Ήταν, πριν από 50 χρόνια, η σύντομη Άνοιξη της Πράγας

Συγγραφείς σαν το Μίλαν Κούντερα και ένα παράξενο σκάνδαλο συνέβαλαν στην έκρηξη μίας σύντομης περιόδου ελευθερίας το 1968 στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία, πριν από την εισβολή των τανκς του Συμφώνου της Βαρσοβίας και την συντριβή αυτής της σύντομης ανάπαυλας, διηγούνται στο AFP άνθρωποι που συμμετείχαν τότε στα γεγονότα.
Αργότερα ονομάσθηκε Ανοιξη της Πράγας και ήταν η περίοδος του «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο» του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ. Ξεκίνησε, σύμφωνα με την κοινωνιολόγο Ζιρίνα Σίκλοβα, από το κονγκρέσο των τσεχοσλοβάκων συγγραφέων το 1967.
Οι άνθρωποι των γραμμάτων, ανάμεσά τους ο Μίλαν Κούντερα και ο μελλοντικός πρόεδρος Βάτσλαβ Χάβελ, κάλεσαν το Κομμουνιστικό Κόμμα να εγγυηθεί την ελευθερία της έκφρασης, ανοίγοντας ένα μικρό ρήγμα προς την ελευθερία.
«Το Κομμουνιστικό Κόμμα άρχισε να διαιρείται και ήταν ξεκάθαρο ότι κάτι θα άρχιζε να κινείται», λέει η Σίκλοβα, τότε μέλος του κόμματος. «Η ελπίδα ήταν τεράστια».
Ο Πετρ Πίτχαρτ, επίσης κομμουνιστής τότε και στη συνέχεια πρόεδρος της τσεχικής Γερουσίας (1996-1998 και 2000-2004) θυμάται την ένταση ανάμεσα σε Τσέχους και Σλοβάκους, ένας άλλος παράγοντας αποδυνάμωσης του συστήματος.
«Οι Σλοβάκοι ήθελαν ίση μεταχείριση από τους Τσέχους και κατανόησαν ότι μία μετωπική επίθεση ήταν η μόνη τους ελπίδα».
Στις 5 Ιανουαρίου 1968, ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, Σλοβάκος, αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας ως πρώτος γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Αντιμέτωπος με έντονες επικρίσεις για την πολιτική του, ο πρόεδρος Αντονίν Νοβότνι, αρχηγός του κράτους από το 1957 και του Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1953, αναγκάζεται να αφήσει τη θέση του στον Ντούμπτσεκ όταν η Κεντρική Επιτροπή αποφασίζει ότι ένα και μοναδικό πρόσωπο δεν μπορεί να κατέχει και τα δύο πόστα.