Το ιπποφαές είναι ένα άγριο φρούτο με υψηλή διατροφική αξία και πολλαπλά οφέλη για την υγεία που μπορούμε να φυτέψουμε στον κήπο και στο μπαλκόνι μας.
Φυλλοβόλος καρποφόρος θάμνος, το ιπποφαές είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις ευεργετικές του ιδιότητες και τα τελευταία χρόνια αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή superfood (υπερτροφές) που μπορούμε να έχουμε στη διατροφή μας.
Οι κιτρινοπορτοκαλί ή κόκκινοι καρποί του ιπποφαούς έχουν εξαιρετική θρεπτική αξία με πολλές βιταμίνές και αντιοξειδωτικά. Δεν συνηθίζουμε να τους τρώμε φρέσκους, καθώς έχουν μία όξινη λιπαρή γεύση που δεν είναι πολύ ευχάριστη.
Αξιοποιούνται περισσότερο σε μαρμελάδες, χυμούς, κομπόστες και ροφήματα. Επίσης, το φυτικό έλαιο που παράγεται από τους σπόρους του φυτού θεωρείται έχει εξίσου ευεργετικές ιδιότητες.
1. Ποια χαρακτηριστικά έχει το ιπποφαές ως καλλιέργεια;
Το ιπποφαές είναι φυτό δίοικο, δηλαδή υπάρχουν φυτά με αρσενικά και θηλυκά άνθη. Επομένως, αν θέλουμε να έχουμε καρπούς, θα πρέπει να φυτέψουμε τουλάχιστον δυο φυτά, ένα αρσενικό κι ένα θηλυκό. Σε μεγάλες καλλιέργειες ιπποφαούς η αναλογία αρσενικών και θηλυκών φυτών, κατά τη φύτεση είναι 1:9. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα άνθη του ιπποφαούς γονιμοποιούνται με τη βοήθεια του ανέμου και όχι με τη βοήθεια εντόμων.
Το ιπποφαές μας χαρίζει τους πρώτους καρπούς τρία χρόνια μετά τη φύτευση και εισέρχεται σε πλήρη παραγωγή στα 5 χρόνια. Η παραγωγική του ζωή διαρκεί περίπου 30 χρόνια. Ανθίζει μέσα στην άνοιξη, κατά την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου και καρποφορεί μετά από 3-4 μήνες στα τέλη του καλοκαιριού.
2. Τι συνθήκες χρειάζεται το ιπποφαές για καλλιέργεια;
Το ιπποφαές είναι καλλιέργεια που προσαρμόζεται σε δυσμενείς συνθήκες, ανθεκτική στον έντονο χειμωνιάτικου παγετού, καθώς και στις ψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες.
Ευδικιμεί στους περισσότερους τύπους εδαφών ακόμη και στα πιο ξηρά και άγονα εδάφη αρκεί να έχουν καλη αποστράγγιση του νερού. Φυτεύουμε το ιπποφαές σε αποστάσεις 1,5-2 μέτρα μεταξύ των φυτών και 3-4 μέτρα μεταξύ των γραμμών.
Για να φυτέψουμε το ιπποφαές σε γλάστρα στο μπαλκόνι, θα χρειαστούμε τουλάχιστον 2 φυτά που φυτεύονται σε γλάστρες διατάσεων 40×40 εκατοστών με τρύπες στη βάση για να απομακρύνεται το νερό. Γεμίζουμε τις γλάστρες με φυτόχωμα γενικής χρήσης, εμπλουτισμένο με θρεπτικά συστατικά, και στη συνέχεια μεταφυτεύουμε τα φυτά ιπποφαούς.
3. Τι απαιτήσεις σε πότισμα και λίπανση έχει η καλλιέργεια του ιπποφαούς;
Το ιπποφαές δεν έχει ιδιαίτερες ανάγκες σε νερό και σε περιοχές με αρκετές βροχοπτώσιες δεν απαιτείται πότισμα. Η εξασφάλιση ποτίσματος, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδος, συντελεί στην αύξηση της παραγωγής και στην καλύτερη ποιότητα των καρπών του ιπποφαούς. Όταν φυτεύεται σε γλάστρα το ιπποφαές χρειάζεται πότισμα 2 φορές τη βδομάδα την περίοδο του καλοκαιριού και μια φορά την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου.
Το ιπποφαές έχει μικρές απαιτήσεις σε λίπανση, ειδικά αν έχει φυτευτεί σε γόνιμα χωράφια που έχουν εμπλουτιστεί με καλοχωνεμένη κοπριά και κομπόστ. Η προσθήκη πλήρους βιολογικού λιπάσματος που περιέχει ιχνοστοιχεία στις αρχές της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού συντελεί στην βελτίωση της παραγωγής. Αποφεύγουμε την υπερβολική αζωτούχα λίπανση που μπορεί να προκαλέσει υποβάθμιση της παραγωγής.
4. Πώς κλαδεύεται και πώς πολλαπλασιάζεται το ιπποφαές;
Κλαδεύουμε τα νεαρά δενδρύλλια ιπποφαούς για να τα διαμορφώσουμε σε κυπελλοειδές σχήμα με ένα κεντρικό κορμό και 4-5 βασικούς βραχίονες που ξεκινούν από το κεντρικό κορμό. Στα ενήλικα φυτά ιπποφαούς (4-5 χρόνων) που έχουν μπει στην καρποφορία, το κλάδεμα γίνεται κάθε χρόνο στα τέλη του χειμώνα για να τα βοηθήσουμε να μας δώσουν καλή παραγωγή.
Κατά το κλάδεμα, αφαιρούμε τους βλαστούς που βγαίνουν από τη βάση του κορμού προσπαθώντας να διατηρήσουμε το σχήμα του κυπέλλου. Συμπληρωματικά, αφαιρούμε εσωτερικούς βλαστούς για να ξασφάλισουμε καλύτερο αερισμό και φωτισμό, ενώ κορφολογούμε βλαστούς για να πετύχουμε ανάπτυξη πλευρικής βλάστησης. Σταδιακά, μέσα σε 4-5 χρόνια, ανανεώνουμε τους καρποφόρους βλαστούς του ιπποφαούς για να εξασφαλίσουμε μεγάλη διάρκεια στην παραγωγική ζωή του.
Ο πολλαπλασιασμός του ιπποφαούς μπορεί να γίνει με σπόρο, με παραφυάδες, καθώς και με ξυλώδη μοσχεύματα μήκους 15-20 εκατοστών που λαμβάνονται στα τέλη του χειμώνα.
5. Κι ένα μυστικό για το ιπποφαές
Το ιπποφαές δεν έχει ιδιαίτερα προβλήματα από ασθένειες και έντομα. Εκτός από τη μελίγκρα και από κάποια είδη τετράνυχου που προσβάλλουν το φύλλωμα του, το ιπποφαές μπορεί να προσβληθεί από μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες που προσβάλλουν το ριζικό σύστημα σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας. Τέλος, ένας σημαντικός έχθρός για τους καρπούς τοου ιπποφαούς όταν είναι ώριμοι, την περίοδο του καλοκαιριού, μπορεί να είναι τα πουλιά.