Οι παλαιότεροι θεωρούσαν γιορτινή ημέρα το Ψυχοσάββατο. Πίστευαν ότι είχαν τη δυνατότητα, πηγαίνοντας στα κοιμητήρια, να επικοινωνήσουν νοητικά με τους προσφιλείς τους που είχαν πεθάνει και για πολλούς η ημέρα έπαιρνε πανηγυρικό χαρακτήρα.
Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής νόημα:
Η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή. Για το λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κεκοιμημένων ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς, και όλους μαζί να μας κατατάξει μεταξύ των υιών της Επουράνιας Βασιλείας Του.
Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής λέγεται και του Ρουσαλιού, επειδή έλκει την καταγωγή του από τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων ή Ροζαλίων. Είναι η ημέρα, που σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία, οι ψυχές επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο, αφού κατά τη διάρκεια της πασχαλινής περιόδου κυκλοφορούσαν ελεύθερα πάνω στη γη.
Εκτός από τα επίσημα Ψυχοσάββατα, κατά περιοχές υπάρχουν κι άλλα Σάββατα που αφιερώνονται στη μνήμη των νεκρών, όπως για παράδειγμα το Σάββατο πριν τη γιορτή του Αγ. Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, στην Αθήνα έχουν ακόμη δύο ψυχοσάββατα. Το Σάββατο της Τυρινής και το Σάββατο της πρώτης εβδομάδος των Νηστειών, που είναι γνωστό και σαν Ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων.
Κατά τα δύο μεγάλα Ψυχοσάββατα η Εκκλησία μας καλεί σε μία παγκόσμια ανάμνηση «πάντων των απ’ αιώνος κοιμηθέντων ευσεβώς επ’ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου» και μνημονεύει:
Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακολουθίες και τα Μνημόσυνα.