Από την πρώτη ημέρα σχηματισμού της συγκυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου-Κουβέλη τον Ιούνιο του 2012 ξεκίνησε το πάρτι με το βόλεμα των «δικών τους παιδιών», όχι πλέον ως προσωπική «εξυπηρέτηση», αλλά στο πλαίσιο ενός τεράστιου μηχανισμού εντός του πελατειακού κράτους με επιστημονικές μεθόδους κατανομής των θέσεων.
Ιούνιος 2012: η οικονομική κρίση βαθαίνει. Η ανεργία καταρρίπτει πολλαπλά ρεκόρ. Λαϊκά στρώματα φτωχοποιούνται. Η κοινωνική συνοχή απειλείται.
Τέσσερις ημέρες μετά τις εκλογές της 17ης του ίδιου μήνα, τις κρισιμότερες από τη Μεταπολίτευση έως τότε, ορκίζεται η κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ.
Στελέχη της τρικομματικής σηκώνουν τα μανίκια.
Και σπεύδουν να μοιράσουν το κράτος σε κομμάτια: 4 στον νικητή των εκλογών, 2 και 1 αντίστοιχα στους κυβερνητικούς εταίρους είναι η αναλογία κατανομής των διοικήσεων δημοσίων οργανισμών και φορέων.
Η κρατική μηχανή ευτελίζεται σε… βασιλόπιτα και διανέμεται με έναν ανεπανάληπτο πελατειακό μηχανισμό, που φτάνει στα όρια του καρτέλ.
Σε ένα ογκώδες σύνολο στοιχείων (εμπιστευτικά έγγραφα, σημειώματα, επιστολές, σχεδιαγράμματα), τα οποία, έχοντας επιβεβαιώσει τη γνησιότητά τους, αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.» (σεβόμενη πλήρως το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων), αποτυπώνεται η «αρχιτεκτονική» με την οποία λαφυραγωγήθηκε η δημόσια διοίκηση: Κόμβος και ταυτόχρονα σημείο επίλυσης διαφορών, αλλά και επίβλεψης της μοιρασιάς της «πίτας», ήταν κάποιο γραφείο στο υπουργείο Επικρατείας.
Στη συνέχεια, το κομβικού ρόλου γραφείο μεταφέρθηκε στη Γενική Γραμματεία Συντονισμού του κυβερνητικού έργου – όργανο που υπαγόταν απευθείας στον τότε πρωθυπουργό.
«Τοποτηρητές»Κάθε εταίρος της τρικομματικής είχε έναν «τοποτηρητή», με αρμοδιότητα να εξασφαλίζει τα κομματικά δίκτυα και να προτείνει πρόσωπα για την κατάληψη θέσεων σε διοικήσεις, πάντα τηρώντας την αναλογία «4-2-1».
Στην κορυφή της ιεραρχίας αυτής της «δομής» παραδιοίκησης βρίσκονταν στενοί συνεργάτες του Αντ. Σαμαρά από την περίοδο της Πολιτικής Ανοιξης.
Στα υπόλοιπα στρώματα της πυραμίδας σχηματίζεται ένα δίκτυο που διασφάλιζε την αμφίδρομη μετάδοση πληροφοριών για τη μοιρασιά και την εξέλιξή της, σε δημόσιους φορείς και οργανισμούς σχεδόν σε όλα τα μήκη και πλάτη της ελληνικής επικράτειας: ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία, γεωργικούς οργανισμούς, συγκοινωνίες, οργανισμούς λιμένων, εταιρείες ύδρευσης, αθλητικές εγκαταστάσεις κ.α.
Με το κομματικό ρεσάλτο στο Δημόσιο να θεωρείται δεδομένο από στελέχη των τριών εταίρων, αιτήματα ή προτάσεις, μερικές φορές σε μακροσκελείς λίστες, στέλνονταν από βουλευτές, κομματικά στελέχη, αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με συστάσεις ή συνημμένα βιογραφικά -όπου προτάσσονταν τα κομματικά «ένσημα»- και τη θέση ενδιαφέροντος.
Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2012, σύμφωνα πάντα με τα προαναφερθέντα… πρακτικά που διατηρήθηκαν.
Παζάρια
Με το κομματικό ρεσάλτο στο Δημόσιο να θεωρείται δεδομένο από στελέχη των τριών εταίρων, αιτήματα ή προτάσεις, μερικές φορές σε μακροσκελείς λίστες, στέλνονταν από βουλευτές, κομματικά στελέχη, αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με συστάσεις ή συνημμένα βιογραφικά -όπου προτάσσονταν τα κομματικά «ένσημα»- και τη θέση ενδιαφέροντος.
Ανάμεσα σε άλλα, αρχεία excel με ταξινομημένα ονόματα υποψηφίων ή διαθέσιμων για τη στελέχωση διοικήσεων, τον φορέα ενδιαφέροντος, την επαγγελματική ιδιότητα και λοιπά σχόλια.
Διορθώσεις, αλλαγές και προσθήκες ακολούθησαν τους επόμενους μήνες. Με «διαπραγματεύσεις» τύπου «βγάλε αυτόν, βάλε εκείνον», αλλά και τις απαραίτητες… συστάσεις:
➥ «Είναι πολύ ικανός, ανανεώθηκε η σύμβασή του από τον Υπ.ΠΟ. Α. Σαμαρά…»
➥ «Προσοχή! Ο […] διορίστηκε […] όταν Υπ.ΠΟ. ήταν ο Α. Σαμαράς. Λέγεται ότι έχει προσωπικές σχέσεις μαζί του»
➥ «…είναι κόρη του βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας…»
➥ «Ο […] είναι διορισμένος από το 2005 με προσωπική παρέμβαση του τότε πρωθυπουργικού γραφείου Κ. Καραμανλή…»
➥ «…ανήκει στο ΠΑΣΟΚ, είναι αντιδήμαρχος […] και φημολογείται ότι θα γίνει Υπεραντιδήμαρχος», -«Προφανώς το ΠΑΣΟΚ θα τοποθετήσει τον καθηγητή […], προσωπικό φίλο του Βενιζέλου…»,
➥ «Πάρα πολύ καλός, κατάλληλος για διευθύνων σύμβουλος του Οργ. Λιμένος…»,
➥ «Το βιογραφικό αυτό το έστειλε το γραφείο του […]. Ο κ. […] ενδιαφέρεται για διοικητής σε κάποιο νοσοκομείο. Ηδη από χθες έχει προωθήσει το βιογραφικό αυτό και στο γραφείου του Ανδρέα Λυκουρέντζου» (σ.σ. τότε υπουργός Υγείας), διαβάζουμε ανάμεσα στα έγγραφα.
«Συστατικές»
Σε κάποιες περιπτώσεις, στο πίσω μέρος της τελευταίας σελίδας του βιογραφικού, υπέγραφε το ενδιαφερόμενο κομματικό στέλεχος.
«Με συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές […] δημοτικός σύμβουλος του Δήμου […] και με τη βοήθεια του ΚΥΡΙΟΥ», λέει ένας «υποψήφιος», με πιθανό στόχο να εμφανίσει δεσμούς με την Εκκλησία, στέλνοντας ο ίδιος το βιογραφικό του «για τη συμμετοχή μου στη διοίκηση οργανισμών του Δημοσίου, με διάθεση προσφοράς».
Αλλος κύριος δεν παρέλειπε, κατά την αποστολή του βιογραφικού του, να ενημερώσει ότι ήταν ιδρυτικό στέλεχος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Παλέρμου Ιταλίας…
Φαίνεται ότι η ασυδοσία γύρω από το μοντέλο «4-2-1» ήταν τέτοια που οδήγησε σε προειδοποιήσεις και… διευκρινιστικές οδηγίες ανάμεσα στους εταίρους.
Αντιγράφουμε τμήματα από non paper που τέθηκε υπ’ όψιν του Δ. Βαρτζόπουλου, στενού συνεργάτη του Αντ. Σαμαρά και μετέπειτα γενικού γραμματέα συντονισμού:
Non paper Δ. Βαρτζόπουλου, στενού συνεργάτη του Αντ. Σαμαρά | ΕΦ.ΣΥΝ.
«Η δημοσιοποίηση ονομάτων για τη στελέχωση των Οργανισμών είχε σαν αποτέλεσμα τη σκληρή κριτική στα Κόμματα της Συγκυβέρνησης και ιδιαίτερα στη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ. […] Θεωρούμε ότι η συνέχιση αυτής της πρακτικής θα επιτείνει και θα δημιουργήσει στην Κυβέρνηση, στην παρούσα δυσχερή συγκυρία προβλήματα, όταν μάλιστα δεν αντανακλά τις προθέσεις της αλλά ούτε και την προγραμματική συμφωνία των τριών κομμάτων. […] Με τα παραπάνω δεδομένα, προτείνεται η αντιμετώπιση των τοποθετήσεων στις θέσεις του Δημοσίου Τομέα να αντιμετωπισθεί με τη διαδικασία είτε της υπάρχουσας νομοθεσίας είτε, εάν υπάρχουν κενά, μετά από συνεννόηση των ΚΤΕ των τριών κομμάτων να αναληφθεί νομοθετική πρωτοβουλία».
Το know-how
ΕΦ.ΣΥΝ.
Η άλωση του κράτους με «επιστημονική μέθοδο» προδίδει μια πρωτοφανή τεχνογνωσία κομματικής διαπλοκής, καθιστώντας άνευ σημασίας την αναζήτηση του αριθμού των αναξιοκρατικών τοποθετήσεων, που εν τέλει υλοποιήθηκαν.
Το μοντέλο «4-2-1» -η αποθέωση του εξουσιαστικού κυνισμού- φαίνεται ότι ήταν και ο μοναδικός δεσμός συνοχής της κυβέρνησης Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ.
Δεν ήταν λίγες οι φορές της περιόδου εκείνης που καταγγέλθηκε από το εργατοϋπαλληλικό κίνημα.
ΕΦ.ΣΥΝ.
Το πιο θλιβερό στην όλη υπόθεση είναι ότι παραλλήλως, με αίτημα τον διορισμό, στέλνονταν αξιοζήλευτα βιογραφικά νέων, που με κανόνες αξιοκρατίας θα είχαν αναμφισβήτητο προβάδισμα έναντι ενός κομματικού στρατιώτη.
Βρέθηκαν, όμως, να απευθύνονται για το αυτονόητο δικαίωμά τους σε μια αξιοπρεπή εργασία σε ένα κυβερνητικό κόμμα.
Το ρουσφέτι συνιστά ένα βαθύ πρόβλημα. Ακόμα και εάν ωφεληθεί ένας πολίτης που επιλέγει αυτήν τη δίοδο, ενισχύει παράλληλα την εξάρτησή του από την (εκάστοτε) εξουσία.
Σε κάθε εκδοχή, επομένως, καθίσταται θύμα του… πελατειακού μηχανισμού. Πρακτική που επαναλαμβάνεται όσο η «λογική» Πολύδωρα («ώρα να βολευτούν και τα δικά μας παιδιά») προωθείται από κομματικά δίκτυα.
Η πραγματικότητα αυτή ας προβληματίσει πρώιμους και όψιμους οπαδούς των μεταρρυθμίσεων.
Είναι σαφές ότι δεν νοείται μεταρρύθμιση που δεν θίγει τον πυρήνα του πελατειακού κράτους.
Δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΦΣΥΝ