Όσοι κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην κηπουρική, συχνά ρωτούν ποια καλλιέργεια λαχανικών παρουσιάζει μικρό βαθμό δυσκολιάς για να εξασφαλίσουν μία καλή συγκομιδή με λίγη φροντίδα.
Σε αυτή την ομάδα των αρχάριων κηπουρών, ασφαλώς θα συμπεριλάβουμε και τα μικρά παιδιά, που είναι χρήσιμο να μαθαίνουν τα μυστικά της φύτευσης, συνδυάζοντας το παιχνίδι, την εξερεύνηση και τη γνώση, ενώ παράλληλα αποκτούν υγιεινές συνήθειες και ανακαλύπτουν νέες μοναδικές γεύσεις.
Λέγοντας “εύκολα λαχανικά”, αναφερόμαστε σε κηπευτικά που δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε πότισμα, τη λίπανση και την προστασία από έντομα και ασθένειες.
Θα χρειαστεί ωστόσο να ακολουθήσουμε μερικές απλές συμβουλές για τη σωστή φροντίδα τους, ώστε να έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα και να αποφύγουμε συνηθισμένα λάθη που κάνουμε στον κήπο.
Επιλέγουμε, λοιπόν, τα πιο εύκολα λαχανικά για αρχάριους κηπουρούς, μαζί με χρήσιμες απλές συμβουλές για να εξασφαλίσουν πλούσια παραγωγή φρέσκων λαχανικών.
Λαχανικά για αρχάριους στην κηπουρική
Αν η καλλιέργεια κηπευτικών μας φαίνεται πολλή δύσκολη, μπορούμε να κάνουμε την αρχή με λαχανικά που έχουν μικρές απαιτήσεις σε φροντίδα.
Είναι σημαντικό να ξεκινάμε φυτεύοντας λίγα φυτά, ώστε να έχουμε περισσότερο χρόνο για να τα παρατηρήσουμε και να τα φροντίσουμε σωστά.
Τα κηπευτικά που προτείνουμε καλλιεργούνται εύκολα στον κήπο και σε υπερυψωμένο παρτέρι. Δίνουν ωστόσο εξίσου καλή παραγωγή και χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, όταν φύτευονται σε γλάστρες και ζαρντινιέρες στο μπαλκόνι, την αυλή και τη βεράντα.
Προτιμάμε έτοιμα φυτά που προμηθευόμαστε από φυτώρια και μπαίνουν πιο γρήγορα σε παραγωγή, συγκριτικά με τα φυτά που φτιάχνουμε μόνοι μας από σπόρο.
Αν θέλουμε να πειραματιστούμε περισσότερο, μπορούμε να καλλιεργήσουμε λαχανικά με κομμάτια που περισσεύουν από την κουζίνα.
1. Καλλιέργεια μαρουλιού
Το μαρούλι είναι από τα πιο δημοφιλή λαχανικά για σαλάτα και το ευκολότερο στην καλλιέργεια. Εκτός από την καλλιέργεια στον λαχανόκηπο, μπορούμε πολύ εύκολα να φυτέψουμε μαρούλι σε γλάστρα.
Η γεύση και η φρεσκάδα του μαρουλιού που κόβουμε από τον κήπο μας είναι ασύγκριτη. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες για να δοκιμάσουμε, όπως το κλασικό μαρούλι με τα στενόμακρα φύλλα σκουροπράσινου χρώματος και το γαλλικό μαρούλι με τα χαλαρά τρυφερά φύλλα.
Μία ξεχωριστή ποικιλία που προτείνουμε είναι το μαρούλι βουτύρου με λεία τρυφερά φύλλα και κλειστό κεφάλι. Τα πιο τραγανά φύλλα μαρουλιού τα δίνει το κατσαρό κεφαλωτό μαρούλι, το περίφημο iceberg, που σχηματίζει στρογγυλό κεφάλι σα λαχανάκι.
Τα μαρούλια φυτεύονται σε αποστάσεις περίπου 30 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 40-50 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Γενικότερα, ο χρόνος συγκομιδής του μαρουλιού είναι γρήγορος με διάρκεια 1,5-2,5 μήνες, ανάλογα την ποικιλία που καλλιεργούμε.
2. Καλλιέργεια ντοματινιού
Μπορεί οι ντομάτες να παρουσιάζουν δυσκολίες στην καλλιέργεια, όμως δεν ισχύει το ίδιο για τα ντοματίνια.
Αποτελούν ιδανική επιλογή για πρωτάρηδες κηπουρούς, όπως επίσης για μικρά παιδιά που λατρεύουν να κόβουν και να δοκιμάζουν υπέροχα κόκκινα, κίτρινα, πορτοκαλί και μαύρα ντοματίνια ανάλογα την ποικιλία.
Φυτεύουμε τα ντοματίνια στα μέσα της άνοιξης για να μας δώσουν παραγωγή μέσα στο καλοκαίρι, όπου τα κόβουμε ολόφρεσκα σε τσαμπί ή μεμονωμένα τον κάθε καρπό.
Η καλλιέργεια του ντοματινιού έχει έντονη ανάπτυξη και χρειάζεται στήριξη για να μπορέσουν οι βλαστοί να αντέξουν το βάρος των καρπών.
Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για τα ντοματία είναι ένα μέτρο μεταξύ των φυτών και δύο μέτρα μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
3. Καλλιέργεια φράουλας
Ένα ακόμη εύκολο κηπευτικό ανοιξιάτικης φύτευσης είναι η φράουλα, το αγαπημένο φρούτο μικρών και μεγάλων με τη μοναδική ζουμερή γεύση που απολαμβάνουμε στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού.
Για παιδιά, προτείνουμε τη φύτευση σε ζαρντινιέρες καθώς ξετρελαίνονται να κόβουν και να απολαμβάνουν φρέσκες φράουλες κάθε μέρα.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες φράουλας για να καλλιεργήσουμε, μικρόκαρπες και μεγαλόκαρπες, κάποιες πρώιμες ποικιλίες φράουλας που δίνουν παραγωγή νωρίς και όψιμες ποικιλίες που συγκομίζονται αργότερα.
Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια της φράουλας στον κήπο είναι ανά 30-50 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 70-80 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
Η καλλιέργεια της φράουλας ευδοκιμεί σε ηλιοφανείς θέσεις, καθώς το φυτό χρειάζεται τουλάχιστον 6-8 ώρες ήλιο την ημέρα για να δώσει ποιοτική παραγωγή.
4. Καλλιέργεια ρόκας
Και μην ξεχνάμε τη ρόκα, ένα από πιο αρωματικά και πικάντικα μυρωδικά του κήπου που απολαμβάνουμε σε πράσινες σαλάτες.
Η καλλιέργεια της ρόκας είναι πολύ εύκολη που αποτελεί ιδανικό ξεκίνημα για πρωτάρηδες κηπουρούς, καθώς και για μικρά παιδιά που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην κηπουρική, καθώς μπορούμε πολύ εύκολα να φυτέψουμε ρόκα σε γλάστρα.
Η ρόκα προτιμά σχετικά ψυχρές και ηλιοφανείς θέσεις για να ευδοκιμήσει την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα. Η ρόκα φυτεύεται αραιά με σπόρο που τοποθετούμε σε βάθος 1-2 εκατοστών.
Αν επιλέξουμε να μεταφυτέψουμε έτοιμα φυτά ρόκας από φυτώριο, τα τοποθετούμε σε αποστάσεις φύτευσης 15-20 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Κι αν την φυτέψουμε στο μπαλκόνι, θα χρειαστούμε μία γλάστρα ή ζαρντινιέρα με βάθος περίπου 15 εκατοστών.
5. Καλλιέργεια σπανακιού
Το σπανάκι επίσης αγαπημένο πράσινο φυλλώδες λαχανικό, που φυτεύεται και ευδοκιμεί την περίοδο του φθινοπώρου. Θεωρείται μία από τις πιο εύκολες καλλιέργειες που προτείνουμε σε κάθε αρχάριο κηπουρό που εύκολα να ξεκινήσει με σπανάκι σε γλάστρα.
Προτιμάμε να φυτεύουμε έτοιμα φυτά σπανακιού που προμηθευόμαστε από φυτώρια για να έχουμε πιο γρήγορη παραγωγή και να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερη απόδοση.
Φυτεύουμε τα σπανάκια σε αποστάσεις 15-20 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
Για φυτέψουμε το σπανάκι στο μπαλκόνι, χρησιμοποιούμε γλάστρες ή ζαρνινιέρες βάθους τουλάχιστον 15 εκατοστών. Η συγκομιδή του σπανακιού γίνεται σταδιακά περίπου 2 μήνες μετά τη μεταφύτευση.
Κόβουμε σταδιακά τα περιφερειακά φύλλα του σπανακιού για να έχουμε μεγαλύτερη περίοδο συγκομιδής. Τα μικρά τρυφερά φύλλα του σπανακιού είναι ιδανικά για σαλάτα, ενώ τα μεγαλύτερα τα επιλέγουμε για τα μαγειρέματα μας.
6. Καλλιέργεια πιπεριάς
Ας πάμε και στην πιπεριά, το καλοκαιρινό λαχανικό με τη μοναδική γεύση, την τραγανή υφή και το χαρακτηριστικό άρωμα.
Βασικό συστατικό για τις σαλάτες και τα φαγητά μας με μοναδική γεύση, τραγανή υφή και χαρακτηριστικό άρωμα, η καλλιέργεια της πιπεριάς φτάνει σε ύψος περίπου 1 μέτρου.
Κι αν δεν έχουμε κήπο, μπορούμε να φυτέψουμε πιπεριές σε γλάστρα στο μπαλκόνι ή στη βεράντα.
Η καλλιέργεια της πιπεριάς μας δίνει τη δυνατότητα να δοκιμάσουμε μοναδικές γεύσεις με πιπεριές καυτερές ή γλυκιές σε διάφορα σχήματα, από στενόμακρα μέχρι πιο στρογγυλά με έντονα χρώματα όπως πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί και κόκκινο.
Κατά τη φύτευση της πιπεριάς επιλέγουμε κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης, περίπου 50 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 80–100 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης για να εξασφαλίσουμε καλύτερο αερισμό.
7. Καλλιέργεια χλωρού κρεμμυδιού
Το χλωρό φρέσκο κρεμμυδάκι μπορεί να φυτευτεί σχεδόν όλο το χρόνο στον κήπο μας και φυσικά μπορούμε εύκολα να φυτέψουμε κρεμμύδι σε γλάστρα.
Αν προτιμάμε το ξερό κρεμμύδι, ανάλογα την ποικιλία, φυτεύουμε την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου ή την περίοδο του φθινοπώρου. Η φύτευση του κοκκαριού μπορεί να γίνει τόσο σε γραμμές φύτευσης όσο και στα πεταχτά.
Για τη γραμμική φύτευση του κρεμμυδιού ανοίγονται αβαθή αυλάκια σε αποστάσεις φύτευσης μεταξύ των γραμμών φύτευσης γύρω στα 30 εκατοστά. Οι μικροί βολβοί του κρεμμυδιού φυτεύονται σε αποστάσεις μεταξύ τους περίπου 10 εκατοστών για το ξερό κρεμμύδι και 5-7 εκατοστών για το χλωρό κρεμμυδάκι.
Το βάθος φύτευσης του κρεμμυδιού μέσα στο χώμα πρέπει να είναι περίπου ένα εκατοστό, ίσα -ίσα δηλαδή να καλύπτεται από το χώμα το πάνω μυτερό μέρος του βολβό.
Bασικές φροντίδες στην καλλιέργειας λαχανικών για αρχάριους
Οι βασικές οδηγίες για τη σωστή φροντίδα της καλλιέργειας των λαχανικών για τους πρωτάρηδες στην κηπουρική περιλαμβάνει την προετοιμασία του εδάφους, την σωστή φύτευση, το τακτικό πότισμα, τη λίπανση και την προστασία από ασθένειες.
α) Κάνουμε καλή προετοιμασία του εδάφους
Η φύτευση των λαχανικών απαιτεί γόνιμο, και αφράτο έδαφος, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί σωστά η ρίζα των φυτών. Εμπλουτίζουμε το χώμα με κομπόστ, καλά χωνεμένη κοπριά και πλήρες βιολογικό λίπασμα. Αν καλλιεργούμε σε γλάστρα, χρησιμοποιούμε ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά.
β) Φυτεύουμε τα λαχανικά στις κατάλληλες αποστάσεις
Φυτεύουμε τα λαχανικά σε ηλιοφανείς θέσεις στον κήπο μας για να ευδοκιμήσουν και να μας δώσουν καλή παραγωγή. Προτιμούμε να κάνουμε φυτεύσεις των λαχανικών σε αραιές αποστάσεις για να έχουν τα φυτά μας καλύτερο αερισμό ώστε να τα προστατέψουμε από προσβολές από ασθένειες και έντομα.
γ) Κάνουμε συχνό πότισμα στα λαχανικά
Τα λαχανικά χρειάζονται τακτικό πότισμα για να έχουν καλή ανάπτυξη και καλή παραγωγή ειδικά όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Για το πότισμα των λαχανικών, είναι σημαντικό να εγκαταστήσουμε αυτόματο σύστημα ποτίσματος με σταγόνες που εξασφαλίζει αποτελεσματικότητα και εξοικονόμηση νερού.
δ) Βάζουμε βιολογικό λίπασμα για κηπευτικά
Τα λαχανικά έχουν σημαντικές απαιτήσεις σε λίπασμα καθώς έχουν αρκετές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για να έχουν καλή ανάπτυξη και πλούσια συγκομιδή. Ενσωματώνουμε στο χώμα 1-2 κουταλιές της σούπας πλήρες βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο, κάθε 2-3 εβδομάδες.
ε) Προστατεύουμε τον λαχανόκηπο από έντομα και ασθένειες
Σε συνθήκες αυξημένης υγρασίας, υψηλής θερμοκρασία και κακού αερισμού, τα λαχανικά εμφανίζουν υψηλό ποσοστό ασθενειών και προσβολών από έντομα. Για την βιολογική καταπολέμηση των ασθενειών και των εντόμων ψεκάζουμε με βιολογικά σκευάσματα όπως ο χαλκός, το θειάφι, τα άλατα καλίου, το φυσικό πύρεθρο και ο βάκιλος Θουριγγίας.
Κι ένα μυστικό για την καλλιέργεια των λαχανικών
Αν η προετοιμασία του χώματος για καλλιέργεια μας αποθαρρύνει από το να ξεκινήσουμε, μπορούμε να δοκιμάσουμε την κηπουρική χωρίς σκάψιμο (no dig gardening), μία μέθοδο καλλιέργειας που μας επιτρέπει να καλλιεργούμε με μεγαλύτερη άνεση, ενισχύοντας ταυτόχρονα τις φυσικές διεργασίες του εδάφους.