Η «τρομοκρατική προπαγάνδα» του Dark Web

Η τρομοκρατία αρχίζει σιγά σιγά να μεταλλάσσεται, από τις καλά σχεδιασμένες επιθέσεις τρομοκρατικών οργανώσεων αρχίζει να παρατηρείται η δράση μεμονωμένων προσώπων γνωστών ως «lone wolves».

της Ναταλίας Γρίβα, Διεθνολόγου
Όπως αναφέρει ο κ. Γιαννακόπουλος στην ανάλυσή του «Πολλαπλασιάζονται οι «μοναχικοί λύκοι»», το Ισλαμικό Κράτος ρητά αναφέρει ότι «κάθε επίδοξος υποστηρικτής πρέπει να καταγράψει (αναφέρει) τη βούλησή του, να ανανεώσει τον όρκο υπακοής του, να υψώσει το λάβαρο του Χαλιφάτου, να πλήξει τους σταυροφόρους και τους ειδωλολάτρες και αποστάτες συμμάχους τους, όπου μπορεί να τους βρει, ακόμη κι αν είναι μόνος». Ως εκ τούτου, το Ισλαμικό Κράτος δεν ενθαρρύνει μόνο τους υποστηρικτές του, ως «μοναχικοί λύκοι», να πραγματοποιήσουν επιθέσεις στις χώρες καταγωγής-διαμονής τους, αλλά τους ζητά και να τεκμηριώσουν την υποταγή τους στο Χαλιφάτο, γνωστοποιώντας τον όρκο πίστης τους προς τον Abu Bakr al-Baghdadi. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το Ισλαμικό Κράτος διατηρεί την πρωτοκαθεδρία του στον παγκόσμιο τζιχάντ, έναντι της αντίπαλης Αλ Κάιντα. Ειδικά, στην παρούσα φάση, που σημειώνεται βαθμιαία απώλεια εδαφών του Χαλιφάτου στη Συρία και το Ιράκ, ο πολλαπλασιασμός των τρομοκρατικών επιθέσεων κατά δυτικών στόχων κρίνεται ως ιδιαίτερα αναγκαίος και χρήσιμος από την ηγεσία του.
Οι αρχές είναι αδύνατον να γνωρίζουν την ιδεολογία, τις προκαταλήψεις ή το μίσος κάθε ατόμου. Ως εκ τούτου, είναι πολύ δύσκολο να εντοπισθούν οι επίδοξοι «μοναχικοί λύκοι», πριν από τις επιθέσεις τους.
Το Dark Web σε συνδυασμό με τους «μοναχικούς λύκους» (Lone wolves) αποτελεί έναν επικίνδυνο συνδυασμό για την ειρήνη και τη σταθερότητα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Αυτό αποδεικνύεται και από τις πρόσφατες επιθέσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος όπου ο δράστης είτε είχε προμηθευτεί το όπλο από την παράνομη αγορά του Dark Web, είτε είχε στην κατοχή του προπαγανδιστικό υλικό.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Dark Web απασχολεί τις υπηρεσίες πληροφοριών και την αστυνομία, αφού το ίδιο αποτελεί μια ακμάζουσα αγορά για ποικίλες παράνομες δραστηριότητες και παράνομους δρώντες. Η μεγαλύτερη από αυτές είναι η κοινότητα του hacking, στην οποία μπορεί ο χρήστης να αγοράσει τα πάντα, από υπηρεσίες hacking έως οδηγίες “how to hack”. Άλλα προϊόντα και υπηρεσίες προς πώληση συμπεριλαμβάνουν ναρκωτικά, όπλα, εγκληματικές ενέργειες, από ληστεία μέχρι και αναζήτηση πληρωμένου δολοφόνου.
Δομή του Διαδικτύου: Το Διαδίκτυο υπάρχει σε διαφορετικά στρώματα. Το ένα, στο οποίο οι περισσότεροι είμαστε πιο εξοικιωμένοι με την πλοήγηση, είναι το επιφανειακό δίκτυο – «Surface Web», το οποίο αποτελείται από το περιεχόμενο το οποίο οι μηχανές αναζήτησης, όπως το Google, είναι σε θέση να ανιχνεύσουν. Με λίγα λόγια, είναι οποιοδήποτε τμήμα του Διαδικτύου το οποίο μπορεί να βρεθεί από μια απλή αναζήτηση στο Google, όπως αυτή εδώ η σελίδα.
Στη συνέχεια υπάρχει το βαθύ διαδίκτυο – «Deep Web», το οποίο δεν πρέπει να συγχέεται με το Dark Web, το οποίο όμως αποτελεί μέρος του Deep Web. Οι ιστοσελίδες που βρίσκονται στο Deep Web, απλά δεν είναι προσβάσιμες μέσω των μηχανών αναζήτησης. Ίσως όλοι μας να έχουμε χειριστεί το Deep Web χωρίς να γνωρίζουμε την ορολογία. Για παράδειγμα ένα ηλεκτρονικό έγγραφο με ένα συνάδελφο. Δεν υπάρχει δηλαδή, τίποτα εγγενώς παράνομο σχετικά με το Deep Web. Συνήθως όμως ο όρος αυτός συγχέεται με το Dark web και τις εγκληματικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται εκεί.
Το Dark Web δεν αποτελεί ένα τόπο, αλλά περισσότερο μια μέθοδο που στοχεύει σε υψηλό επίπεδο διαδικτυακής ανωνυμίας. Αναφέρεται σε ιστοσελίδες που καλύπτουν τις διευθύνσεις IP των διακομιστών, κάνοντας αδύνατο να βρεθεί η ταυτότητα ή η τοποθεσία των χρηστών. Είναι δηλαδή αποτελεσματικά αόρατες.
Τρόπος λειτουργίας του Dark Web:
Στο βασικό στάδιο, η ασφάλεια στο Dark Web διέπεται από την εμπιστοσύνη και τη σχέση οικοδόμησης που δημιουργεί ο χρήστης σταδιακά. Για παράδειγμα, η είσοδος του χρήστη σε μια ιστοσελίδα hacking γίνεται μόνο μέσω πρόσκλησης και ο προσκεκλημένος έχει συστηθεί από άτομο το οποίο είναι ήδη μέλος της κοινότητας. Στη συνέχεια ο προσκεκλημένος ως νέο μέλος πρέπει να ξεκινήσει να στεραιώνει την αξιοπιστία του μέσω συναλλαγών προϊόντων και υπηρεσιών μικρής ποσότητας και χαμηλής τιμής που κλιμακώνονται σταδιακά. Ανάλογα με τη συμπεριφορά του το νέο μέλος ανεβαίνει στην κατάταξη (ranking). Όσο περισσότερες συναλλαγές εκτελεί τόσο ανεβαίνει και η βαθμολογία αξιοπιστίας του στην κατάταξη (credibility score). Η δομή του συστήματος είναι σαν το eBay αλλά για τρομοκράτες και εγκληματίες. Οι αγοραστές αξιολογούν τους πωλητές και το αντίστροφο, ανάλογα με την αξιοπιστία τους.
Οι συναλλαγές εκτελούνται μέσω Bitcoins και η τοποθεσία των χρηστών είναι εξαιρετικά δύσκολο έως και απίθανο να βρεθεί. Οι χρήστες μπορούν να παραμείνουν ανώνυμοι αν χειριστούν ορθά τα προγράμματα σύνδεσης, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να ανταλλάξουν πολύ σημαντικές πληροφορίες και να κάνουν παράνομες επιχειρηματικές συμφωνίες, χωρίς το φόβο της επιβολής του νόμου.
Γι’ αυτούς τους λόγους, τρομοκράτες, υποστηρικτές και μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος (IS)» χρησιμοποιούν το Dark Web όχι μόνο για να ασκήσουν προπαγάνδα μέσω βίντεο, εικόνων και διακηρύξεων αλλά και για λόγους επικοινωνίας είτε μεταξύ τους είτε με επίδοξους τζιχαντιστές σε κάθε πλευρά του πλανήτη μέσω εφαρμογής για κινητά η οποία είναι προσβάσιμη για download μόνο μέσω του Dark Web.
Παράλληλα τους δίνεται η δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν τους συνεργάτες τους -τις τρομοκρατικές οργανώσεις παρακλάδια συνδεδεμένες με το Ισλαμικό Κράτος- μεταφέροντας Bitcoins σε παγκόσμια κλίμακα. Με τον ίδιο τρόπο δέχονται χρηματοδότηση από υποστηρικτές τους.
Υπηρεσίες πληροφοριών και ειδικοί σε θέματα ασφαλείας γνωρίζουν ότι τα φερόμενα μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένου και του ISIS, διερευνούν διαφορετικούς τρόπους μεταφοράς χρημάτων σε μαχητές που δραστηριοποιούνται στις Δυτικές χώρες. Μια συνεχής ροή μικροποσών θα μπορούσε να μεταφερθεί στιγμιαία σε πολλούς λογαριασμούς που χρησιμοποιούνται από μέλη της οργάνωσης παγκοσμίως.
Στο Διαδίκτυο υπάρχει ένα αρχείο PDF γραμμένο από χρήστη με ψευδώνυμο το οποίο κάνει ρητές αναφορές σε μαύρες αγορές όπως το “Silk Road” – το οποίο έκλεισε πρόσφατα – και άλλες διαδικτυακές μαύρες αγορές, εξηγώντας πως είναι δυνατόν να αγοράσει κάποιος όπλα για τους Μουτζαχεντίν.
Το έγγραφο συνεχίζει αναφέροντας το Bitcoin και το αποκεντρωτικό του σύστημα και τον τρόπο κατά τον οποίο είναι δυνατή μια ασφαλής μεταφορά χρημάτων με τη χρήση της εφαρμογής “Dark Wallet” (σκοτεινό πορτοφόλι) για να σταλούν άμεσα Bitcoins αξίας εκατομμυρίων δολλαρίων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο ή οποιαδήποτε άλλη χώρα στον πλανήτη.
Το Dark Web είναι αναμφισβήτητα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τις παράνομες δραστηριότητες , αλλά έχει και μελανά σημεία. Το περιεχόμενο του Dark Web είναι προσβάσιμο μόνο μέσω ειδικού λογισμικού “Tor”, ένα πακέτο κρυπτογράφησης της διευθύνσεως IP του χρήστη και διόδων κυκλοφορίας στο διαδίκτυο μέσω εθελοντικών διακομιστών σε όλο τον κόσμο (onion routing). Το “Tor” ξεκίνησε ως προϊόν του στρατού, σχεδιασμένο από το Γραφείο Ναυτικών Ερευνών για να προσφέρει στους ναυτικούς ένα ασφαλές μέσο επικοινωνίας.
Σήμερα, αν παρατηρηθεί μια ξαφνική αύξηση της χρήσης Tor σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή σε συγκεκριμένες ομάδες ατόμων γίνεται αυτομάτως δείκτης αυξημένης δραστηριότητας μυστικής επικοινωνίας. Αυτό βέβαια έχει διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με το χρόνο και τον τόπο. Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 2014, η κυβέρνηση του Ιράκ απαγόρεψε τη χρήση των κοινωνικών δικτύων Twitter και Facebook στη χώρα, με αποτέλεσμα η χρήση Tor να εκτοξευτεί.
Πολλοί από τους τζιχαντιστές χρησιμοποιούν το Tor για να εισέλθουν στην ηλεκτρονική μαύρη αγορά και γενικά σε φόρουμς στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υλικό και πληροφορίες κρατώντας την ανωνυμία τους. Επομένως, σίγουρα θα υπάρχουν και ιστοσελίδες τρομοκρατών του ISIS, οι οποίες δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές, καθώς δεν υπάρχει αρχειοθετημένη δομή στο Dark Web. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν γίνεται έρευνα. Πέρυσι μια έρευνα της NSA έδειξε ότι κάθε χρήστης που επιχειρεί να κατεβάσει το Tor αυτόματα ταυτοποιείται.
Οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους γνωρίζουν εις βάθος τη νέα τεχνολογία και πρόσφατα εκπρόσωποι της κυβέρνησης των ΗΠΑ προειδοποίησαν για τον Ηλεκτρονικό πόλεμο (Electronic War) ενάντια στο Δυτικό Κόσμο.
Όμως, πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι πλέον οι τρομοκράτες χρησιμοποιούν το Dark Web για τις παράνομες συναλλαγές τους, αλλά όχι τόσο για την διάδοση της προπαγάνδας τους. Αυτό συμβαίνει διότι προτιμούν το «επιφανειακό» δίκτυο (surface web), ώστε να προσεγγίσουν ευρίτερο κοινό. Γι’ αυτό το λόγο πλέον προτιμούν να δημοσιεύουν μηνύματα και βίντεο υποστήριξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter).
Συμπέρασμα:
Η πραγματική απειλή πλέον προέρχεται από τα μεμονωμένα άτομα, τα οποία έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί μέσω του Διαδικτύου και σχεδιάζουν απρόβλεπτα χτυπήματα, μη ικανά να προβλεφτούν. Πίσω όμως απο κάθε «μοναχικό λύκο», υπάρχει κάποιος άλλος που ενέπνευσε και επηρέασε αυτό το άτομο, συνήθως ιστοσελίδες ή άτομα που συνδέονται με τρομοκρατικές οργανώσεις, ομάδες ή δράσεις. Κανείς δεν ριζοσπαστικοποιείται από μόνος του. Σύμφωνα με την Γενική Υπηρεσία Πληροφοριών και Ασφάλειας της Ολλανδίας, οι μεμονωμένοι δράστες (lone wolves) δεν είχαν καμία επαφή στην πραγματική ζωή με ομοϊδεάτες τους, αλλά διατηρούσαν ενεργή επαφή με ανθρώπους στο Διαδίκτυο.
Δεν είναι εύκολη η εκτόπιση των τρομοκρατών και των τρομοκρατικών οργανώσεων από το Dark Web, ούτε θα σημαίνει το τέλος της ύπαρξής τους, αλλά θα είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Παράλληλα θα μειωθεί η στρατολόγηση νέων τζιχαντιστών και θα επηρεαστεί σημαντικά η χρηματοδότηση των οργανώσεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
terrorism.gr/propaganda_darkweb/