Αντιμέτωπο με μία σκληρή πραγματικότητα που υπονομεύει την ποιότητα της περίθαλψης και την εμπιστοσύνη των πολιτών βρίσκεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Σύμφωνα με τα αποκαλυπτικά στοιχεία της νέας έκθεσης του ΟΟΣΑ, οι χρόνιοι ασθενείς στην Ελλάδα βιώνουν σοβαρές δυσκολίες στην πρόσβαση, την οργάνωση και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών υγείας. Η χώρα μας υστερεί δραματικά σε κρίσιμους δείκτες, όπως η ψηφιοποίηση των ιατρικών δεδομένων, η διάρκεια και η ποιότητα των ιατρικών επισκέψεων, καθώς και η εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα.
Τα στοιχεία της έκθεσης είναι αποκαλυπτικά, αφού η χώρα μας βρίσκεται κοντά στον μέσο όρο των 19 χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σε ό,τι αφορά την κατάσταση υγείας των χρονίως πασχόντων αλλά είναι πολύ χαμηλότερα στην εμπειρία τους από την επαφή τους με το ΕΣΥ.
Τα πιο σοβαρά προβλήματα εντοπίζονται από τους ίδιους τους πολίτες στον συντονισμό, την ηλεκτρονική διαχείριση ιατρικών δεδομένων, την ψηφιοποίηση, αλλά και την πρωτοβάθμια φροντίδα. Παράλληλα, καταγράφονται ανισότητες μεταξύ φύλων και οικονομικών τάξεων, με τις γυναίκες και τα χαμηλότερα εισοδήματα να δηλώνουν χαμηλότερη ικανοποίηση από την επαφή τους με το σύστημα υγείας.
Η έκθεση
Η νέα έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) «Does Healthcare Deliver? Results from the Patient-Reported Indicator Surveys (PaRIS)» αποτυπώνει μια σκληρή πραγματικότητα για το ελληνικό σύστημα υγείας, μέσα από τα μάτια των ίδιων των ασθενών.
Η κατάσταση για τους ανθρώπους που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά προβληματική. Οι ίδιοι οι ασθενείς αναφέρουν σημαντικά εμπόδια τόσο στην πρόσβαση όσο και στην ποιότητα της περίθαλψης που λαμβάνουν.
Παρόλο που η γενική κατάσταση της υγείας των Ελλήνων δεν παρουσιάζει τεράστιες αποκλίσεις από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, η εμπειρία τους από το σύστημα υγείας είναι αισθητά χειρότερη.
Αναλυτικά τα στοιχεία:
Κατάσταση υγείας των ασθενών: Το 69% των ατόμων με χρόνιες παθήσεις δηλώνει ότι βρίσκεται σε καλή φυσική κατάσταση – ποσοστό που είναι σχεδόν εφάμιλλο με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (70%). Αντίστοιχα, το 78% αναφέρει καλή ψυχική υγεία, ποσοστό που υπολείπεται κατά 5 μονάδες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (83%).
Αυτοδιαχείριση της υγείας: Μόνο το 37% των ασθενών αισθάνεται ικανό να διαχειριστεί την υγεία του μόνο του. Το ποσοστό αυτό είναι εντυπωσιακά χαμηλό σε σύγκριση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (59%) και βρίσκεται 55 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τη χώρα με την καλύτερη επίδοση (92%).
Ψηφιακή αναλφαβητοσύνη στην υγεία: Μόλις το 9% των Ελλήνων ασθενών εμπιστεύεται το διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών για την υγεία, την ώρα που ο αντίστοιχος μέσος όρος του ΟΟΣΑ φτάνει το 19%.
Ελλιπής φροντίδα των χρονίως πασχόντων: Λιγότερο από το 24% των ατόμων με δύο ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις λαμβάνει τακτικές και επαρκείς σε διάρκεια (τουλάχιστον 15 λεπτά) ιατρικές επισκέψεις. Το ποσοστό αυτό απέχει πολύ από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, ο οποίος ανέρχεται στο 47%.
Τεχνολογική καθυστέρηση και προβληματική διαχείριση δεδομένων: Μόλις το 3% των ασθενών εξυπηρετείται από δομές που διαθέτουν τη δυνατότητα ηλεκτρονικής ανταλλαγής ιατρικών αρχείων, τη στιγμή που στις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ το ποσοστό αυτό αγγίζει το 57%.
Έλλειμμα εμπιστοσύνης στο ΕΣΥ
Το πλέον ανησυχητικό στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα είναι η βαθιά δυσπιστία των ασθενών απέναντι στο ελληνικό σύστημα υγείας. Μόνο το 36% των Ελλήνων με χρόνια νοσήματα δηλώνει ότι εμπιστεύεται το ΕΣΥ – ποσοστό κατά πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (62%).
Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι δε ακόμη μεγαλύτερη στις γυναίκες, με μόλις 31% αυτών να δηλώνουν ικανοποιημένες από το σύστημα υγείας, έναντι 43% των ανδρών.
Την ίδια στιγμή, οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες είναι εμφανείς: Τα άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα εμφανίζουν ακόμη μικρότερα επίπεδα εμπιστοσύνης στο ΕΣΥ, σε σχέση με όσους ανήκουν σε ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες.
Οι παθογένειες του ΕΣΥ και το μέλλον της περίθαλψης
Η Ελλάδα έχει επενδύσει τα τελευταία χρόνια στην αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, μέσω της καθιέρωσης του θεσμού του προσωπικού γιατρού. Παρόλα αυτά, τα ευρήματα του ΟΟΣΑ αποδεικνύουν ότι οι ασθενείς εξακολουθούν να δυσπιστούν. Ταυτόχρονα, οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι υποστελεχωμένες και ανεπαρκώς οργανωμένες.
Όπως αποδεικνύεται από την έκθεση του ΟΟΣΑ, το ελληνικό σύστημα υγείας πάσχει από έλλειψη συντονισμού, ελλιπή χρονική διάρκεια ιατρικών επισκέψεων και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις που υποβαθμίζουν την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας.
Στην περίπτωση που δεν υπάρξουν δραστικές παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας και την ενίσχυση της τεχνολογικής υποδομής, η Ελλάδα θα συνεχίσει να υστερεί σε βασικούς δείκτες υγείας.