Βορίζια: Το χωριό "φάντασμα" – Βομβαρδισμός και εκθεμελίωση

Λίγες μέρες μετά τη φονική μάχη στο Τραχήλι*, οι Γερμανοί κατακτητές θεώρησαν υπεύθυνο το χωριό Βορίζια για τα όσα είχαν πάθει στο Τραχήλι και ετοίμασαν αντίποινα. Το πρωί στις 27 Αυγούστου του 1943 οι Γερμανοί παρουσιάζονται αναπάντεχα στο χωριό. Δεν πρόλαβε να κυκλοφορήσει η άσχημη είδηση και οι Ναζί είχαν κυκλώσει ήδη το χωριό.

Χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους του χωριού στον περίβολο της εκκλησίας. Παρέταξαν τους άντρες σε μία γραμμή και επέλεξαν τρεις, τους οποίους χωρίς καμία άλλη διαδικασία έστησαν στον τοίχο και τους εκτέλεσα. Την επόμενη μέρα εκτέλεσαν μία γυναίκα και έναν άντρα.
Απομάκρυναν αμέσως μετά τα γυναικόπαιδα σε ασφαλές μέρος και περίμεναν. Δεν πέρασε πολύ ώρα και εμφανίστηκαν 7 Στούκας, τα οποία αφού έκαναν την αναγκαία αναγνωριστική πτήση, επανήρθαν και άρχισαν τον βομβαρδισμό του χωριού ρίχνοντας 21 βόμβες. Μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας τα Βορίζια δεν υπήρχαν πλέον. Τα πάντα είχαν μεταβληθεί σε ένα σωρό από ερείπια. Οι Γερμανοί εκδηλώνοντας όλο το μίσος της ανθρώπινης κακίας τους, κατάβρεξαν με εύφλεκτα υλικά ότι είχε απομείνει όρθιο και το έκαψαν.
Με την ολοκλήρωση της καταστροφής οδήγησαν τον πληθυσμό του χωριού στη Νύβριτο και εκεί τον εγκατέλειψαν. Τότε οι δύστυχοι και κατατρεγμένοι Βοριζιανοί αναζήτησαν προσωρινή στέγη στα γύρω χωριά.
Δίκαια λοιπόν τα Βορίζια είναι το πρώτο χωριό που ερημώθηκε στην Κρήτη και μάλιστα το μόνο με τον τρόπο αυτό. Η Κρήτη, η Ελλάδα, ο Κόσμος ολόκληρος πρέπει να αισθάνονται ευγνώμονα αισθήματα γι’ αυτούς τους ανθρώπους, που ποτέ δεν δίστασαν μπροστά στο βωμό του Εθνικού χρέους και της Ελευθερίας.
ΘΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ
Χρήστος Δ. Καργάκης – Εκτελέστηκε στις Μοίρες 4/7/1943
Νικόλαος Ι. Φαραγκουλιτάκης – Εκτεέστηκε στις Μοίρες 4/7/1943
Ευστάθιος Ζ. Καμπουράκης – Εκτελέστηκε 27/8/1943
Βασίλειος Στ. Ζαχαριουδάκης – Εκτελέστηκε 27/8/1943
Γεώργιος Κ. Καργάκης – Εκτελέστηκε 27/8/1943
Ελένη Ν. Ανδρουλάκη – Εκτελέστηκε 28/8/1943
Ευστάθιος Ζαχ. Ζαχαριουδάκης – Εκτελέστηκε 28/8/1943
Θεοχάρης Εμμανουήλ Καργάκης – Εκτελέστηκε 2/1/1943
Χρόνης Ν. Μακριδάκης – Εκτελέστηκε 6/9/1943
Εμμανουήλ Αβραάμ Βεϊσάκης – Εξαφανίστηκε 14/9/1943
Αριστείδης Φαν. Σαλούστρος – Εκτελέστηκε 14/10/1943
Στυλιανός Δρακ. Βεϊσάκης – Εξαφανίστηκε 14/10/1943
Χαράλαμπος Θεοδ. Χαραλαμπάκης – Εξαφανίστηκε 14/10/1943
Φραγκιαδάκης Διονύσης από τα Βορίζια.
*Η Μάχη στο Τραχήλι (15/8/1943)
Η μάχη αυτή έγινε μόλις οκτώ μέρες από τη μάχη στον Πόρο του Σταυρού, πήρε το όνομα της από την ομώνυμη Βοριζιανή τοποθεσία που διεξήχθη. Μπορεί δε όχι μόνο να θεωρηθεί η μεγαλύτερη και η πιο πολύνεκρη μάχη που δόθηκε υπό την αντάρτικη ομάδα του Πετρακογιώργη, αλλά και ως ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της εθνικής αντίστασης στην Κρήτη.

Τα ηρωικά θύματα της Μάχης στο Τραχήλι
Διονύσης Φραγκιαδάκης από τα Βορίζια
Γεώργιος Κρυοβρυσανάκης από τη Λοχριά
Χαράλαμπος Κατσούργης από τη Λοχριά
Πολύδωρος Λιανουδάκης από τα Σκούρδουλα
Αλέξης Ανιφαντάκης από τον Πλάτανο Αμαρίου
Κων/νος Αποστολάκης από τη Μιαμού
Νικόλαος Σαρτζετάκης από την Κρύα Βρύση Αγίου Βασιλείου
Μανωλεσάκης Παναγιώτης από το Καβούσι Ρεθύμνου
dmko