Η χλωρή λίπανση είναι ένας φυσικός τρόπος για να εμπλουτίσουμε το χώμα του κήπου μας με θρεπτικά στοιχεία, καλλιεργώντας συγκεκριμένα είδη φυτών που στη συνέχεια ενσωματώνουμε ως φυτική ύλη στο χώμα. Η χλωρή λίπανση εφαρμόζεται, κυρίως, σε καλλιέργειες λαχανικών και καρποφόρων δέντρων.
Στον λαχανόκηπο, η συνεχόμενη καλλιέργεια των ίδιων φυτών σε ένα χώρο δημιουργεί προβλήματα εξάντλησης των θρεπτικών συστατικών, καθώς και εκτεταμένη εμφάνιση προσβολών από συγκεκριμένες ασθένειες και έντομα.
Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να κάνουμε εναλλαγή καλλιεργειών με φυτά χλωρής λιπανσης για να εξασφαλίσουμε πλουσιότερες σοδιές, εμπλουτίζοντας παράλληλα το χώμα.
Η διαδικασία της εναλλαγής καλλιεργειών ονομάζεται αμειψισπορά και περιλαμβάνει την χλωρή λίπανση ως βασικό κομμάτι υλοποίησης της για να ενισχύσουμε εξαντλημένα εδάφη. Στην καλλιέργεια των καρποφόρων δέντρων, μεταξύ των δέντρων φυτεύουμε τα κατάλληλα φυτά που αξιοποιούμε στην διαδικασία της χλωρής λιπανσης.
Η χλωρή λίπανση έχει πολλαπλά οφέλη, πέρα από τα θρεπτικά συστικά που προσφέρει στα φυτά μας, και αποτελεί μία πολύ χρήσιμη πρακτική που χρησιμοποιείται τόσο στη βιολογική όσο και στη συμβατική γεωργία.
1. Ποια φυτά καλλιεργούμε για χλωρή λίπανση;
Για την χειμωνιάτικη και την καλοκαιρινή καλλιέργεια φυτών χλωρής λίπανσης, χρησιμοποιούνται κύρια δυο οικογένειες φυτών: τα ψυχανθή και τα αγρωστώδη.
Τα ψυχανθή φυτά, όπως ο βίκος, τα κουκιά, το λαθούρι, το λούπινο, το μπιζέλι, η σόγια, η μηδική και το τριφύλλι έχουν την πρόσθετη ιδιότητα να προσφέρουν άζωτο στο χωράφι μας.
Το άζωτο ως στοιχείο λίπανσης συνεισφέρει στην ανάπτυξη της βλάστησης και του φυλλώματος των φυτών.
Από την οικογένεια των σιτηρών, το κριθάρι, το σιτάρι, η βρώμη, η σίκαλη και το σόργο, χρησιμοποιούνται εκτεταμένα στη χλωρή λίπανση, καθώς έχουν το πλεονέκτημα να αναπτύσσονται πιο γρήγορα.
Συνηθισμένη πρακτική αποτελεί η συγκαλλιέργεια δυο-τριών φυτών χλωρής λίπανσης, όπως για παράδειγμα βίκου, κριθαριού και βρώμης για να βελτιωθεί η απόδοση και η ανθεκτικότητα.
Για την καλοκαιρινή καλλιέργεια φυτών χλωρής λίπανσης, χρησιμοποιούμε κυρίως τη μηδική, το τριφύλλι, τον μελίλωτο, την σόγια από τα ψυχανθή και το σόργο από τα σιτηρά.
2. Πώς χρησιμοποιούμε τα φυτά της χλωρής λίπανσης στο χωράφι και τον κήπο;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αξιοποιήσουμε τα φυτά χλωρής λίπανσης κατά την καλλιέργεια τους ανάλογα τους στόχους που έχουμε.
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος εφαρμογής της χλωρής λιπανσης είναι η καλλιέργεια των φυτών και η ενσωμάτωση τους στο έδαφος κατά την περίοδο άνθιση τους, πριν αρχίσει να ξυλοποιείται ο βλαστός τους. Με αυτό τον τρόπο, βασικό πλεονέκτημα είναι ότι σε αυτό το στάδιο τα φυτά αποδίδουν τα περισσότερα θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος.
Αν θέλουμε να αποφύγουμε την ενσωμάτωση των φυτών χλωρής λίπανσης στο έδαφος, μπορούμε εναλλακτικά να κάνουμε επιφανειακή κοπή των φυτών και να τα αφήσουμε σταδιακά πάνω στο χώμα να αποσυντεθούν. Σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία απλοποιείται, ωστόσο χάνεται μέρος των θρεπτικών στοιχείων των φυτών.
Συμπληρωματικά, υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τα φυτά χλωρής λίπανσης ως χλωρή βόσκηση για ζώα ή να τα κόψουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε για σανό.
3. Ποια είναι τα οφέλη της χλωρής λίπανσης στον κήπο;
Τα οφέλη της χλωρής λίπανσης είναι πολλαπλά τόσο για ένα μικρό κήπο, όσο και σε μεγαλύτερες καλλιεργούμενες εκτάσεις. Αρχικά, η καλλιέργεια με φυτά ψυχανθή προσθέτει άζωτο στο έδαφος.
Τα ψυχανθή έχουν την μοναδική ιδιότητα να δεσμεύουν άζωτο από την ατμόσφαιρα με φυσικό τρόπο, μέσω αζωτοδεσμευτικών βακτηριών που συμβιώνουν με τις ρίζες τους.
Αφού τα κόψουμε και τα ενσωματώσουμε στο έδαφος, το άζωτο αυτό γίνεται διαθέσιμο για τις καλλιέργειες μέσα σε λίγες βδομάδες.
Με την αποσύνθεση των φυτών στο χώμα, διαθέσιμα γίνονται και άλλα θρεπτικά συστατικά όπως ο φώσφορος, το κάλιο και το ασβέστιο που είναι απαραίτητα για την καλή ανάπτυξη και την καρποφορία των καλλιεργειών μας.
Με τη χλωρά λίπανση βελτιώνεται η σύσταση του εδάφους, η δομή του, η κίνηση του νερού και ο αερισμός του, χαρακτηριστικά πολύ σημαντικά για την ομαλή ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των καλλιεργούμενων φυτών.
Επίσης, η χλωρά λίπανση συντελεί στην αποφυγή της διάβρωσης του εδαφους, ειδικά σε επικλινή μέρη, καθώς η ύπαρξη καλλιεργούμενων φυτών στην επιφάνεια του βοηθά στην συγκράτηση υγρασίας και αποτρέπει την απομάκρυνση του χώματος.
4. Κι ένα μυστικό για τη χλωρή λίπανση
Με τη χλωρή λίπανση, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την εξάπλωση ανεπιθύμητων αγριόχορτα (ζιζάνια) στον κήπο μας. Συγκεκριμένα, τα φυτά της χλωρής λίπανσης όταν φυτευθούν σχετικά πυκνά απορροφούν από τα ζιζάνια το φως, το νερό και τα διαθέσιμα θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθούν. Με αυτόν τον τρόπο, κυρίως περιορίζουμε τα ετήσια ζιζάνια που εμφανίζονται άνοιξη και καλοκαίρι και με μικρότερη επιτυχία τα πολυετή ζιζάνια, όπως η αγριάδα και η περικοκλάδα.