Μανώλης Κοττάκης
Αντί κύριου άρθρου, σήμερα επαναφέρουμε στη συλλογική μνήμη όσα γράφαμε για τις επικείμενες αμερικανικές εκλογές ακριβώς έναν μήνα πριν, στις 6 Οκτωβρίου, τον καιρό που το ελληνικό πολιτικό κατεστημένο επένδυε «μεθυσμένο» στη νίκη της Κάμαλα Χάρις. Οι πληροφορίες που περιείχε το σημείωμά μας εκείνο αποκτούν πρόσθετη αξία υπό το φως των νεότερων εξελίξεων. «Με μεγάλη ανησυχία και τεταμένη την προσοχή παρακολουθεί η Αθήνα τις συγκλονιστικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, οι οποίες αποτελούν τον προάγγελο για δραματικές αλλαγές συνόρων, μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, ανακατανομή ισχύος και διεθνών ισορροπιών μέσα στο 2025. Έκπληκτη η κυβέρνηση της Ν.∆., η οποία εόρτασε με ένα πάρτι δρόμου τα γενέθλιά της την Παρασκευή το βράδυ στη Ρηγίλλης, απόντων των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά, βλέπει να απειλείται με κατάρρευση η στρατηγική της εξωτερικής πολιτικής της, η οποία βασιζόταν μέχρι σήμερα σε τέσσερις πυλώνες.
Στην ένθερμη υποστήριξη των ∆ημοκρατικών των ΗΠΑ και την αποφυγή κάθε γέφυρας προς την υποψηφιότητα Τραμπ, την οποία βδελύσσεται και μισεί το επαρχιώτικο κατεστημένο των Αθηνών.
Στην άνευ προηγουμένου στήριξη του καθεστώτος Ζελένσκι στην Ουκρανία, υλική και ρητορική.
Στην εκτόξευση προσωπικών επιθέσεων του πρωθυπουργού στον πρόεδρο Πούτιν. Σε σημείο που η Ελλάδα να περιληφθεί στα εχθρικά κράτη της Ρωσίας.
Στην άκριτη στήριξη της εισβολής του Ισραήλ στον Λίβανο, με την παράλληλη υποταγή στα κελεύσματα της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και οι τέσσερις αυτοί πυλώνες, πάνω στους οποίους έχει βασίσει την εξωτερική του πολιτική ο κύριος Μητσοτάκης, δείχνουν να τελούν υπό κατάρρευση. Ειδικώς ο πυλώνας “∆ημοκρατικοί” και ο πυλώνας του αντι-ρωσικού μετώπου. Ένας νέος αναθεωρητικός κόσμος, στον οποίο πρωταγωνιστεί και η ∆ύση, όχι μόνο η Ρωσία. ανατέλλει. Οι δύο πρώην πρωθυπουργοί, κύριοι Καραμανλής και Σαμαράς, που προκάλεσαν μούδιασμα στο Μέγαρο Μαξίμου με την απουσία τους από το πάρτι της Ρηγίλλης, έχουν προειδοποιήσει ρητώς, με διαφορετικές αποχρώσεις καθένας, τον κύριο Μητσοτάκη για τις συνέπειες της πολιτικής του προβλέψιμου συμμάχου.
«Νέα Γιάλτα»
Για την αποφυγή κάθε προσπάθειας προσέγγισης του Ντόναλντ Τραμπ. Για τις υποχωρήσεις του στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, καθώς και για την αδιαφορία του περί του Κυπριακού. Για την εμμονή του στον πόλεμο και στη στήριξή του στον πρόεδρο Ζελένσκι, η οποία είχε ως συνέπεια, σύμφωνα με ομολογία του πρωθυπουργού, στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, την εξασθένηση της αμυντικής ικανότητας. Κάπως έτσι, η Ελλάς βρίσκεται σήμερα ανάμεσα σε δύο στενά, κινδυνεύοντας να γίνει “σάντουιτς” μεταξύ αντιμαχομένων και χωρίς μερτικό στον νέο κόσμο: στη Νέα Γιάλτα που σχεδιάζουν οι Τραμπ – Πούτιν – Νετανιάχου, που έχουν αρμονικές σχέσεις μεταξύ τους. Νέα Γιάλτα η οποία από πλευράς ΗΠΑ έχει ως τελικό στόχο την αναμέτρηση με την Κίνα προς το 2030. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά.
Όλοι εκείνοι που πανηγύριζαν χουλιγκανικώς τη “νίκη” της Κάμαλα Χάρις απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ στο ντιμπέιτ και έκαναν ωσάν να είχαμε εκλογές στην Ελλάδα έκπληκτοι διαπιστώνουν τις τελευταίες μέρες τη στροφή του βαθέος κατεστημένου των ΗΠΑ υπέρ του Τραμπ. Η αριστερόστροφη εξωτερική πολιτική της Χάρις στη Μέση Ανατολή και η απουσία ηγετικών ικανοτήτων στη μονίμως χαχανίζουσα υποψήφια των ∆ημοκρατικών δημιουργούν αυτή τη στιγμή μια νέα δυναμική που μένει να επιβεβαιωθεί στις κάλπες. Η Κάμαλα δεν πείθει ότι έχει το εκτόπισμα για να διαχειριστεί μια τέτοια, ιστορικών διαστάσεων, κρίση. Ο Τραμπ, ο οποίος στην προηγούμενη θητεία του έδωσε δείγματα γραφής με τις Συμφωνίες Ισραήλ – αραβικών κρατών εχθρών του Ιράν (Συμφωνίες του Αβραάμ) και με την αναβάθμιση της Ιερουσαλήμ σε πρωτεύουσα του Ισραήλ, θεωρείται πλέον από τα ισχυρά λόμπι της Ουάσινγκτον ο μόνος κατάλληλος να διαχειριστεί την κρίση στη Μέση Ανατολή. Στην ουσία, με τη στρατιωτική συνδρομή των ΗΠΑ και των βάσεών τους (Σούδας και Αλεξανδρούπολης περιλαμβανομένων), ο πρωθυπουργός Νετανιάχου λαμβάνει βοήθεια σε ένα άκρως ριψοκίνδυνο εγχείρημα: να εκκαθαρίσει όλο τον άξονα της Μέσης Ανατολής για λογαριασμό της ∆ύσης, διαδοχικά στον Λίβανο, στη Βόρεια Συρία (όπου τζιχαντιστές του Ισλάμ έχουν βρει καταφύγιο σε εδάφη υπό τουρκική κατοχή), στην Τουρκία και τέλος στο Ιράν.
Τα λόμπι αυτά ενθαρρύνουν τον Νετανιάχου να επιτεθεί στην Τουρκία μετά την εκλογή του Τραμπ και στη Βόρεια Συρία, με προοπτική την ίδρυση κουρδικού κράτους, αλλά και στο έδαφος της Τουρκίας. Ο Ερντογάν, μάλλον ανήσυχος από τις εξελίξεις, επιχείρησε ανεπιτυχώς να συναντήσει τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Νέα Υόρκη, και μόλις επέστρεψε στην Τουρκία μετέβη στην Εθνοσυνέλευση για να ανοίξει, χειροκροτούμενος από όλες τις πτέρυγες, πλην των Κούρδων, θέμα εθνικής ασφαλείας. Ήτοι, είπε ευθέως ότι η Τουρκία είναι στόχος του Ισραήλ.
Την ίδια ώρα, η επιτυχής έκβαση της δολοφονίας του ηγέτη της Χαμάς μέσα σε ιρανικό έδαφος και η πτώση του ελικοπτέρου που μετέφερε τον πρόεδρο του Ιράν από παρεμβολές αγνώστου προελεύσεως έχουν δημιουργήσει στη ∆ύση την εντύπωση ότι το καθεστώς Χαμενεΐ είναι ευάλωτο και δύναται να ανατραπεί. Πόσο μάλλον αν ισχύει η πληροφορία ότι Ιρανός έμπιστος ήταν αυτός που έβαλε “κοριό” στον ηγέτη της Χεζμπολάχ, Νασράλα, και κατέστη εύκολος ο εντοπισμός και ο βομβαρδισμός του.
Στον άξονα αυτόν, λοιπόν, ο χάρτης Τραμπ μπορεί να περιλαμβάνει ίδρυση κουρδικού κράτους, εξαφάνιση της ηγετικής επιρροής του Ιράν στον αραβικό κόσμο, αναβάθμιση των κρατών του Κόλπου και πίεση της Τουρκίας για πλήρη υποταγή στη ∆ύση. Και, βεβαίως, πλήρη και βελούδινη διχοτόμηση της Κύπρου.
Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδράσει σε αυτή την περίπτωση ο συνήθης επιτήδειος ουδέτερος Τουρκία με τον Ερντογάν, που ύστερα από 22 χρόνια στην εξουσία βρίσκεται στας δυσμάς της πολιτικής του διαδρομής: θα ξεσπάσει κατά της Ελλάδος και της Κύπρου, οι βάσεις των οποίων, ως προβλέψιμων συμμάχων, είναι ορμητήρια επιθέσεων στη Μέση Ανατολή, ή θα ανταλλάξει τον ακρωτηριασμό του εδάφους της χώρας του με το Κουρδικό στα ανατολικά με έναν ελληνικό θαλάσσιο ακρωτηριασμό στα δυτικά (ΑΟΖ, γκρίζες ζώνες, υφαλοκρηπίδα κ.λ.π.); Αυτός πρέπει να είναι λογικά ο πονοκέφαλος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Αλλά τα στενά Ισραήλ – Τουρκίας δεν είναι τα μόνα δύσκολα για τον κύριο Μητσοτάκη. Υπάρχουν και τα στενά των σχέσεών του με τον Πούτιν, με τον οποίο δεν υπάρχει ο παραμικρός δίαυλος επικοινωνίας.
Από την κυβέρνησή του μόνο ο Νίκος ∆ένδιας είχε ως υπουργός καλές προσωπικές σχέσεις με τον ομόλογό του και πρύτανη, τον ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ. Τι θα πράξει, άραγε, η Αθήνα αν ο τυχόν νεοεκλεγείς Τραμπ τα βρει ταχύτατα με τον πρόεδρο Πούτιν και λήξει ο πόλεμος, όπως δηλώνει δημοσίως; Τι θα κάνει αν με μεσολάβηση Τραμπ, τον οποίο επίσης αναζήτησε εναγωνίως ο πρόεδρος Ζελένσκι στις ΗΠΑ, κατοχυρωθεί στη Ρωσία το νέο εδαφικό στάτους στην Ουκρανία, και ειδικά στην Κριμαία;
Αντάλλαγμα
Ο κύριος Μητσοτάκης έπαιξε όλα αυτά τα χρόνια προσωπικό ηγετικό παιχνίδι και πολύ δευτερευόντως εθνικό παιχνίδι. “Πούλησε” στις ΗΠΑ την εικόνα του ηγέτη που μετέστρεψε μια φιλορωσική χώρα, την έβαλε στον πόλεμο της Ουκρανίας μέσω του στρατηγικού δρόμου ανεφοδιασμού της Αλεξανδρουπόλεως και έστειλε άφθονο πολεμικό υλικό χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις. Αλλά και χωρίς να πάρει το παραμικρό εθνικό αντάλλαγμα. Αν καταρρεύσει και ο αντι-ρωσικός πυλώνας της εξωτερικής πολιτικής της Ν.∆., τι θα γίνει; Η Αλεξανδρούπολη βεβαίως και θα διατηρήσει τη στρατηγική της σημασία για τα Βαλκάνια, στα οποία επενδύει (Σερβία, Αλβανία) ο γαμπρός του Τραμπ, Κούσνερ, για να εξουδετερωθούν με το χρήμα όλοι οι εθνικιστικοί θύλακες αναταραχών στη Βοσνία, στο Κόσοβο και στα Σκόπια.
Τον ρόλο που είχε κάποτε η Ελλάδα στην περιοχή τον κατοχυρώνουν τώρα ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα και η σερβική ηγεσία, που με την ανεξάρτητη εξωτερική της πολιτική και τις σχέσεις με την Κίνα (αν λέει αυτό κάτι στον κύριο Μητσοτάκη) ανάγκασε την Αμερική να επενδύσει στο έδαφός της. Η Αλεξανδρούπολη θα διατηρήσει τη σημασία της λοιπόν, αλλά όχι και ο πρωθυπουργός, που εξ αντικειμένου, λόγω παρελθόντος, θα δυσκολευτεί να διεκδικήσει ρόλο και μερτικό στον νέο κόσμο».