Τα αντιβιοτικά της φύσης

Εν όψει του χειμώνα αναζητούμε τροφές και συμπληρώματα που θα δυναμώσουν το ανοσοποιητικό και θα ενισχύσουν την αντοχή του οργανισμού στις ασθένειες, βοηθώντας παράλληλα τη γρηγορότερη ίαση από ιώσεις και λοιμώξεις. Πολλοί οι ισχυρισμοί, λίγες, όμως, οι σχετικές αποδείξεις.

Σας παρουσιάζουμε βότανα, καρπούς, μύκητες και τρόφιμα, με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα – έστω και μικρή.
Αστράγαλος ο μεμβρανώδης (Astragalus Membranaceus)
Ένα από τα σημαντικότερα βότανα της κινέζικης ιατρικής που έχει χρησιμοποιηθεί σε ποικιλία βοτανικών μειγμάτων και φυτικών φαρμάκων. Φημίζεται για την ανοσοτροποποιητική του δράση, ενώ έχουν παρατηρηθεί θετικές αλληλεπιδράσεις σε in vivo μελέτες. Χρησιμοποιείται κυρίως για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και την πρόληψη κρυολογημάτων ή λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού αλλά και στη φάση της ανάρρωσης. Το δραστικό συστατικό του είναι το TA-65 το οποίο θεωρείται σημαντικός παράγοντας μακροζωίας με χαμηλή ωστόσο βιοδιαθεσιμότητα.
Γανόδερμα το λαμπερό (Ganoderma lucidum)
Γνωστό ως «το μανιτάρι της αθανασίας», χρησιμοποιείται ευρέως στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική λόγω της ποικιλίας των ευεργετικών του ιδιοτήτων. Κλινικές αναλύσεις εστιάζουν στον βασικό του ρόλο ως ισχυρού ρυθμιστή του ανοσοποιητικού συστήματος, δεδομένου ότι μειώνει τη δραστηριότητα του συστήματος όταν αυτό υπερδιεγείρεται και το στηρίζει όταν αποδυναμώνεται. Περιέχει μεγάλη ποσότητα βιοενεργών μορίων χωρίς να μπορεί να διευκρινιστεί ποιο είναι το πιο δραστικό. Η δοσολογία λήψης εξαρτάται από τη μορφή που καταναλώνεται, ενώ δεν συνιστάται σε άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσα.
Γκουάβα (Guava)
Το τροπικό αυτό φρούτο -διαθέσιμο και στην Ελλάδα- βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των τροφίμων που περιέχουν βιταμίνη C (L-ασκορβικό οξύ), έναν αδιαμφισβήτητα ισχυρό υποστηρικτή του ανοσοποιητικού συστήματος. Ενα φρούτο παρέχει 280% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης C, 15% βιταμίνης Α και Β-6, μικρότερες ποσότητες νιασίνης, φυλλικό οφύ, θεαμίνη και ριβοφλαβίνη. Εστιάζοντας στη C, σημειώνεται ότι ως ισχυρό αντιοξειδωτικό, μεταξύ άλλων, περιορίζει τον σχηματισμό ελεύθερων ριζών βοηθώντας τον οργανισμό να αντιμετωπίσει τις τοξίνες.
Εχινάκεια (Echinacea purpurea)
Βοτανικό συμπλήρωμα που συνήθως χορηγείται με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων κρυολογήματος προκειμένου να τονωθεί το ανοσοποιητικό και να επιταχυνθεί ο ρυθμός της ανάρρωσης. Προτείνεται επίσης ως προληπτικό συμπλήρωμα για ημερήσια κατανάλωση όσων νοσούν συχνά. Ορισμένες από τις ουσίες που περιέχει στις οποίες οφείλονται οι ιδιότητές της είναι τα αλκαμίδια, οι πολυσακχαρίτες, τα φλαβονοειδή, τα αιθέρια έλαια και παράγωγα του καφεϊκού οξέος. Δεν έχει διευκρινιστεί ποια από αυτές τις ουσίες επιδρά στο ανοσοποιητικό, οπότε θεωρούνται ευεργετικές στο σύνολό τους.
Μαύρο κύμινο (μελάνθιο το ήμερο – Nigella sativa)
Η φαρμακευτική δράση αυτού του μπαχαρικού είναι πιο ισχυρή όταν χρησιμοποιείται σε λογικές ποσότητες ως άρτυμα στο φαγητό. Περιέχει ένα ισχυρό βιοενεργό συστατικό, γνωστό ως θυμοκινόνη, που έχει ερευνηθεί για τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντικαρκινικές ιδιότητές του σε πειραματικά μοντέλα in vitro και in vivο και φαίνεται ότι δρα υποστηρικτικά στο ανοσοποιητικό αυξάνοντας την ικανότητα των μακροφάγων να επιτίθενται σε «εισβολείς» στον οργανισμό.
Σκόρδο (Allium sativum)
Εκτός από κλασική σταθερά στην κουζίνα, το σκόρδο είναι ένα από τα πιο λαμπρά αστέρια των τροφών που τονώνουν σημαντικά το ανοσοποιητικό. Μία σκελίδα αποδίδει 4 θερμίδες, ενώ περιέχει 5 mg ασβέστιο, 12 γρ. κάλιο και περισσότερες από 100 θειικές ενώσεις αρκετά ισχυρές για να εξουδετερώσουν βακτήρια και να περιορίσουν μολύνσεις. Σημειώνεται ότι το μαγείρεμα μπορεί να μειώσει την αντιβιοτική δράση του, οπότε είναι προτιμότερο να καταναλώνεται ωμό.
Μούρο αφροξυλιάς (Elderberry)
Είναι γνωστό για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, όμως οι μελέτες που αποδεικνύουν τη δράση του ως κατασταλτικού των συμπτωμάτων της γρίπης είναι περιορισμένες. Σε μία από αυτές, η χρήση εκχυλίσματος elderberry μείωσε αφενός τη διάρκεια και τη σοβαρότητα του κρυώματος. Προσοχή στη κατανάλωσή τους, δεδομένου ότι αν δεν πλυθούν και προετοιμαστούν σωστά μπορούν να προκαλέσουν από ναυτία μέχρι σοβαρές μορφές δηλητηρίασης.
King Oyster (Pleurotus eryngii) (Πλευρώτους ο Ερυγγίος)
Η ποικιλία των βιοενεργών συστατικών του είναι παρόμοια με αυτή των κοινών πλευρώτους, ενώ σχετικές μελέτες μιλούν για κάποιες μορφές αλληλεπίδρασής τους με το ανοσοποιητικό το οποίο φαίνεται ότι ενισχύουν. Μεταξύ άλλων, είναι καλή πηγή εργοθειονίνης, ισχυρής αντιοξειδωτικής ουσίας που προστατεύει τον οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες και βοηθά στην τόνωση του ανοσοποιητικού ώστε να αποφεύγονται οι ιώσεις και μολύνσεις.
Σπιρουλίνα (Spirulina)
Το μη τοξικό μπλε-πράσινο αυτό φύκι συγκαταλέγεται στις υπερτροφές λόγω της πληθώρας των ευεργετικών ιδιοτήτων του. Είναι σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών με βασικό ενεργό συστατικό τη φυκοκυανίνη, φωτοσυνθετική πρωτεΐνη με ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση. Επιπλέον, μεταξύ άλλων, περιέχει υψηλής ποιότητας πρωτεΐνες σε μεγάλη συγκέντρωση, ποσότητα β-καροτίνης, βιταμίνες, προβιταμίνες και ψευδοβιταμίνες. Ωστόσο, ο πολυσακχαρίτης immulina είναι αυτός που αυξάνει την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων καθιστώντας το ανοσοποιητικό πιο ανθεκτικό σε παθογόνους μικροοργανισμούς.
Τζίνσενγκ (Panax Ginseng)
Ασιατική ρίζα που θεωρείται και «συμπληρωματικό εμβόλιο» λόγω της ιδιότητάς της να ενισχύει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι ταυτόχρονη χορήγηση τζίνσενγκ και αντιγόνων βελτιώνει την ανταπόκριση του ανοσοποιητικού στο αντιγόνο. Στην προληπτική ιατρική προτείνεται σε δόσεις που κυμαίνονται από 200-400 mg ημερησίως, παρότι κάποιες έρευνες για την προσθήκη σε πολυβιταμίνες υποστηρίζουν ότι ποσότητες της τάξης των 40 mg ίσως να είναι βιοενεργές. Μην το συνδυάσετε με ασπιρίνη γιατί μπορεί να μειώσει τη δράση του στο ανοσοποιητικό.
Αβγοτάραχο (Bottarga)
Το ελληνικό χαβιάρι, όπως συνηθίζουν να το αποκαλούν, είναι ένα εκλεκτό προϊόν υψηλής διατροφικής αξίας. Πρόκειται ουσιαστικά για παστά αυγά κέφαλου και, εκτός από σπάνιας γευστικής αξίας, είναι σημαντική πηγή πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, σεληνίου και ψευδάργυρου και Ω3 λιπαρών οξέων, ενώ έχει επίσης υψηλές συγκεντρώσεις σε σκουαλένιο και τοκοφερόλες, ουσίες με υψηλή αντιοξειδωτική δράση. Σημειώνουμε ότι τα 100 γρ. κερωμένου προϊόντος περιέχουν περίπου 2 γρ. Ω3 πολυακόρεστων, που θεωρούνται, μεταξύ άλλων, ασπίδα του ανοσοποιητικού.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο #2 του ιατρικού εγχειριδίου «Health Report»
olivemagazine