Νέα απρόσμενη ανακάλυψη για την εξαφάνιση των Νεάντερταλ

Οι πρώτοι απολιθωμένοι σκελετοί από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (Homo Neanderthalensis) ανακαλύφθηκαν το 1856 στη Γερμανία, στην κοιλάδα Νεάντερ. Μετέπειτα παλαιοντολογικές έρευνες αποκάλυψαν ότι, στην ιστορία του ανθρώπινου γένους, οι Νεαντερτάλιοι είναι οι πιο στενοί εξελικτικά συγγενείς μας, αλλά εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς πριν από περίπου 30.000 χρόνια.
Μέχρι την αινιγματική εξαφάνισή τους, όμως, οι Νεαντερτάλιοι συνυπήρξαν για περίπου 14 χιλιάδες χρόνια στην Ευρώπη… και τη Δυτική Ασία με τους πολυάριθμους εκπροσώπους του είδους μας, τους Homo Sapiens, που μετανάστευαν συνεχώς από την Αφρική σε μικρές ομάδες.
Μόλις δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature communications» μία πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που υποστηρίζει ότι η εξαφάνιση των Νεάντερταλ ενδέχεται να μην οφείλεται στην εξελικτική ανωτερότητα (νοητική και τεχνολογική) των σύγχρονων ανθρώπων, αλλά πολύ απλά στις δημογραφικές δυναμικές που πυροδότησε η ακατάπαυστη μεταναστευτική ροή ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική!
Σε αυτό το απρόσμενο συμπέρασμα κατέληξαν δύο παλαιοντολόγοι από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ έπειτα από εκτενέστατη έρευνα των μέχρι σήμερα πληθυσμιακών μοντέλων σχετικά με τις μετακινήσεις των πρώτων ανθρώπινων πληθυσμών στην ευρωπαϊκή ήπειρο και την Εγγύς Ανατολή.
Οπως υπογραμμίζουν οι Oren Kolodny και Marcus W. Feldman, που υπογράφουν τη μελέτη, η νέα εξήγηση που προτείνουν είναι πολύ πιο «ουδέτερη» σε σχέση με τις μέχρι τώρα εξηγήσεις, που βασίζονταν είτε σε δραματικές οικολογικές ή βιολογικές αλλαγές, είτε σε μεγάλες πολιτισμικές ή τεχνολογικές διαφορές, οι οποίες υποτίθεται ότι ευνόησαν το είδος μας εις βάρος των Νεάντερταλ.
Ολοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί βέβαια να συνέβαλαν στην εξαφάνιση των Νεαντερτάλιων, όμως η αντικατάστασή τους από τους νεόφερτους Sapiens ήταν προδιαγραμμένη και αναπόφευκτη.
Μέχρι σήμερα, στην πλειονότητά τους οι έρευνες σχετικά με την «ξαφνική» εξάλειψη των Νεάντερταλ ξεκινούσαν από την υπόθεση ότι η αντικατάστασή τους από τους σύγχρονους ανθρώπους θα πρέπει να οφείλεται σε κάποιο εμφανές εξελικτικό πλεονέκτημα του είδους μας: π.χ. στη μεγαλύτερη διατροφική ευελιξία μας, στη μεγαλύτερη αντοχή στις κλιματικές αλλαγές ή στις ανώτερες νοητικές ικανότητες, που εκδηλώνονται στα «ανώτερα» τεχνολογικά και κοινωνικά επιτεύγματα του είδους μας σε σύγκριση με αυτά των στενότατων εξελικτικά συγγενών μας.
Οι Oren Kolodny και Marcus W. Feldman, αντί να θεωρήσουν δεδομένη αυτήν την «ανωτερότητα» και να αναζητήσουν κάποιο ιδιαίτερο βιολογικό πλεονέκτημα του είδους μας, επέλεξαν να εστιάσουν στο αναμφισβήτητο γεγονός που προκύπτει από όλες τις στατιστικές αναλύσεις των παλαιοντολόγων.
Οι Νεαντερτάλιοι που ζούσαν ήδη στην Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή ήταν αριθμητικά πολύ λιγότεροι από τους Sapiens που ζούσαν στην Αφρική.
Αυτή η αρχική και καλά τεκμηριωμένη δημογραφική διαφορά, κατά το τέλος της Μέσης Παλαιολιθικής Περιόδου, οδήγησε στη μετανάστευση των ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων από την Αφρική, οι οποίοι πέρασαν πρώτα στην Εγγύς Ανατολή και κατόπιν στην Ευρασία.
Τα μεταναστευτικά ρεύματα των Sapiens, αν και αποτελούνταν από σχετικά λίγα άτομα, ήταν συνεχή, σταθερά στον χρόνο και προς διαφορετικές κατευθύνσεις (βλ. σχετική εικόνα).
Η ερευνητική υπόθεση των δύο Αμερικανών ερευνητών ήταν ότι η άφιξη των σύγχρονων ανθρώπων σε μια περιοχή όπου κατοικούσαν ήδη οι Νεάντερταλ θα πρέπει να προκάλεσε μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ τους για τα αποθέματα τροφής και αυτός ο ανταγωνισμός θα πρέπει μοιραία να οδήγησε στην ισοπίθανη εξάλειψη του ενός από τα δύο είδη.
Με αφετηρία αυτό το αρκετά απλό σενάριο, όλες οι μαθηματικές προσομοιώσεις της δημογραφικής-πληθυσμιακής δυναμικής οδηγούν αναπόφευκτα στην εξάλειψη (ή την πλήρη αφομοίωση) του ολιγάριθμου πληθυσμού των Νεάντερταλ από τον διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό των Sapiens!
Το μόνο που αλλάζει είναι ο χρόνος που απαιτείται μέχρι την πλήρη εξαφάνιση των Νεάντερταλ. Στα προτεινόμενα μοντέλα γι’ αυτήν την εξελικτική δυναμική, οι δύο ερευνητές υποθέτουν ότι η αντικατάσταση των Νεάντερταλ από τους Sapiens έλαβε χώρα με σχετικά αργούς ρυθμούς, οι οποίοι μεταβάλλονται ανάλογα με την πυκνότητα των μεταναστευτικών ρευμάτων.
Πάντως, σ’ αυτά τα μαθηματικά μοντέλα ο χρόνος που απαιτείται για την πλήρη εξαφάνιση των Νεάντερταλ δεν υπερβαίνει τα 12-14 χιλιάδες χρόνια, συμφωνεί δηλαδή με το χρονικό διάστημα που, σύμφωνα με τα υπάρχοντα παλαιοντολογικά δεδομένα, τα δύο είδη συνυπήρχαν στην Ευρασία!
Για τη σύγχρονη ανθρωπολογική και παλαιοντολογική σκέψη θεωρείται πλέον αδιαμφισβήτητο ότι ο σύγχρονος άνθρωπος εμφανίστηκε πρώτα στην Αφρική και από εκεί ξεκίνησε, με αλλεπάλληλα μεταναστευτικά ρεύματα, για τον εποικισμό του πλανήτη «μας», αντικαθιστώντας ή αφομοιώνοντας όλα τα συγγενικά είδη ανθρώπων.
Συνεπώς, η τυπικά νεωτερική και καθησυχαστική αντίληψη περί σταδιακής, συσσωρευτικής και γραμμικής προόδου από ένα απλούστερο ζωικό είδος ανθρώπου προς ένα πολυπλοκότερο και πιο τέλειο δεν επιβεβαιώνεται από τα δεδομένα ούτε της παλαιοντολογίας ούτε της σύγχρονης γενετικής ανθρωπολογίας.
Αντίθετα, οι πιο πρόσφατες έρευνες μας αποκαλύπτουν ότι το νεωτερικό παραμύθι της μεγάλης εξελικτικής εποποιίας που οδήγησε στον σύγχρονο άνθρωπο (Homo Sapiens) θα πρέπει μάλλον να γραφτεί εξ αρχής.
Συντάκτης: Σπύρος Μανουσέλης
Πηγή: efsyn.gr
infiltr8or