Το σπίτι με τις Καρυάτιδες στου Ψυρρή και οι αστικοί μύθοι που το συνοδεύουν -Τι πραγματικά ισχύει;

Δεν υπάρχει γειτονιά στην Ελλάδα που να μην έχει το δικό της σπίτι-έμβλημα. Αυτό με την ιδιαιτερότητα που θα ξεχωρίσει και θα γίνει σημείο αναφοράς ολόκληρης της περιοχής.
Σε κάποιες γειτονιές, τα σπίτια αυτά είναι πραγματικά διαμάντια.
Οπως το σπίτι με τις Καρυάτιδες στου Ψυρρή, στο αριθμό 45 της οδού Ασωματων.
Λίγο πιο πέρα από τη σκιά της Ακρόπολης, από τη σκιά των Καρυάτιδων, δύο άλλες Κόρες στέκονται αγέρωχες. Μπορεί να μην είναι σαν και αυτές του Ερεχθείου, μπορεί απλά να στηρίζουν την τσιμεντένια πλάκα μιας κλασικής διπλοκατοικίας στο κέντρο της Αθήνας, ωστόσο κατάφεραν και αυτές να ξεχωρίσουν και να συζητηθούν.
Το σπίτι χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και είναι χαρακτηριστικό δείγμα του αθηναϊκού νεοκλασικισμού και της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής. Οι Καρυάτιδες που κοσμούν την πρόσοψη είναι έργο του γλύπτη Ιωάννη Καρακατσάνη, ιδιοκτήτη του σπιτιού. Ο Καρακατσάνης ήταν Αιγινίτης καλλιτέχνης, ο οποίος μαθήτευσε δίπλα στον Λεωνίδα Δρόση και διέμενε στο εν λόγω σπίτι με την οικογένειά του. Τα μοντέλα που έγιναν Καρυάτιδες ήταν, όπως διαβάζουμε στο wikipedia, η γυναίκα του Ξανθή και η αδελφή της Ευδοξία.
Το εν λόγω σπίτι οφείλει την τεράστια φήμη του και σε έναν κουρέα που είχε το κουρείο του στο ισόγειο ο οποίος θέλοντας να συντηρεί το μυστήριο είχε χτίσει έναν αστικό μύθο γύρω από τις Καρυάτιδες. O κουρέας Παναγιώτης Κρητικάκος λοιπόν διηγούνταν στους πελάτες του ότι τις Καρυάτιδες τις σκάλισε και τις έβαλε στο μπαλκόνι του σπιτιού ο ιδιοκτήτης θέλοντας να τιμήσει τις δυο του κόρες που είχαν πεθάνει πολύ νέες. Κάθε φορά παρουσίαζε και μια διαφορετική εκδοχή της αιτίας θανάτου των κοριτσιών, δείχνοντας μια εμμονή σε αυτή που έλεγε ότι τις δηλητηρίασε η μητριά τους.
Ο αστικός μύθος, όμως, που είχε χτίσει, στερούνταν αλήθειας, πρώτα από όλα γιατί όπως προαναφέρθηκε τα μοντέλα για τις Καρυάτιδες ήταν η σύζυγος και η κουνιάδα του ιδιοκτήτη του σπιτιού. Δύο γυναίκες, μάλιστα, που όχι απλά δεν πέθαναν νωρίς αλλά έζησαν πολλά πολλά χρόνια τόσα ώστε να χαρούν παιδιά και εγγόνια (η μια πέθανε το 1949 η άλλη το 1950).
Μετά τον θάνατό του Καρακατσάνη το 1906, η οικογένειά του αποφάσισε να πουλήσει το σπίτι. Το 1989 ανακηρύχθηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού που το έσωσε από κατάρρευση. Δέκα χρόνια αργότερα ανακαινίστηκε με την επίβλεψη του αρχιτεκτονικού γραφείου του Στέφανου Πάντου – Κίκκου και σήμερα φιλοξενεί τον Σύλλογο Ελλήνων Ολυμπιονικών.

Στη θέση του κουρείου σήμερα στεγάζεται το Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων.
Η διάσημη φωτό του Μπρεσόν 
Το σπίτι με τις Καρυάτιδες έχει συνδεθεί και με μια διάσημη φωτό του Ανρί Μπρεσόν το 1953.

Ο Μπρεσόν αποθανάτισε δύο μαυροντυμένες ηλικιωμένες γυναίκες να περνούν μπροστά από το «Σπίτι με τις Καρυάτιδες». Όπως ο ίδιος είπε «Ξαφνικά συνειδητοποιώ ότι οι φωτογραφίες θα μπορούσαν να φθάσουν την αιωνιότητα μέσω της στιγμής», θέλοντας να τονίσει τις συμβολικές αντιθέσεις που απεικονίζονται στη φωτογραφία.
Ο συγγραφέας Δημοσθένης Κούρτοβικ ασχολήθηκε με την εν λόγω φωτογραφία του Ανρί Καρτιέ Μπρεσόν στο βιβλίο του «Τετέλεσται, δοκίμια πάνω σε φωτογραφίες»[9] προσπαθώντας να αναλύσει τους συμβολισμούς της.
Ο Γιάννης Τσαρούχης πάλι, παίρνοντας έμπνευση από την νεοκλασική αρχιτεκτονική της Αθήνας, το έχει αποτυπώσει το 1952 σε υδατογραφία με τίτλο «Το σπίτι με τις Καρυάτιδες» και το 1971 σε πίνακα με τίτλο «Σπίτι στην Αγίων Ασωμάτων» παντρεύοντας το κλασικό παρελθόν με το λαϊκό στοιχείο.
«Το σπίτι με τις Καρυάτιδες», υδατογραφία του Τσαρούχη.
«Σπίτι στην Αγίων Ασωμάτων», επίσης πίνακας του Τσαρούχη.” />«Σπίτι στην Αγίων Ασωμάτων», επίσης πίνακας του Τσαρούχη.
Επίσης το 1988 έβαλε το σπίτι της Οδού Αγ. Ασωμάτων να δεσπόζει στο σκηνικό που έφτιαξε για την παράσταση «Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη» που ανέβηκε στο Θέατρο του Λυκαβηττού.
“Το σκηνικό για τις Εκκλησιάζουσες. ” />Το σκηνικό για τις Εκκλησιάζουσες.
Ο Κώστας Ταχτσής χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της μεταπολεμικής γενιάς της ελληνικής πεζογραφίας, ενσωμάτωσε στοιχεία επηρεασμένα από το «Σπίτι με τις Καρυάτιδες» στη μυθοπλασία του έργου του «Τρίτο Στεφάνι» που εκδόθηκε το 1962.