Μανούσος Κούνδουρος -Εμπνευστής της ιδέας της πλήρους αυτονόμησης της Κρήτης

Ο Μανούσος Κούνδουρος (1860 – 19 Δεκεμβρίου 1933) ήταν Έλληνας πολιτικός. Ήταν μεγάλη ηγετική και πολιτική μορφή της Κρήτης, εμπνευστής της ιδέας της πλήρους αυτονόμησης της Κρήτης, ηγέτης και οργανωτής στην Κρητική Επανάσταση (1895-1898) και σύμβουλος (υπουργός) της Κρητικής Πολιτείας αρχικά επί των Εσωτερικών και στη συνέχεια επί των Οικονομικών, βουλευτής και Γενικός Διοικητής Κρήτης.

Γιος του Ρούσου Κούνδουρου γεννήθηκε στα Σφακιά το 1860. Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές γράφτηκε στο Νομική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ως φοιτητής διορίσθηκε πρωτοδίκης στη Βάμο. Το πτυχίο έλαβε το 1891.
Ο Κούνδουρος ήταν ο εμπνευστής της ιδέας της πλήρους αυτονόμησης της Κρήτης, παρότι τότε δεν είχε αντίθετη θέση η ελληνική κυβέρνηση αλλά και πολλών κατοίκων της νήσου. Έτσι ανέλαβε για την πραγμάτωση της ιδέας του αυτής να ηγηθεί επαναστατικής κίνησης στέλνοντας σχετικό υπόμνημα στις Μεγάλες Δυνάμεις και να διορισθεί πρόεδρος της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής Κρήτης.
Μαθαίνοντας σχετικά για τις δραστηριότητές του ο τότε Βαλής Κρήτης Καραθεοδωρής πασάς τον καθαίρεσε από τη θέση που κατείχε στέλνοντας ακόμα και απόσπασμα χωροφυλακής να συλλάβει αυτόν και την Επιτροπή που είχε δημιουργήσει χωρίς όμως να το επιτύχει. Στη συνέχεια ο Κούνδουρος διοργάνωσε άτακτες επαναστατικές δυνάμεις από Κρήτες με τις οποίες και πέτυχε την απώθηση των Τούρκων στα Φρούρια των Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου και πρωταγωνιστής στην πολιορκία του Βάμου.
Έτσι κατέστη ο κύριος διοργανωτής της αυτονόμησης. Στη συνέχεια υπήρξε ένας από τους πέντε υπουργούς του Πρίγκιπα Γεωργίου αναλαμβάνοντας αρχικά σύμβουλος επί των Εσωτερικών και στη συνέχεια επί των Οικονομικών.
Διετέλεσε επίσης διοικητικός επίτροπος και μέλος της επαναστατικής κυβέρνησης η οποία παρέδωσε την ελεύθερη πλέον Κρήτη (1912) στον πρώτο Έλληνα γενικό διοικητή. Στη συνέχεια μετά την απελευθέρωση της Κρήτης πολιτεύτηκε και εκλέχθηκε βουλευτής (6 Δεκεμβρίου 1916) αντιπολιτευόμενος τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Κατά δε την υπ΄ αυτόν τριετία της διακυβέρνησης της Χώρας (1917-1920) απελάθηκε από την Κρήτη. Αργότερα επί κυβέρνησης Ν. Τριανταφυλλάκου (1922) ανέλαβε γενικός διοικητής Κρήτης, καθώς και επί δικτατορίας Θεόδωρου Πάγκαλου (στην κυβέρνηση Πάγκαλου του 1925-1926).
Ο Μανούσος Κούνδουρος πέθανε στην Αθήνα στις 19 Δεκεμβρίου 1933.
Ημερολόγιο
Ο Μανούσος Κούνδουρος εξέδωσε ημερολόγιο με τίτλο: «Ημερολόγιον. Ιστορικαί και διπλωματικαί αποκαλύψεις» τo 1921 το οποίο περιέχει τις σημειώσεις του για την οργάνωση του αγώνα για την ανεξαρτητοποίηση και απελευθέρωση της Κρήτης και την περίοδο της Αρμοστείας:
– Ημερολόγιον : Ιστορικαί και διπλωματικαί αποκαλύψεις. Η απελευθερωτική επανάστασις της Κρήτης και η αρμοστεία αυτής, Μανούσου Ρ. Κούνδουρου, εκδίδεται υπό Σπυρ. Γ. Βαρδάκη, Εν Αθήναις : Εκ του τυπογραφείου Γ. Η. Καλέργη, 1921.
Οικογένεια
Το 1901 παντρεύτηκε τη Χρυσή Χατζηγρηγόρη από τα Σφακιά (κόρη του Γεώργιου Ιωσήφ Χατζηγρηγόρη). Παιδιά τους ήταν ο Λασθένης Κούνδουρος, η Έρση σύζυγος Μωραΐτη, ο Νέαρχος, ο Αρίστων και η Ελένη (που ίδρυσε το Εκπαιδευτήριο Θεομήτωρ στην Αθήνα, αρχίζοντας τη δραστηριότητά της ως μοναχή στην Τήνο). Το σπίτι του στα Χανιά (1909) διατηρείται μέχρι σήμερα.
wikipedia