Υποχρεωτικός έλεγχος από ορκωτούς ελεγκτές και σε μικρές επιχειρήσεις

 
Σημαντικές αλλαγές στο επάγγελμα του ελεγκτή και στις ελεγκτικές διαδικασίες των επιχειρήσεων, επέρχονται με το νομοσχέδιο που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση.
Μέχρι σήμερα έλεγχος γινόταν σε επιχειρήσεις με τα εξής χαρακτηριστικά:
– Σύνολο ενεργητικού: 4.000.000 ευρώ.
– Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 8.000.000 ευρώ.
– Μέσος όρος απασχολουμένων κατά τη διάρκεια της περιόδου: 50 άτομα.
Οι σημαντικότερες παρεμβάσεις εκτός της διάταξης που ορίζει ότι ο υποχρεωτικός έλεγχος θα διενεργείται και για μικρότερες επιχειρήσεις (εκτός των μεσαίων και των μεγάλων οντοτήτων) αναλυτικά είναι οι εξής:
• Υποχρεωτική η εναλλαγή των Ελεγκτικών εταιρειών κάθε 10 δέκα χρόνια.
Υποχρεωτική καθίσταται η εναλλαγή των ελεγκτικών εταιρειών με το σχέδιο νόμου που έχει κατατεθεί στην διαβούλευση. Αναλυτικότερα, προβλέπεται στο άρθρο 51 διάρκεια της ελεγκτικής …… Ούτε η αρχική ανάληψη εργασίας συγκεκριμένου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή ή ελεγκτικής εταιρείας, ούτε αυτή σε συνδυασμό με τυχόν ανανεωθείσες εργασίες μπορεί να υπερβαίνει μέγιστη διάρκεια δέκα (10) ετών.
Ωστόσο κατά παρέκκλιση , η μέγιστη διάρκεια μπορεί να παραταθεί για :
α) είκοσι (20) έτη, στην περίπτωση διενέργειας δημόσιας διαδικασίας υποβολής προσφορών για τον υποχρεωτικό έλεγχο σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφοι 2 έως 5 του Κανονισμού 537/2014, και αρχίζει να ισχύει με τη λήξη της μέγιστης διάρκειας που αναφέρεται στην παράγραφο 1.
β) είκοσι τέσσερα (24) έτη, όταν, μετά τη λήξη της μέγιστης διάρκειας που αναφέρεται στην παράγραφο 1, χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα περισσότεροι του ενός Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές ή ελεγκτικές εταιρείες, υπό τον όρο ότι ο υποχρεωτικός έλεγχος καταλήγει στην υποβολή της κοινής έκθεσης ελέγχου που αναφέρεται στο άρθρο 32 του παρόντος νόμου.
• Απαγόρευση παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών στις ελεγκτικές εταιρείες καθώς και στα δίκτυα αυτών εντός της Ένωσης.
Αυστηροί κανόνες μπαίνουν στην παροχή μη ελεγκτικών υπηρεσιών από τις ελεγκτικές εταιρείες καθώς και στα δίκτυα αυτών. Αναλυτικότερα στο άρθρο 46 του σχεδίου νόμου αναφέρεται ότι ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής ή ελεγκτική εταιρεία που διενεργεί υποχρεωτικό έλεγχο οντότητας δημόσιου ενδιαφέροντος ή οποιοδήποτε μέλος του δικτύου στο οποίο ανήκει ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής ή η ελεγκτική εταιρεία δεν δύναται να παρέχει άμεσα ή έμμεσα στην ελεγχόμενη οντότητα, (κατά το διάστημα που διαρκεί ο έλεγχος) στην οικεία μητρική επιχείρηση ή στις ελεγχόμενες από την ελεγχόμενη οντότητα επιχειρήσεις της εντός της Ένωσης απαγορευμένες μη ελεγκτικές υπηρεσίες κατά:
α) το διάστημα από την έναρξη της περιόδου που ελέγχεται έως την έκδοση της έκθεσης ελέγχου και
β) το αμέσως προηγούμενο οικονομικό έτος από την περίοδο που αναφέρεται στην περίπτωση α) σε σχέση με τις υπηρεσίες που απαριθμούνται στο δεύτερο εδάφιο περίπτωση ε).
Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, ως απαγορευμένες μη ελεγκτικές υπηρεσίες νοούνται :
α) οι φορολογικές υπηρεσίες που σχετίζονται με τα ακόλουθα:
i) κατάρτιση φορολογικών δηλώσεων,
ii) φόρος μισθοδοσίας,
iii) τελωνειακοί δασμοί,
iv) εντοπισμός των κρατικών ενισχύσεων και των φορολογικών κινήτρων, εκτός εάν απαιτείται εκ του νόμου η παροχή υποστήριξης από τον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή ή την ελεγκτική εταιρεία σε σχέση με αυτές τις υπηρεσίες,
v) υποστήριξη όσον αφορά τις φορολογικές επιθεωρήσεις από τις φορολογικές αρχές, εκτός εάν η υποστήριξη από τον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή ή την ελεγκτική εταιρεία σε σχέση με αυτές τις επιθεωρήσεις προβλέπεται από τον νόμο,
vi) υπολογισμός άμεσων και έμμεσων φόρων, καθώς και αναβαλλόμενης φορολογίας,
vii) παροχή φορολογικών συμβουλών·
β) υπηρεσίες που περιλαμβάνουν την οποιαδήποτε συμμετοχή στη διαδικασία διαχείρισης ή λήψης αποφάσεων της ελεγχόμενης οντότητας·
γ) τήρηση βιβλίων και κατάρτιση λογιστικών αρχείων και οικονομικών καταστάσεων.
δ) υπηρεσίες μισθοδοσίας·
ε) σχεδιασμός και υλοποίηση διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου ή διαχείρισης κινδύνου σε σχέση με την κατάρτιση και/ή τον έλεγχο των οικονομικών πληροφοριών ή σχεδιασμός και υλοποίηση τεχνολογικών συστημάτων χρηματοοικονομικών πληροφοριών.
στ) υπηρεσίες αποτίμησης, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών αναλογιστικών αποτιμήσεων ή υποστήριξης σε περίπτωση αντιδικίας.
ζ) νομικές υπηρεσίες, σε σχέση με:
i) την παροχή νομικών συμβουλών γενικού χαρακτήρα
ii) τη διαπραγμάτευση εκ μέρους της ελεγχόμενης οντότητας, και
iii) την ανάληψη καθηκόντων συνηγόρου για την επίλυση διαφορών
η) υπηρεσίες που σχετίζονται με τη λειτουργία του τμήματος εσωτερικού ελέγχου της ελεγχόμενης οντότητας
θ) υπηρεσίες που συνδέονται με τη χρηματοδότηση, την κεφαλαιακή δομή και κατανομή, καθώς και την επενδυτική στρατηγική της ελεγχόμενης οντότητας, εκτός της παροχής υπηρεσιών διασφάλισης σε σχέση με τις οικονομικές καταστάσεις, όπως η έκδοση επιστολών στήριξης σε σχέση με ενημερωτικά δελτία που εκδίδονται από την ελεγχόμενη οντότητα.
ι) προώθηση, διαπραγμάτευση ή αναδοχή μετοχών της ελεγχόμενης οντότητας
ια) υπηρεσίες ανθρώπινου δυναμικού, σε σχέση με:
i) τα διοικητικά καθήκοντα με σημαντική επιρροή στην κατάρτιση των λογιστικών αρχείων ή των οικονομικών καταστάσεων που αποτελούν αντικείμενο του υποχρεωτικού ελέγχου, όταν στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
-αναζήτηση υποψηφίων για τέτοια θέση ή
– πραγματοποίηση ελέγχων συστάσεων για υποψηφίους τέτοιων θέσεων,
ii) τη διάρθρωση του οργανωτικού σχεδιασμού και
iii) τον έλεγχο του κόστους.
• Καθορίζεται ανώτατο όριο (70%) για τις αμοιβές που μπορούν να χρεώνονται από την παροχή μη ελεγκτικών υπηρεσιών, προκειμένου να αποφεύγονται ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων.
Αναλυτικότερα στην παρ. 2 του άρθρου 45 προβλέπεται ότι …. Όταν ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής ή η ελεγκτική εταιρεία παρέχει στην ελεγχόμενη οντότητα, τη μητρική της επιχείρηση ή τις ελεγχόμενες από αυτήν επιχειρήσεις, επί περίοδο τριών (3) ή περισσότερων συνεχών ετών, μη ελεγκτικές υπηρεσίες άλλες από τις αναφερόμενες στο άρθρο 46 παράγραφος 1 του παρόντος νόμου, οι συνολικές αμοιβές για τις υπηρεσίες αυτές δεν υπερβαίνουν το 70 % του μέσου όρου των αμοιβών που καταβλήθηκαν για τα τελευταία τρία (3) συνεχή οικονομικά έτη για τον υποχρεωτικό έλεγχο ή τους υποχρεωτικούς ελέγχους της ελεγχόμενης οντότητας και, κατά περίπτωση, της μητρικής της επιχείρηση, των ελεγχόμενων από αυτήν επιχειρήσεων και των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων του εν λόγω ομίλου επιχειρήσεων.
Για τους σκοπούς των ορίων που προσδιορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο, εξαιρούνται οι διαφορετικές από τις αναφερόμενες στο άρθρο 46 παράγραφος 1 μη ελεγκτικές υπηρεσίες που απαιτούνται στον παρόντα νόμο.
Η Ε.Λ.Τ.Ε. δύναται, κατόπιν αιτήσεως του Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή ή της ελεγκτικής εταιρείας, κατ’ εξαίρεση, να επιτρέπει στον εν λόγω Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή ή την ελεγκτική εταιρεία να απαλλάσσεται από τις απαιτήσεις του πρώτου εδαφίου όσον αφορά ελεγχόμενη οντότητα για διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) οικονομικά έτη.
• Ενίσχυση ο ρόλος των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ελέγχου, η οποία συμμετέχει ενεργά τόσο στον διορισμό της ελεγκτικής εταιρείας όσο και στην παρακολούθηση του έργου τους.
Αναλυτικότερα στην παράγραφο 3 του άρθρου 44 του σχεδίου νόμου προβλέπονται ότι ….. με την επιφύλαξη της ευθύνης των μελών του διοικητικού ή διαχειριστικού οργάνου ή άλλων μελών που έχουν εκλεγεί από τη γενική συνέλευση των μετόχων της ελεγχόμενης οντότητας, η επιτροπή ελέγχου μεταξύ άλλων:
α) ενημερώνει το Διοικητικό Συμβούλιο της ελεγχόμενης οντότητας για το αποτέλεσμα του υποχρεωτικού ελέγχου και επεξηγεί πώς συνέβαλε ο υποχρεωτικός έλεγχος στην ακεραιότητα της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και ποιος ήταν ο ρόλος της επιτροπής ελέγχου στην εν λόγω διαδικασία,
β) παρακολουθεί τη διαδικασία χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και υποβάλλει συστάσεις ή προτάσεις για την εξασφάλιση της ακεραιότητάς της,
γ) παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου, διασφάλισης της ποιότητας και διαχείρισης κινδύνων της επιχείρησης και, κατά περίπτωση, του τμήματος εσωτερικού ελέγχου της, όσον αφορά τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση της ελεγχόμενης οντότητας, χωρίς να παραβιάζει την ανεξαρτησία της οντότητας αυτής,
δ) παρακολουθεί τον υποχρεωτικό έλεγχο των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων ατομικών ή/και ενοποιημένων και ιδίως την απόδοσή του, λαμβάνοντας υπόψη οποιαδήποτε πορίσματα και συμπεράσματα της αρμόδιας αρχής σύμφωνα με το άρθρο 26 παράγραφος 6 του Κανονισμού(ΕΕ) αριθ. 537/2014,
ε) επισκοπεί και παρακολουθεί την ανεξαρτησία των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών ή των ελεγκτικών εταιρειών σύμφωνα με τα άρθρα 21, 22, 23, 26 και 27 του παρόντος νόμου, καθώς και το άρθρο 6 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014 και ιδίως την καταλληλότητα της παροχής μη ελεγκτικών υπηρεσιών στην ελεγχόμενη οντότητα σύμφωνα με το άρθρο 46 του παρόντος νόμου και
στ) είναι υπεύθυνη για τη διαδικασία επιλογής Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών ή ελεγκτικών εταιρειών και προτείνει τους Ορκωτούς Ελεγκτές Λογιστές ή τις ελεγκτικές εταιρείες που θα διοριστούν σύμφωνα με το άρθρο 16 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014, εκτός εάν εφαρμόζεται το άρθρο 16 παράγραφος 8 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014.