Εκστρατεία για την επιστροφή των καταθέσεων έχουν ξεκινήσει οι συστημικές τράπεζες και ο στόχος που βάζουν είναι τα 3 δισ. ευρώ μέχρι τέλος του έτους.
Για να το πετύχουν, καθημερινά τηλεφωνούν στους πελάτες που απέσυραν -πριν από την επιβολή των capital controls- τα χρήματά τους από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς, καλώντας τους να τα επιστρέψουν και πάλι στα τραπεζικά γκισέ.
Οι κλήσεις γίνονται από υπαλλήλους κατάλληλα εκπαιδευμένους, σε πελάτες που έχουν σηκώσει ποσά από 20.000 ευρώ και πάνω.
Οι τράπεζες, καθώς γνωρίζουν τόσο τους πελάτες που έχουν αποσύρει τα χρήματά τους όσο και πού έχουν κατευθυνθεί αυτά τα ποσά (σπίτι, θυρίδα, εξωτερικό), εστιάζουν, σύμφωνα με το Έθνος, σε δύο σημεία:
• Πρώτον στο ότι οι ελληνικές τράπεζες προσφέρουν ακόμα πολύ υψηλά επιτόκια -σε σχέση με τις τράπεζες του εξωτερικού- στους λογαριασμούς προθεσμίας.
• Το κύριο όμως επιχείρημά τους είναι ότι θα αρθούν πλήρως οι περιορισμοί για το «φρέσκο» χρήμα, δηλαδή ο καταθέτης θα μπορεί να αποσύρει το σύνολο των χρημάτων που επέστρεψε στην τράπεζα.
Εκατό χιλιάδες στη θυρίδα, τριάντα στον κήπο, τα υπόλοιπα στο σπίτι…
Αυτό έγραφε το διπλωμένο στα δύο χαρτί που βρήκε πεσμένο στο πάτωμα, μπροστά από τις θυρίδες, υπάλληλος σε υποκατάστημα συστημικής τράπεζας στο Ψυχικό. Και είναι ενδεικτικό για την ψυχολογία των καταθετών, που καταφεύγουν σε κάθε λογής εναλλακτικές.
Ανάλογα περιστατικά είναι καθημερινά σε όλες τις τράπεζες. Και οι διευθυντές τραπεζικών καταστημάτων έχουν να διηγηθούν πολλές ιστορίες με πελάτες που πάνω στον φόβο τους να σώσουν τις καταθέσεις τους, τις θάβουν στον κήπο ή σε γλάστρες, τις κρύβουν μέσα στην κατάψυξη, τις ράβουν σε στρώματα…
Το ζητούμενο λοιπόν είναι να πεισθούν οι καταθέτες να επιστρέψουν και πάλι τα ευρώ στις τράπεζες σε καταθετικούς λογαριασμούς. Με απλά λόγια να επανέλθει η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα. Διότι μόνο αν υπάρξει επιστροφή καταθέσεων θα οδηγηθούμε στην πλήρη άρση των capital controls.
Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε για το θέμα ο κοινοτικός επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί (σε συνέντευξή του στην Ημερησία): Εάν η εμπιστοσύνη των καταθετών «ανταποκριθεί» θετικά στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και στη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Eurogroup, αυτό μπορεί να αποτυπωθεί σε κάποια επιστροφή καταθέσεων.
Αυτό θα άμβλυνε κάπως τις ανησυχίες για τη ρευστότητα των τραπεζών και κατ’ επέκταση κάποια τμήματα των capital controls θα μπορούσαν να αρθούν.
Πάντως, οι συνθήκες και ο ρυθμός άρσης των capital controls πρέπει να αξιολογηθούν δεόντως από τις ελληνικές Αρχές.
32 δισ. είναι σε θυρίδες και στρώματα
Στα χρόνια των μνημονίων (από τον Απρίλη του 2010) μέχρι τώρα, από τους τραπεζικούς λογαριασμούς «φυγαδεύτηκαν» περίπου 102 δισ. ευρώ. Τον Απρίλιο του 2010 τα υπόλοιπα των καταθέσεων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά ήταν 222,712 δισ. ευρώ και φέτος τον Απρίλη 121,426 δισ. ευρώ.
Ποσά ύψους 63 δισ. ευρώ είχαν αναληφθεί μέχρι το τέλος του 2014, με τα υπόλοιπα των καταθετικών λογαριασμών να υποχωρούν στα 160 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου 2014, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015.
Οι διαρροές συνεχίστηκαν με αμείωτο ρυθμό μέχρι και τον Ιούνιο του 2015, που επιβλήθηκαν τα capital controls (26 Ιουνίου), με τις καταθέσεις να μειώνονται στα 122 δισ. ευρώ. Στο ποσό αυτό «παίζουν» με μικρές αυξομειώσεις τον τελευταίο χρόνο.
Οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι από τα περίπου 40 δισ. ευρώ που «σηκώθηκαν» από τις αρχές του 2015, το 80%, δηλαδή ποσό περί τα 30 με 32 δισ. ευρώ είναι αποθησαυρισμένο εντός συνόρων. Φυλαγμένο είτε σε θυρίδες είτε σε κάθε πιθανή και απίθανη κρυψώνα.
Ο ρόλος της ΕΚΤ
Σύμφωνα με προβολές που έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες, αν η ρευστότητα που βρίσκεται εκτός τραπεζικού συστήματος -και υπολογίζεται ότι ξεπερνά το 25% του ΑΕΠ- επέστρεφε στις τράπεζες, θα δρούσε καταλυτικά για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Μάλιστα εκτιμούν ότι με την αποκατάσταση της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης, ποσά ύψους άνω των 20 δισ. ευρώ μπορούν να επιστρέψουν εντός της επόμενης 2ετίας στο τραπεζικό σύστημα.
Στην κατεύθυνση αυτή, η επαναφορά του waiver από την ΕΚΤ που αναμένεται στις 22 Ιουνίου εκτιμάται ότι θα μειώσει την εξάρτηση των τραπεζών από τον ELA κατά 10 δισ. ευρώ. Παράλληλα η αύξηση της αξίας των ενεχύρων των ελληνικών τραπεζών και η συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων (QE) θα δώσουν ανάσα ρευστότητας στις τράπεζες και θα αποκαταστήσουν την τρωθείσα εμπιστοσύνη. Ο ρεαλιστικός και επιτεύξιμος στόχος για φέτος είναι να επιστρέψουν ποσά της τάξης των 3 δισ. ευρώ στις τράπεζες. Και αυτή η πρόβλεψη γίνεται από τραπεζικά στελέχη με το δεδομένο ότι το χρονοδιάγραμμα της άρσης των capital controls εκτείνεται μέχρι τα μέσα του 2017, αν και συνεχίζονται οι κινήσεις χαλάρωσης των περιορισμών σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις.