Στην Ελλάδα ο εθνικισμός είναι απαγορευμένη λέξη. Όποιος τολμά να την προφέρει κινδυνεύει με πολιτικές περιπέτειες. Στην Ευρώπη ο εθνικισμός δεν είναι λέξη πλέον. Είναι πολιτική. Εφαρμοσμένη πολιτική.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Το έναυσμα έδωσαν πρώτες οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (Βίσεγκραντ), με επικεφαλής την Ουγγαρία, αρνούμενες να δεχθούν πρόσφυγες και μετανάστες στο έδαφός τους. Τώρα ακολουθούν η Γερμανία και η Βρετανία, η οποία πολιτισμικά είναι μέρος της Ευρώπης (αν και εκτός Ε.Ε. πλέον). Με αφορμή το εμβόλιο, βεβαίως. Οι Γερμανοί, όταν είδαν τους Άγγλους να αγοράζουν πρώτοι εμβόλιο και να το δοκιμάζουν κατά προτεραιότητα, δεν δίστασαν να χρησιμοποιήσουν και τη λέξη. Για «βρετανικό εθνικισμό του φαρμάκου» μίλησε ο πρέσβης τους στο Λονδίνο. «Ένα θαύμα τρεις ημέρες, το μεγάλο τέσσερις», όμως, που λέει και ο λαός μας. Μέχρι που τους ακολούθησαν και οι ίδιοι στον εθνικισμό.
Έγραψαν χθες στα παλαιότερα των υποδημάτων τους την απόφαση της Κομισιόν για κεντρική διανομή του εμβολίου στα κράτη-μέλη και προχώρησαν μονομερώς σε διμερή συμφωνία με την Pfizer για επιπλέον προμήθεια 30.000.000 εμβολίων. Τα οποία, επειδή θα λάβουν προνομιακά για τον λαό τους, θα τα στερήσουν από τους λαούς της Ευρώπης που θα περιμένουν στην ουρά! Το ερώτημά μου (το οποίο τίθεται υπό τον τύπο γενικότερου προβληματισμού, μετά τις γερμανικές εμπειρίες μας με το εμπάργκο όπλων/υποβρηχίων και με το εμβόλιο τώρα) είναι το εξής: Τι δεν καταλαβαίνουμε; Δεν υπάρχει Ένωση πια. Μόνο παρέες κρατών. Το έθνος-κράτος επιστρέφει. Ευρώπη, όπως μας λέει η ηγεσία της Ευρώπης, οι Γερμανοί, είναι η «πάρτη μας». Το εθνικό μας συμφέρον.
Κανέναν δεν δεσμεύουν πλέον οι ιδρυτικές συνθήκες. Κουρέλι τις έκαναν. Το νόμισμα, το ύψος των ελλειμμάτων και του χρέους, το Μεταναστευτικό, η Συνθήκη Σένγκεν, η ενιαία άμυνα (ευρωστρατός), το φάρμακο, το εμβόλιο, το Ταμείο Ανάκαμψης, οι γεωπολιτικές προκλήσεις στη Μεσόγειο, η Τουρκία ως χώρα, όλα τα παραπάνω είναι αιτίες διαίρεσης για την Ε.Ε. Όχι ενότητας. Διαίρεσης σε δύο και τρεις ταχύτητες. Θέλουμε πολύ να παραμείνουμε ευρωπαϊστές, όπως ήμασταν στα νιάτα μας.
Στη σχολή μου κερδίσαμε μόνοι εναντίον όλων -ως ΔΑΠ- ψηφοφορία για την εφαρμογή του Erasmus στη Νομική Θράκης, με ψήφους 82-75. Οι άλλοι μιλούσαν για ελίτ πτυχιούχων δύο ταχυτήτων, τρομάρα τους! Αλλά αυτή η Ευρώπη όπου ζούμε σήμερα δεν είναι η Ευρώπη για την οποία δώσαμε μάχες. Απέχει από τα όνειρά μας. Κανείς λαός δεν βλέπει τον εαυτό του στο μεγάλο κάδρο πλέον. Στα κέρδη -όταν όλα πήγαιναν καλά- ήμασταν μαζί. Αλλά τώρα, στον κίνδυνο και στη χασούρα, πάμε χώρια. Ακόμη κι αν παίζονται ζωές. Το βάθος μιας συμμαχίας, όμως, φαίνεται στα δύσκολα, όχι στα εύκολα. Και στα δύσκολα, μολονότι η , χάρη και στην πίεση του Πεκίνου, κράτησε ενωμένη την ευρωζώνη το 2012-2015, η Ενωσή μας μοιάζει με «τεχνικό εθνικιστικό μόρφωμα με ημερομηνία λήξεως», για να χρησιμοποιήσω ορολογία της εγχώριας Αριστεράς.
Μετά την αποχώρηση της Μέρκελ και του Σόιμπλε από το προσκήνιο, που, παρά τα κουσούρια τους, είχαν ιδεολόγημα και κράτησαν ενωμένη την Ένωση (για να μη χρεωθεί στη βάρδιά τους η διάσπαση της ευρωζώνης), στο μέλλον η Ένωση δεν θα έχει ούτε καν ηγεσία για να εγγυάται την ενότητά της. Τώρα μας διχάζουν οι πολιτικές, αύριο θα μας διασπούν οι ανίκανες και χλομές ηγεσίες. Ήδη υπάρχει κενό στην απρόσωπη Κομισιόν, που παρακολουθεί αμήχανη τις εξελίξεις στην πανδημία ως ουραγός της Γερμανίας. Θα τολμούσαν να κάνουν τα ίδια με το εμβόλιο οι Γερμανοί, αν πρόεδρος της Κομισιόν ήταν η προσωπικότης Γιούνκερ; (Τώρα φαίνεται η καταλυτική του επιρροή στο εσωτερικό παιχνίδι ισχύος της Ε.Ε. ως παράγοντα ισορροπίας.)
Η χθεσινή γερμανική ατιμία με το εμβόλιο μας δείχνει έναν νέο δρόμο, τακτικό και στρατηγικό: τον δρόμο του (καλώς εννοούμενου) ελληνικού εθνικισμού. Του ρομαντικού εθνικισμού. Παρακαλώ να μη φοβόμαστε τις λέξεις πλέον. Οι εταίροι μας έκαναν αυτές τις λέξεις πολιτική. Βάζουν τον λαό τους πάνω από τον λαό μας και πάνω από όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Και το Βερολίνο και το Λονδίνο. Αυτοί, όπως αποκαλύπτει ο Ομπάμα στο βιβλίο του, έλεγαν στις τουαλέτες των συνόδων κορυφής του ΝΑΤΟ, εις επήκοον του ιδίου, ρατσιστικά τσιτάτα για την Ελλάδα, του τύπου «αυτοί δεν είναι σαν και εμάς». (Πράγματι, δεν είμαστε σαν τα μούτρα τους – πήραμε την Ευρώπη στην πλάτη μας και στο Προσφυγικό και στην κρίση χρέους.)
Προφανώς, εδώ δεν εννοούμε τον εθνικισμό ως πράξη μίσους, βίας, ριζοσπαστισμού ή επίδειξης φυλετικής ανωτερότητας. Τον εννοούμε αποκλειστικώς ως πρόταξη του εθνικού συμφέροντος. Αρκετά με το ευρωπαϊκό συμφέρον! Εάν ο Γερμανός και ο Άγγλος κρατούν τα εμβόλια για πάρτη τους, αν ο Ιταλός και ο Μαλτέζος στηρίζουν τον Τούρκο και όχι τον Έλληνα για να κερδίζουν οι τράπεζές τους, αν ο Ούγγρος στέλνει πίσω στον Έλληνα «πακέτο» τον πρόσφυγα και τον μετανάστη για να κρατήσει υγιή και συμπαγή την κοινωνία του, ποιοι είμαστε, άραγε, εμείς οι ανόητοι που θα προσποιούμαστε τα καλά παιδιά της Ενώσεως και θα κρατάμε ψηλά τη σημαία του Σουμάν και του Μονέ; Και, αν δεν αρέσει η λέξη «εθνικισμός», η οποία έχει ως ρίζα της τη λέξη «έθνος» πάντως, ας επιλέξουμε τη λέξη «πατριωτισμός». Πατριωτισμός εντός της Ένωσης, αλλά και εκτός της ¨Ενωσης. Πατριωτισμός με νέες, τολμηρές συμμαχίες – ας σκεφτούμε και ολίγον έξω από το «κουτί».
Προφανώς και δεν εισηγούμαι την πολιτική του ΚΚΕ, να φύγουμε από την Ε.Ε. – άλλωστε και αυτό στην κρίσιμη στιγμή τάχθηκε με το ευρώ. Ασφαλώς και δεν λέω εμείς, 40 χρόνια μέλος της Ε.Ε., να σηκωθούμε από το τραπέζι και να αφήσουμε την καρέκλα μας στη Σύνοδο Κορυφής. Ξέρουμε άριστα ότι καιροφυλακτούν κοράκια για να την αρπάξουν και να στρογγυλοκαθίσουν πάνω σε αυτήν. Ζητώ όμως -έχουμε όλα τα δίκαια με το μέρος μας- να αποκτήσουμε ανάστημα έθνους μέσα στην Ενωση. Όπως το έθεσα και στον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ -απάντησε εξαιρετικά-, «μήπως πρέπει να γίνουμε λιγότερο προβλέψιμος σύμμαχος;».
Και όποιος έχει αμφιβολία δεν έχει να κοιτάξει προς την Τουρκία. Οικονομικά και γεωπολιτικά είναι με το ένα πόδι στη Δύση και με το άλλο στη νέα Ασία, που ήδη ανατέλλει. Να συνεχίσουμε όπως ήμασταν, πάντως, αποκλείεται. Θα το πληρώσουμε ακριβά.