Φανουλα Αργυρου
Αναφέρομαι στο πρόσφατο άρθρο της αγαπητής Λόριας Μαρκίδη, που αναρτήθηκε στο “Sigmalive”, 26/8/2024 (και έντυπη «Σημερινή», 25.8.24) «Χρονικό υποχωρήσεων: Από το ενιαίο κράτος στην ΔΔΟ».
Την ευχαριστώ για τις αναφορές της στις έρευνές μου και το φαινόμενο Σερ Ίβον Κιρκπάτρικ στο βρετανικό ΥΠΕΞ.
Θέλω όμως να επισημάνω ότι τα γεγονότα τόσο από τα βρετανικά όσο και από αμερικανικά έγγραφα δεν συμφωνούν με την πιο κάτω παράγραφό της:
«Η θέση των ΗΠΑ, όπως διατυπώθηκε από τον αρχιτέκτονα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του και καταστροφέα της Κύπρου, Υπουργό εξωτερικών, Χένρι Κίσινγκερ, ήταν η λύση ‘‘γεωγραφικής ομοσπονδίας’’ με εδαφικό διαχωρισμό σε δύο ή περισσότερες περιοχές. Και δεν είχε καμία αντίθεση με την κατάληψη από την Τουρκία τού ενός τρίτου του εδάφους της νήσου».
Ο Δρ Χ. Κίσινγκερ δεν ήταν «καταστροφέας» της Κύπρου, τον τίτλο αυτόν τον διεκδικεί ο Βρετανός ομόλογός του, Τζέιμς Κάλαχαν. Ο Κίσινγκερ ακολούθησε τους Βρετανούς, το Κυπριακό ουδέποτε υπήρξε αμερικανικό θέμα, αλλά βρετανικό μέχρι σήμερα. Η «γεωγραφική ομοσπονδία» με εδαφικό διαχωρισμό σε δύο ή περισσότερες περιοχές ήταν των Τούρκων και Βρετανών και έχει τις ρίζες της στο σχέδιο Δρος Νιχάτ Ερίμ, 1956 και τη δήλωση του Υπ. Αποικιών στις 19.12.1956 από τη Βουλή των Κοινοτήτων για ξεχωριστή αυτοδιάθεση του 18% των Τουρκοκυπρίων, μη εξαιρουμένης της διχοτόμησης σε τελική λύση. Στη συνέχεια:
• Το 1957 οι Τούρκοι απαίτησαν ΔΥΟ ΖΩΝΕΣ (γεωγραφική συνομοσπονδία).
• 3.1.1964 το Φόρεϊιν Όφις ξεκίνησε για γεωγραφική ομοσπονδία δύο κρατών.
• 16.1.1964 ο Ραούφ Ντενκτάς στο Λονδίνο απαίτησε γεωγραφική ομοσπονδία με μετακίνηση πληθυσμών…
• 28.2.1964 ο Τούρκος ΥΠΕΞ διαμήνυσε στο Φ.Ο. ότι η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι μια απαίτηση είχαν, γεωγραφικό διαχωρισμό.
• 13.4.1964 η τ/κ κοινότητα ετοίμασε προτάσεις για μια Ομόσπονδη Δημοκρατία από δύο περιφερειακές κυβερνήσεις (γεωγραφική ομοσπονδία).
• 15.6.1964 η τουρκική κοινοτική συνέλευση εξέδωσε φυλλάδιο «Ομοσπονδία και Κυπριακή Οικονομία» για ένα κράτος στη Βόρεια Κύπρο με διαχωριστική γραμμή μέχρι την Αμμόχωστο, καλύπτοντας το 37% του εδάφους (γεωγραφική ομοσπονδία).
• Τις προτάσεις των (για γεωγραφική ομοσπονδία) τις έδωσαν και στον μεσολαβητή του ΟΗΕ, Δρα Γκάλο Πλάζα, ο οποίος τις απέρριψε.
• Στη Γενεύη ΙΙ ο Τζέιμς Κάλαχαν ήταν προσχέδιο ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ που είχε ετοιμάσει, και ζητούσε από τον Γλ. Κληρίδη να το δεχθεί, βάσει βρετανικών και τουρκικών σχεδιασμών, η τελευταία από το Φόρεϊν Όφις, 22.7.1974… (αυτά είχε ζητήσει ο Ετζεβίτ και από τον Αμερικανό Τζ. Σίσκο, ο οποίος έφθασε στο Λονδίνο στις 18.7.1974. Και τα οποία είχε ήδη συμφωνήσει με τους Βρετανούς την προηγούμενη, 17.7.1974, στο 10 Ντάουνινγκ Στριτ…).
Να άρπαζαν οι Τούρκοι το 1/3 του νησιού δεν συμφωνήθηκε με τον Κίσινγκερ, αλλά μεταξύ βρετανικής κυβέρνησης και Μπ. Ετζεβίτ, στις 17.7.1974, στο Λονδίνο. Διαβεβαίωση αυθημερόν της πρώτης εισβολής, το Φόρεϊν Όφις εμπιστευτικά ενημέρωσε την αυστραλιανή κυβέρνηση ότι δεν θα είχε ένσταση οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις να έπιαναν το 1/3 του νησιού πριν να δεχθούν εκεχειρία. «Britain secretly would not object if Turkish Military Forces occupied about 1/3 of the island before agreeing to a ceasefire (please protect)». Αυστραλιανό τηλεγράφημα, 22.7.74.
Ο Κίσινγκερ δε όταν το είπε ήταν, πλέον, 14 Αυγούστου 1974, τετελεσμένο γεγονός. Αυτά πρέπει να διευκρινίζονται.
Επιπλέον, στις 27.8.1974, αξιωματούχοι του Φόρεϊν Όφις είχαν συνάντηση με τον Κίσινγκερ αποκλειστικά για να εξασφάλιζαν την υποστήριξή του στη ΛΥΣΗ ΤΟΥΣ, τη δι-περιφερειακή ομοσπονδία (Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία- γεωγραφική). Την βρήκε τη μόνη ρεαλιστική, είπε οι Έλληνες ουδέποτε θα την δεχθούν, δεν ήθελε να αναλάβει την προώθησή της. Την επομένη τούς έδωσε την υποστήριξή του αφού μίλησε πρώτα με τον Πρόεδρο Φορντ.