Ο πρωθιερέας της ελληνικής τέχνης, Νότης Περγιάλης

Πολυεδρικό ταλέντο ο Νότης Περγιάλης, ως ηθοποιός, στιχουργός, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας, διήνυσε όλο το φάσμα του θεάτρου και του κινηματογράφου και με την σπάνια παιδεία του και το λυρικό του τάλαντο, μας κληροδότησε πολιτισμικά αριστουργήματα.

 Οι ερμηνείες του είχαν ένα μοναδικό δραματικό ήθος και τα γραπτά του μια λεπταισθησία, που συνέγειραν την ανθρώπινη ψυχή και προξενούσαν άφατο πόνο, αλλά και ηθική έξαρση. Να θυμηθούμε την συγκλονιστική ερμηνεία του στα επικά «Κόκκινα Φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη, που υποδυόμενος τον ζητιάνο, λέει στην επίσης αισθαντική καθαρίστρια του μπάρ Ηρώ Κυριακάκη, «Είναι ωραία η ζωή Κατερίνα» !

Αλλά και την σπουδαία πρωταγωνιστική παρουσία του στο ιστορικό μεγαλούργημα, επίσης του Βασίλη Γεωργιάδη, «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», όπου υποδύεται τον αρχηγό των εξεγειρόμενων κολίγων του κάμπου Μαρίνο Αντύπα.Για να θυμήσουμε επίσης το ωραίο τραγούδι του σε μουσική του μεγάλου Μάνου Χατζηδάκη «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι»,  ακόμα τα τραγούδια του Ο λεβέντης, Τι να την κάνω τη χαρά, Το μπλόκο της Καισαριανής, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, Γκρεμισμένα σπίτια με μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου, Νυφιάτικο τραγούδι κ.ά. αλλά και τις έξοχες ραδιοφωνικές του παρουσίες σε θεατρικά έργα και αφηγήσεις, με τη βελούδινη φωνή του. Μια κατακλυσμιαία πολιτισμική παρουσία που έχει σφραγίσει τα ελληνικά πολιτισμικά μας δρώμενα.

Ο Νότης Περγιάλης γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου 1920 στην Αρχαία Σπάρτη. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του, ακολούθησε σπουδές δραματικής τέχνης, στο θεατρικό Εργαστήρι του Βασίλη Ρώτα. Από το 1949 εργάστηκε ως ηθοποιός και συγγραφέας στο θέατρο, τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο. Την πρωτόλεια εμφάνισή του στο θέατρο την έκανε στον θίασο Λεμού (1950), στο Θέατρο “Διονύσια” στην Καλλιθέα. Διέπρεψε ως ηθοποιός του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, ερμηνεύοντας χαρακτηριστικούς ρόλους. Ακάματος συγγραφέας θεατρικών έργων, χαρακτηριστικά των οποίων είναι : «Ο πόνος γεννάει θεούς», που τιμήθηκε με το βραβείο του Καλοκαιρίνειου διαγωνισμού, «Ηλιογέννητη» και «Το κορίτσι με το κορδελάκι», το «Τραγούδι στο Μεσολόγγι» (που σκηνοθετήθηκε από τον ΠέλοΚατσέλη στα πλαίσια των γιορτών Μεσολογγίου το 1957), «Χρυσό χάπι» και «Αντιγόνη της Κατοχής» (Λαϊκό θέατρο Μάνου Κατράκη 1954, 1958 και 1960 αντίστοιχα), «Μάσκες για Αγγέλους» (Θίασος Έλσας Βεργή 1959), «Τρελλόφεγγάρι» (Άρμα Θεάτρου 1965), «Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή» (Θίασος ΧατζίσκουΝικηφοράκη 1974-5). Αλλά και των θεατρικών έργων :  Η γειτονιά του Τσέχωφ» (1976) (Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή – Δεκέμβριος 1976 – Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος), «Μαγική πόλη» (1963) (Μουσική επιθεώρηση σε συνεργασία με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη), «Άνοιξε την πόρτα» (1986) (Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή – Φεβρουάριος 1986 – Σκηνοθεσία: Νίκος Περέλης) και του ραδιοφωνικού έργου του «Το άλογο του Θανάση» (ηχογράφηση του 1954 και σκηνοθεσία Νίκου Γκάτσου όπου συμμετέχει και ως ηθοποιός). Έγραψε τα σενάρια-διασκευές και στα έργα-ραδιοφωνικά σκετς «Λάμπρος και Μαρία» (1954) (Μανώλης Σκουλούδης) και «Ο Αστραπόγιαννος» (1954) (Αριστοτέλης Βαλαωρίτης), τη μουσική επένδυση των οποίων έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης. Επίσης έπαιξε και στο ραδιοφωνικό έργο του Παύλου Νιρβάνα «Μαρία η Πενταγιώτισσα» (διασκευή Μαίρης Βεάκη, σκηνοθεσία Μήτσου Λυγίζου και ηχογράφηση του 1958).

Ως σεναριογράφος έγραψε αριστουργήματα, κορυφαίο των οποίων είναι για το σήριαλ Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1975) (τηλεοπτική μεταφορά του ομώνυμου έργου του Νίκου Καζαντζάκη) σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη, στο οποίο ήταν και αφηγητής. Παράλληλα  έγραψε και τα βιβλία «Όταν σηκώθηκαν τα δένδρα» (νουβέλα 1971), «Ο Ατάρ δεν πεθαίνει ποτέ» (1971), «Το κόκκινο πουλί», Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1990, κ.ά. Αντλούσε την θεματογραφία του από την απλή καθημερινότητα τω ανθρώπων, την οποία αποτύπωνε με τον μοναδικό ηθικό χρωστήρα της γραφής του, που ανέδυε ένα μοναδικό άρωμα, ευγένειας, τιμιότητας και προπαντός ανθρωπιάς. Από το οιστρηλατημένο συγγραφικό του έργο, έργα του έχουν μεταφραστεί στην αγγλική, γαλλική, γερμανική και δανική γλώσσα.

Ο Νότης Περγιάλης ήταν τακτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, του Διεθνούς Κέντρου Θεάτρου και του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, του οποίου και είχε συνδράμει το έργο. Για την προσφορά του στην τέχνη τιμήθηκε πολλαπλώς, όπως : με το Χρυσό Μετάλλιο της Ιερής Πόλεως του Μεσολογγίου, το Βραβείο των Κριτικών των Εφημερίδων στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης κ.α. Ζούσε μόνιμα στην Αθήνα, στην Νέα Σμύρνη. Στις 10 Νοεμβρίου του 2009, η ευγενική καρδιά του έξοχου Νότη Περγιάλη έπαψε να χτυπά για πάντα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας, στους οποίους και μέχρι την δύση της ζωής του, ανέβαζε θεατρικές παραστάσεις, για να καλλιεργήσει την θεατρική παιδεία. Το αλγεινό άγγελμα του θανάτου του σκόρπισε καθολική θλίψη σε όλη την Ελλάδα, για τον απαράμιλλο αυτό πρωθιερέα της ελληνικής τέχνης !Πόσο λατρέψαμε αυτόν τον αισθαντικό ζητιάνο στα «Κόκκινα Φανάρια» !