Ο Γεώργιος Παπανικολάου ήταν διάσημος Έλληνας ιατρός, βιολόγος και ερευνητής. Ήταν πρωτοπόρος στην κυτταροπαθολογία, και για τον πρώιμο εντοπισμό του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Είναι περισσότερο γνωστός ως ο άνθρωπος που ανακάλυψε την πρωτοποριακή κυτταροδιαγνωστική μέθοδο, γνωστή ως Τεστ Παπ, που χάρισε ζωή στις γυναίκες όλου του κόσμου, όπως αναφέρει αναμνηστική πλάκα στο Ερευνητικό Καρκινολογικό Ινστιτούτο «Γ. Παπανικολάου».
Ο πατέρας του Νικόλαος Παπανικολάου ήταν ιατρός και διετέλεσε και δήμαρχος της πόλης ενώ είχε εκλεγεί και βουλευτής Ευβοίας και Καρυστίας. Ο Γεώργιος Παπανικολάου πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κύμη, όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Κατόπιν οι γονείς του, τον έστειλαν στην Αθήνα για να τελειώσει τις εγκύκλιες σπουδές. Με το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών εισήλθε το 1898 στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε ηλικία 15 ετών. Έλαβε το πτυχίο του το 1904, σε ηλικία, δηλαδή, μόλις 21 ετών.
Στη συνέχεια εκπλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία. Τότε, ο πατέρας του πρότεινε μεταξύ άλλων να ακολουθήσει το δρόμο του στρατιωτικού ιατρού, την οποία πρόταση, βεβαίως, απέρριψε.
Ήταν φιλομαθής. Στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, διεύρυνε τη μόρφωσή του με την εκμάθηση ξένων γλωσσών, όπως τα γαλλικά, που θεωρούνταν, τότε, απαραίτητα για τους καλλιεργημένους ανθρώπους.
Ωστόσο ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και τη μουσική, η οποία ήταν και το μεγάλο του πάθος. Έτσι, ασχολήθηκε επί οκτώ έτη με το βιολί. Παρακολουθούσε μαθήματα στο Ωδείο Λότνερ. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή, επέστρεψε στην Κύμη. Επιστρέφοντας όμως εκεί, συλλογιζόταν το λόγο που έγινε ιατρός, αφού δεν ήθελε να ασκήσει το επάγγελμα αυτό. Καθημερινά, κάνοντας αμέτρητους περιπάτους, στην Κύμη, ήρθε πιο κοντά με τη φιλοσοφία. Ο Φρίντριχ Νίτσε έπαιξε μεγάλο ρόλο στον τρόπο σκέψης του, σύμφωνα με το wikipedia.
Το 1923 εφάρμοσε τη μέθοδό του σε γυναίκες, προς μελέτη των φυσιολογικών γεννητικών λειτουργιών και στη συνέχεια για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η πρώτη του ανακοίνωση επί της χρησιμοποίησης της κυτταρολογικής μεθόδου προς διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, το 1928, έγινε δεκτή με πολύ σκεπτικισμό, καθόσον η κρατούσα τότε γνώμη, για τέτοιου είδους έρευνα και εφαρμογή, επί αποφολιδουμένων κυττάρων ήταν πρακτικά αδύνατη. Τέτοια διάγνωση θεωρούνταν δυνατή, μέχρι την εποχή εκείνη, μόνο με την τομή του πάσχοντος οργάνου.
Οι έρευνες του Παπανικολάου επεκτάθηκαν στη συνέχεια στις κυτταρολογικές αλλοιώσεις στο καρκίνο του αυχένα της μήτρας και του ενδομητρίου, των οποίων τα πορίσματα δημοσίευσε το 1943 από κοινού μετά του καθηγητή γυναικολογίας Έρμπερτ Τράουστ σε ειδική μονογραφία υπό τον τίτλο «Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων» (Diagnosis of Uterine Cancer by the Vaginal Smear).
Η δημοσίευση της εργασίας αυτής ήταν επόμενο να κεντρίσει το παγκόσμιο ιατρικό ενδιαφέρον και να προκαλέσει την άμεση δοκιμαστική χρησιμοποίηση της μεθόδου σε διάφορα νοσοκομεία. Το 1944 έγινε η πρώτη εφαρμογή επί του ουροποιητικού συστήματος και στη συνέχεια επί του πεπτικού και άλλων συστημάτων του οργανισμού.
Ο Παπανικολάου με τις εργασίες του αυτές έγινε ο θεμελιωτής νέου επιστημονικού κλάδου της «αποφολιδωτικής κυτταρολογίας» βασιζόμενη ακριβώς στη μελέτη των αποφιλιδουμένων κυττάρων του οργανισμού στις διάφορες κοιλότητες αυτού. Η μέθοδος αυτή που έλαβε προς τιμή του την ονομασία «Μέθοδος Παπανικολάου» ή «Τεστ Παπανικολάου» και κατά συγκοπή «Τεστ Παπ» άνοιξε ευρείς νέους ορίζοντες στην ιατρική έρευνα στη γενετήσια φυσιολογία και ενδοκρινολογία ειδικότερα για τον καρκίνο.