Πολλοί συνάνθρωποί μας επιστρέφουν από τις διακοπές τους με την αίσθηση ότι, παρά τον ενθουσιασμό με τον οποίο τις περίμεναν, δεν κατάφεραν τελικά να τις απολαύσουν, όπως περίμεναν.
Γράφει η Κέλλυ Χολέβα (MSc), Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Η ανάγκη του ανθρώπου να περάσει «τέλεια» στις διακοπές, η απογοήτευση, όταν τα πράγματα δεν εξελίσσονται, όπως τα περιμέναμε και οι ενοχές που νιώθουμε, επειδή δεν καταφέραμε να απολαύσουμε τις στιγμές αυτές είναι συναισθήματα που συχνά συνοδεύουν τέτοιες εμπειρίες.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που βιώνουν πολλοί άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας ή προσωπικών καταστάσεων. Η αίσθηση ότι δεν ανταποκριθήκαμε στις δικές μας προσδοκίες ή στις προσδοκίες των άλλων μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχολογία μας και να δημιουργήσει μια αίσθηση αποτυχίας που στην πραγματικότητα δεν ισχύει.
Η πίεση αρχίζει συχνά πολύ πριν φτάσουμε στον προορισμό μας. Ασχολούμαστε με τον προγραμματισμό των δραστηριοτήτων, διαβάζουμε οδηγούς και σκεφτόμαστε πώς θα αξιοποιήσουμε κάθε στιγμή, με στόχο να δημιουργήσουμε την «τέλεια» εμπειρία. Η συνεχής σύγκριση με τις εικόνες άλλων ή με προηγούμενες εμπειρίες μας ενισχύει την αίσθηση ότι πρέπει να τα καταφέρουμε και να είμαστε χαρούμενοι κάθε στιγμή και κάθε λεπτό. Η πίεση αυτή, αν και ασυνείδητη πολλές φορές, μπορεί να επηρεάσει άμεσα τον τρόπο που βιώνουμε τις διακοπές μας. Έτσι, αντί για χαλάρωση, αισθανόμαστε άγχος και μια διαρκή ανησυχία για το αν θα καταφέρουμε να ζήσουμε κάθε στιγμή, όπως ακριβώς την είχαμε φανταστεί.
Όταν η πραγματικότητα δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες μας, την εμφάνισή της κάνει τότε η απογοήτευση. Ο καιρός μπορεί να μην είναι ιδανικός, οι συνθήκες να μην ανταποκρίνονται στην εικόνα που είχαμε φτιάξει, η παρέα να μην ταιριάζει με τη διάθεση μας ή απλώς η ψυχολογική μας κατάσταση να εμποδίζει την πλήρη απόλαυση. Ακόμα και όταν όλα μοιάζουν να είναι τέλεια εξωτερικά, η εσωτερική ένταση και η κόπωση από όλη τη χρονιά που πέρασε, μπορούν να συνεχίζουν να μας επηρεάζουν.
Με τη σειρά της, η απογοήτευση συχνά συνοδεύεται από ενοχές, καθώς αναρωτιόμαστε γιατί δεν καταφέραμε να χαρούμε την εμπειρία, σαν να φταίει κάτι μέσα μας. Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η αντίδραση αυτή είναι απόλυτα φυσιολογική και ανθρώπινη. Η αλήθεια είναι ότι οι διακοπές, όσο όμορφες κι αν φαίνονται εξωτερικά, δεν μπορούν να σβήσουν μαγικά τα άγχη, τις δυσκολίες ή τις ανησυχίες της καθημερινότητας. Ακόμα κι αν ο προορισμός, οι συνθήκες ή οι δραστηριότητες φαίνονται «ιδανικές», δεν μπορούν να εξαφανίσουν τα εσωτερικά μας προβλήματα. Αλλάζουμε περιβάλλον, όχι εσωτερικά βιώματα και συναισθήματα. Οι διακοπές δεν μπορούν να αποτελέσουν τη θεραπεία ή τη μαγική λύση για όλα τα ψυχολογικά μας βάρη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε αποτύχει ή ότι κάτι πάει στραβά με εμάς.
Στον αντίποδα, πρόκειται για μια φυσιολογική αντίδραση στις υψηλές προσδοκίες και στην πίεση που συχνά ασκούμε στον εαυτό μας. Η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας αποτελεί το πρώτο βήμα για να νιώσουμε ηρεμία και να καλλιεργήσουμε φροντίδα προς τον εαυτό μας. Οι διακοπές που δεν εξελίχθηκαν όπως τις είχαμε ονειρευτεί μπορούν να μας δώσουν πολύτιμα μαθήματα αυτογνωσίας. Μας βοηθούν να ανακαλύψουμε τι πραγματικά μας ξεκουράζει και μας φέρνει αληθινή χαρά. Ίσως συνειδητοποιήσουμε ότι χρειαζόμαστε πιο αργό ρυθμό, λιγότερες υποχρεώσεις, περισσότερη ηρεμία ή διαφορετική παρέα. Μπορεί επίσης να αντιληφθούμε ότι η αληθινή ευχαρίστηση δεν εξαρτάται τόσο από τις εξωτερικές συνθήκες, όσο από την ικανότητά μας να ακούμε τον εαυτό μας και να τον φροντίζουμε. Αυτή η συνειδητοποίηση μπορεί να μας οδηγήσει σε πιο ουσιαστικές εμπειρίες στο μέλλον, όχι μόνο στις διακοπές, αλλά και στην καθημερινή μας ζωή.
Με λίγα λόγια, η αυτοφροντίδα και η αυτοσυμπόνια μπορούν να γίνουν τα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε την απογοήτευση και τις ενοχές με καλοσύνη προς τον εαυτό μας, βοηθώντας μας να αναγνωρίσουμε τι πραγματικά χρειαζόμαστε και να ξαναβρούμε την εσωτερική μας γαλήνη. Εξάλλου, η φροντίδα του εαυτού μας δεν μπορεί να περιορίζεται μονάχα σε λίγες μέρες διακοπών. Αντίθετα, είναι σημαντικό να χτίζεται καθημερινά μέσα από μικρές στιγμές ξεκούρασης, χαράς και ουσιαστικής σύνδεσης με αυτό που έχει πραγματικό νόημα για εμάς. Οι διακοπές που δεν τις ευχαριστηθήκαμε δεν αποτελούν αποτυχημένες διακοπές, αλλά υπενθύμιση ότι η χαρά και η ξεκούραση βρίσκονται μέσα μας και μπορούν να καλλιεργηθούν ανεξαρτήτως προορισμού, προγράμματος και δραστηριοτήτων. Η αναγνώριση των συναισθημάτων μας, η αποδοχή τους και η φροντίδα του εαυτού μας με καλοσύνη είναι το σημαντικότερο μάθημα που μπορούμε να αντλήσουμε από κάθε εμπειρία, ακόμη και από αυτές που δεν εξελίχθηκαν, όπως τις είχαμε ονειρευτεί.
Συνοψίζοντας, η πίεση, η απογοήτευση και οι ενοχές που συχνά εμφανίζονται στις διακοπές είναι κάτι φυσιολογικό και ανθρώπινο. Αν τα αντιμετωπίσουμε με κατανόηση, αυτοσυμπόνια και συνειδητή φροντίδα του εαυτού μας, μπορούμε να μετατρέψουμε την απογοήτευση σε πραγματική ευκαιρία αυτογνωσίας και ουσιαστική ανανέωσης. Οι διακοπές, όπως και η καθημερινότητά μας, μας προσκαλούν να μάθουμε να ακούμε τον εαυτό μας και να τον φροντίζουμε με τρόπους που πραγματικά μας γεμίζουν.