τη βγάλει μεταφέροντας τη στους ώμους του , για να αποφύγει την ντροπή από την προσβολή , έστρεψε, λοιπόν, τον ονομαζόμενο Αλφειό ποταμό , ώστε να περάσει από τον στάβλο και με τα ορμητικά νερά του τον καθάρισε, εκτελώντας τον άθλο, χωρίς να υποστεί την παραμικρή προσβολή, μέσα σε μία μέρα. Γ ι ‘ αυτό και είναι αξιοθαύμαστη η επινοητικότητα του , δεδομένου ότι εκτέλεσε το αλαζονικό πρόσταγμα χωρίς να ντροπιαστεί και χωρίς να υποστεί το παραμικρό που θα ήταν ανάξιο της αθανασίας. 7. Μετά από αυτά , ανέλαβε τον άθλο να φέρει από την Κρήτη τον ταύρο , τον οποίο, λένε, είχε ερωτευτεί η Πασιφάη. Έπλευσε στην Κρήτη και εξασφαλίζοντας τη συνεργασία του βασιλιά Μίνωα τον έφερε στην Πελοπόννησο, διαπλέοντας όλο εκείνο το πέλαγος πάνω στην πλάτη του. Μετά την εκτέλεση και τούτου του άθλου, οργάνωσε τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες , διαλέγοντας την ωραιότερη τοποθεσία για την τόσο σπουδαία πανήγυρη, που ήταν η πεδιάδα πλάι στον Αλφειό ποταμό , όπου αφιέρωσε τούτο τον αγώνα στον Δία πατέρα του. Έπαθλο για τους νι­κητές όρισε στεφάνι, διότι και ο ίδιος ευεργέτησε το ανθρώπινο γένος χωρίς να λάβει κανένα μισθό. Νίκησε σε όλα τα αθλήματα χωρίς συναγωνισμό , μιας και κανείς δεν τόλμησε να συγκριθεί μαζί του λόγω της υπέρτερης αξίας του , μολονότι τα αθλήματα είναι αντίθετα μεταξύτους διότι ο πυγμάχος ή ο παγκρατιαστής δύσκολα νικάει τον δρομέα, καθώς επίσης δύσκολα γίνεται κατανοητό ο πρωταθλητής στα ελαφρά αθλήματα να βάλει κάτω εκείνους που υπερέ­χουν στα βαριά. Είναι, λοιπόν, φυσικό να γίνουν τούτοι οι αγώνες οι πιο τιμημένοι α π ‘ όλους, αφού ξεκίνησαν από έναν γενναίο άντρα. Δεν είναι σωστό , όμως , να παραλείψω τα δώρα που του χάρισαν οι θεοί για την αξία του. Διότι όταν επέστρεψε από τους πολέμους και στράφηκε στις ανέσεις και στους πανη­γυρισμούς, στις γιορτές και στους αγώνες , κάθε θεός τον τίμησε και με δικό του δώρο , έτσι η Αθηνά του χάρισε πέπλο, ο Ήφαιστος ρόπαλο και θώρακα τούτοι οι δυο θεοί συναγωνίστηκαν μεταξύ τους στην τέχνη τους και το δώρο της μιας ήταν για τις απολαύσεις και τις τέρψεις σε καιρό ειρήνης, ενώ του άλλου για την προστασία από τους κινδύνους του πολέμου. Από τους λοιπούς, ο Ποσειδώνας του δώρισε άλογα , ο Ερμής ξίφος, ο Απόλλων του έδωσε τόξο και τον έμαθε να τοξεύει, ενώ η Δήμητρα, για να τον καθάρει από τον φόνο των Κενταύρων, συνέστησε τα Μικρά Μυστήρια (μικρά Ελευσίνια Μυστήρια) προς τιμήν του Ηρακλή. Κάτι ιδιαίτερο συνέβη επίσης και σχετικά με τη γέννηση τούτου του θεού. Η πρώτη θνητή γυναίκα με την οποία έσμιξε ο Δίας ήταν η Νιόβη του Φορωνέα και η τελευταία ήταν η Αλκμήνη, την οποία οι μυθογράφοι βεβαιώνουν πως ανήκε στη δέκατη έκτη γενιά απογόνων της Νιόβης. ώστε ο Δίας άρχισε από τους δικούς της προγόνους να γεννάει ανθρώπους και μ’ αυτήν κατέληξε , γιατί μετά από αυτή έπαψε να σμίγει με θνητές δεδομένου ότι δεν ήλπιζε πως στα κατοπινά χρόνια θα γεννιόταν παιδί ισάξιο με τα προηγούμενα και δεν θέλησε τα καλύτερα να ακολουθη­θούν από τα χειρότερα. Στη συνέχεια, οι γίγαντες στην περιοχή της Παλλήνης αποφάσισαν να κηρύξουν πόλεμο στους αθανάτους. Ο Ηρακλής αγωνίστηκε στο πλευρό των θεών και σκοτώνοντας πολλά από τα παιδιά της γης έτυχε μεγίστης αποδοχής. Διότι ο Δίας μόνο όσους αγωνίστηκαν με τους θεούς ονόμασε Ολύμπιους, ώστε ο καλός, κοσμημένος μ’ αυτή την επωνυμία, να ξεχωρίζει από τον χειρότερο. Απ’ όσους γεννήθηκαν από θνητές γυναίκες αξιώθηκαν να λάβουν αυτή την προσηγορία ο Διόνυσος και ο Ηρακλής, όχι μόνο επειδή ήταν πατέρας τους ο Δίας , αλλά και γιατί επιδίωξαν τους ίδιους στόχους στη ζωή τους, ευεργετώντας τα μάλα τον ανθρώπινο βίο. Ο Δίας , όταν ο Προμηθέας παρέδωσε τη φωτιά στους ανθρώπους, τον έβαλε στα δεσμά κι έστειλε τον αετό που του έτρωγε το συκώτι. Βλέποντας τον ο Ηρακλής να τι­ μωρείται επειδή ευεργέτησε τους ανθρώπους, έριξε με το τόξο του στον αετό και τον σκότωσε και, πείθοντας ταυτόχρονα τον Δία να πάψει την οργή του, έσωσε τον ευεργέτη όλων. 8. Μετά από αυτά, ανέλαβε τον άθλο να φέρει τις φοράδες του Διομήδη του Θράκα. Αυτές επειδή ήταν πολύ άγριες είχαν χάλκινα παχνιά κι επειδή ήταν πολύ δυνατές ήταν δεμένες με σιδερένιες αλυσίδες, η τροφή που έπαιρναν δεν φύτρωνε από τη γ η , αλλά έκαναν κομμάτια τα σώματα των ξένων και τρέφονταν από τη συμφοράτων δύστυχων αν­θρώπων. Ο Ηρακλής, θέλοντας να τις χειραγωγήσει, τους πέταξε τον κύριο τους τον Διομήδη και ικανοποιώντας την πείνα τους με τις σάρκες εκείνου που τις έμαθε να παραβιάζουν τον [φυσικό] νόμο τις έκανε υπάκουες. Φτάνοντας οι φοράδες στον Ευρυσθέα, τις αφιέρωσε στην Ήρα ” η γενιά τους, μάλιστα , έτυχε να διατηρηθεί μέχρι τη βασιλεία του Αλέξανδρου του Μακεδόνα. Μετά την εκτέλεση και τούτου του άθλου έπλευσε μαζί με τον Ιάσονα , μετέχοντας κι αυτός στην εκστρατεία για το χρυσόμαλλο δέρας στην Κολχίδα. Τα σχετικά όμως θα τα περιγράψουμε με λεπτομέρειες στα κεφάλαια για την Αργοναυτική εκστρατεία. 9. Παίρνοντας εντολή να φέρει τη ζώνη της Αμαζόνας Ιππολύτης, ο Ηρακλής έκανε την εκστρατεία εναντίον των Αμαζόνων. Έπλευσε , λοιπόν, στον Πόντο , που από εκείνον ονομάστηκε Εύξεινος, και φτάνοντας στις εκβολές του ποταμού Θερμώδοντα, στρατοπέδευσε κοντά στην πόλη Θεμίσκυρα, όπου βρισκόταν το ανάκτορο των Αμαζόνων. Στην αρχή, τους ζήτησε τη ζώνη που τον είχαν προστάξει να πάρει, καθώς όμως εκείνες δεν υπάκουσαν, συνήψε μαζί τους μάχη. Το μεγάλο πλήθος τους παρατάχτηκε απέναντι των πολλών , ενώ οι πιο τιμημένες Αμαζόνες στάθηκαν απέναντι στον Ηρακλή κι έδωσαν μάχη σκληρή. Πρώτη συγκρούστηκε μαζί του η Άελλα , που είχε ονομαστεί έτσι λόγω της ταχύτητας της, αλλά βρήκε ταχύτερο τον αντί­παλο της. Δεύτερη η Φιλιππίς, από την πρώτη κιόλας συμπλοκή, δέχτηκε καίρια πληγή και σκοτώθηκε. συνέχεια, συνήψε μάχη με την Προθόη , η οποία, έλεγαν, είχε νικήσει επτά φορές τους αντιπάλους που είχε προκαλέσει σε μάχη. Αφού έπεσε και αυτή, τέταρτη υπέταξε την ονομαζόμενη Ερίβοια. Αυτή που καυχιόταν πως από την ανδραγαθία της στους πολεμικούς αγώνες δεν είχε ανάγκη κανενός βοηθού, απέδειξε ψεύτικο τον ισχυρισμό πέφτοντας σε καλύτερο της. Μετά από αυτές, η Κελαινώ , η Ευρυβία και η Φοίβη, που συντρόφευαν την Άρτεμη στα κυνήγια της και ακόντιζαν τα πάντα με ευστοχία, τον ένα στόχο δεν τον πέτυχαν τότε και κατακόπηκαν όλες συνα­σπισμένες πλάι πλάι. Μετά από αυτές, κατέβαλε τη Δηιάνειρα, την Αστερία και τη Μάρπη , καθώς και την Τέκμησσα και την Αλκίππη. Η τελευταία που είχε ορκιστεί να παραμείνει παρθένα τήρησε μεν τον όρκο της, αλλά τη ζωή της δεν τη διατήρησε. Η στρατηγός των Αμαζόνων Μελανίππη, που ήταν ιδιαίτερα θαυμαστή για την ανδρεία της , έχασε την αρχηγία. Σκοτώνοντας ο Ηρακλής τις επιφανέ­στερες Αμαζόνες και τρέποντας το πλήθος των υπολοίπων σε φυγή, κατάκοψε τις περισσότερες, με αποτέλεσμα να συντριβεί το έθνος τους παντελώς . Από τις αιχμάλωτες , δώρισε την Αντιόπη στον Θησέα , ενώ ελευθέρωσε τη Μελανίππη παίρνοντας λύτρα τη ζώνη της. 10. Στη συνέχεια, ο Ευρυσθέας τον πρόσταξε ως δέκατο άθλο να φέρει τα βόδια του Γηρυόνη .. Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη Συγγραφέας: Διόδωρος Σικελιώτης Βίβλος Δʹ Άυριο η συνέχεια φίλοι μου .. Αγγείο : Ο Ηρακλής πολεμά τις αμαζόνες, αττική υδρία, 5ος αιώνας π.Χ. Βρίσκεται στο Λούβρο

IMG 9678

Τι έκανε ο Ηρακλής, γιατί έστησε τις Ηράκλειες στήλες μεταξύ των δύο Ηπείρων και οι Κέλτες Μέρος τρίτο

10. Στη συνέχεια, ο Ευρυσθέας τον πρόσταξε ως δέκατο άθλο να φέρει τα βόδια του Γηρυόνη , που τύχαινε να βόσκουν στα μέρη της Ιβηρίας προς την πλευρά του ωκεανού. Ο Ηρακλής , κρίνοντας πως τούτος ο άθλος απαιτούσε μεγάλη προπαρασκευή και σκληρές δοκιμασίες, συγκρότησε αξιόλογο εκστρατευτικό σώμα με πλήθος στρατιωτών ικανών για μια τέτοια εκστρατεία. Γιατί ήταν γνωστό σ’ ολόκληρη την οικουμένη πως ο Χρυσάωρ , που είχε πάρει τ’ όνομα του από τα πλούτη του , βασίλευε σ’ ολόκληρη την Ιβηρία και πως είχε συναγωνιστές τους τρεις γιους του, που ξεχώριζαν για τη σωματική τους ρώμη και τα ανδραγαθήματα στους πολεμικούς αγώνες , κι εκτός από αυτά πως ο κάθε γιος είχε μεγάλες δυνάμεις στη διάθεση του συγκροτημένες από έθνη πολεμικά” χάρη στα οποία, άλλωστε , ο Ευρυσθέας θεώρησε πολύ δύσκολη την εκστρατεία εναντίον τους και γι’ αυτό πρόσταξε τον εν λόγω άθλο. Ο Ηρακλής, πάλι, υπέμεινε θαρραλέα τους κινδύνους, όπως είχε κάνει και στα προηγούμενα κατορθώματα. Μάζεψε τις δυνάμεις του στην Κρήτη, έχοντας αποφασίσει να εξορμήσει από εκεί· διότι η θέση του νησιού είναι εξαιρετικά καίρια και προσφέρεται για εκστρατεία σε οποιοδήποτε μέρος της οικουμένης. Προ της αναχωρίσεώς του , όμως , οι ντόπιοι τον τίμησαν μεγαλοπρεπώς , θέλοντας, λοιπόν, να δείξει την ευγνωμοσύνη του στους Κρήτες, καθάρισε το νησί από τα θηρία. Γ ι ‘ αυτό τα μετέπειτα χρόνια στο νησί δεν υπήρξε άγριο ζώο , όπως αρκούδα, λύκος, φίδι ή ό,τι αλλο παρόμοιο. Κι αυτά τα έκανε για να τιμήσει το νησί, όπου σύμφωνα με τον μύθο γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Δίας. Αποπλέοντας από την Κρήτη , άνοιξε πανιά για τη Λιβύη, όπου πρώτα απ ‘ όλα προκάλεσε σε μάχη τον Ανταίο , που ήταν διαβόητος για τη σωματική του ρώμη και την πείρα του στην παλαίστρα και που σκότωνε όσους ξένους νικούσε, παλεύοντας, λοιπόν, μαζί του τον σκότωσε . Στη συνέχεια, εξημέρωσε στη Λιβύη , που ήταν γεμάτη άγρια θηρία, μεγάλο μέρος της ερημικής περιοχής και παρέδωσε τη χώρα στη γεωργί α και τις άλλες καλλιέργειες που αποδίδουν καρπούς, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος της χώρας να γεμίσει αμπέλια κι ένα άλλο με ελαιώνες. Γενικά, τη Λιβύη, που πιο πριν ήταν ακατοίκητη από το πλήθος των θηρίων που τη λυμαίνονταν, την εξημέρωσε και την έκανε να μην υπολείπεται από καμιά άλλη χώρα σε ευδαιμονία. Με τον ίδιο τρόπο , τους ανθρώπους που παρανομούσαν και τους δυνάστες που ήταν αλαζόνες τους σκότωσε και χάρισε στις πόλεις την ευδαιμονία. Ο μύθος, μάλιστα , λέει πως μίσησε και πολέμησε το γένος των αγρίων θηρίων και των παράνομων ανθρώπων , επειδή παιδί ακόμη νήπιο συνέβη να τον επιβουλευτούν τα φίδια, ενώ μεγάλος έπεσε στην εξουσία αλαζόνα και άδικου μονάρχη που τον πρόσταζε να κάνει τους άθλους. Μετά τον θάνατο του Ανταίου, πέρασε στην Αίγυπτο, όπου σκότωσε τον Βούσιρι, τον βασιλιά που σκότωνε τους ξένους που πήγαιναν στη χώρα του. Αφού διέσχισε το άνυδρο μέρος της Λιβύης, συνάντησε χώρα εύφορη και γεμάτη νερά, όπου ίδρυσε πόλη θαυμαστή για το μέγεθος της, την ονομαζόμενη Εκατόμπυλο, που της έδωσε αυτό το όνομα από τον αριθμό των πυλών της. Η ευδαιμονία τούτης της πόλης διατηρούνταν μέχρι τη νεότερη εποχή, οπότε οι Καρχηδόνιοι, με αξιόλογες δυνάμεις και καλούς στρατηγούς, εκστράτευσαν εναντίον της και την κατέλαβαν . Αφού επισκέφτηκε μεγάλο μέρος της Λιβύης , ο Ηρακλής έφτασ ε στον ωκεανό , στα Γάδειρα, και έστησε στήλες πάνω και στις δυο ηπείρους. Με τον στόλο του , που τον ακολουθούσε κατά μήκος των ακτών , πέρασε στην Ιβηρία και, βρίσκοντας τους τρεις γιους του Χρυσάορα με μεγάλες δυνάμεις στρατοπεδευμένους σε κάποια απόσταση μεταξύ τους, προκάλεσε σε μάχη έναν έναν και τους τρεις αρχηγούς, τους σκότωσε και, αφού υπέταξε την Ιβηρία, πήρε μαζί του τις περιώνυμες αγέλες των βοδιών. Καθώς διέσχιζε τη χώρα των Ιβήρων , τον τίμησε κάποιος από τους ντόπιους βασιλιάδες, άνθρωπος ξεχωριστός για την ευσέβεια και τη δι­καιοσύνη του , στον οποίο άφησε μέρος των αγελάδων ως δωρεά προς τον βασιλέα. Εκείνος τις δέχτηκε αφιερώνοντας τες όλες στον Ηρακλή και κάθε χρόνο θυσίαζε προς τιμήν του τον καλύτερο ταύρο της αγέλης όσο για τις αγελάδες συμβαίνει να παραμένουν ιερές στην Ιβηρία μέχρι των ημερών μας. Αλλά μιας και μνημονεύσαμε τις Ηράκλειες στήλες, καλό θα ήταν να μιλήσουμε και γ ι ‘ αυτές. Φτάνοντας ο Ηρακλής στις άκρες των ηπείρων της Λιβύης και της Ευρώπης προς τον ωκεανό αποφάσισε να στήσει τούτες τις στήλες σε ανάμνηση της εκστρατείας. Επειδή ήθελε να φτιάξει μνημείο στον ωκεανό που να μην ξεχαστεί ποτέ , λένε πως έκανε προσχώσεις και στις δυο άκρες των ηπείρων που προχωρούσαν σε μεγάλο βάθος μέσα στη θάλασσα” Γι’ αυτό ενώ μέχρι τότε απείχαν μεγάλη απόσταση η μία από την άλλη, στένεψε το πέρασμα, ώστε , καθώς έγινε ρηχό και στενό, να εμποδίζει τα μεγάλα κήτη να περνάνε από τον ωκεανό στη μέσα θάλασσα και ταυτόχρονα με το μέγεθος του έργου του να παραμείνει στον αιώνα τον άπαντα η φήμη του κατασκευαστή. Μερικοί, όμως, λένε το αντίθετο, πως οι ήπειροι ήταν ενωμένες, πως εκείνος τις έσκαψε και ανοίγοντας πέρασμα έκανε τον ωκεανό να ενώνεται με τη δική μας θάλασσα . Αλλά περί αυτών μπορεί ο καθένας να πιστεύει ό,τι προτιμάει. Έργα παραπλήσια μ’ αυτά είχε κάνει προηγουμένως και στην Ελλάδα. Διότι στα λεγόμενα Τέ μπη , όπου η περιοχή είναι πεδινή και στο μεγαλύτερο μέρος της λίμναζαν νερά, άνοιξε κανάλι στην άκρη και διοχετεύοντας σ’ αυτό όλο το νερό της λίμνης, αποκάλυψε τις πεδιάδες της Θεσσαλίας κατά μήκος του Πηνειού ποταμού. ενώ, αντίθετα, στη Βοιωτία φράζοντας το ρεύμα που κυλούσε κοντά στον Ορχομενό των Μινυών μετέτρεψε τη χώρα σε λίμνη και προκάλεσε την καταστροφή ολόκληρης της περιοχής. Τα έργα, όμως , που έκανε στη Θεσσαλία σκοπό είχαν να ευ­εργετήσουν τους Έλληνες, ενώ εκείνα στη Βοιωτία έγιναν για να τιμωρήσει τους κατοίκους της Μινυάδας, επειδή είχαν υποδουλώσει τους Θηβαίους. Ο Ηρακλής, λοιπόν, παρέδωσε τη βασιλεία των Ιβήρων στους άριστους μεταξύ των εγχωρίων , ενώ ο ίδιος πήρε τον στρατό του και, περνώντας στην Κελτική και διασχίζοντας την ολόκληρη, έθεσε τέλος στις συνήθεις μέχρι τότε παρανομίες και ξενοκτονίες, και, επειδή μεγάλο πλήθος ανθρώπων απ ‘ όλα τα έθνη συστράτευαν εκούσια μαζί του , ίδρυσε μια πόλη αρκετά μεγάλη που ονομάστηκε Αλησία , από την περιπλάνηση κατά την εκστρατεία. Με τους κατοίκους, όμως, της πόλης ανακάτεψε και πολλούς από τους ντόπιους, οι οποίοι ένεκα του πλήθους τους επικράτησαν και το αποτέλεσμα ήταν να εκβαρβαριστούν όλοι. Οι Κέλτες , μάλιστα, τιμάνε μέχρι σήμερα εκείνη την πόλη, θεωρώντας την εστία και μητρόπολη ολόκληρης της Κελτικής. Παρέμεινε, επίσης, ελεύθερη και απόρθητη όλο το χρονικό διάστημα από τους χρόνους του Ηρακλή μέχρι την εποχή μας· τελευταία, μόνο, ο Γάιος Καίσαρας , που για το μέγεθος των κατορθωμάτων του προσαγορεύτηκε θεός, την κατέλαβε με έφοδο και την ανάγκασε , μαζί με όλους τους υπόλοιπους Κέλτες , να υποταγεί στους Ρωμαίους. ——- Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη Συγγραφέας: Διόδωρος Σικελιώτης Βίβλος Δʹ

IMG 9679

ΔΗΜΟΦΙΛΗ