Η Διάσκεψη του Βερολίνου, η αρχική ολιγωρία της Αθήνας και ο σωτήρας Χαφτάρ

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ

Μπορεί ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών να ψέλλισε δικαιολογίες για τον αποκλεισμό της Αθήνας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου, αλλά η πραγματικότητα είναι τόσο κραυγαλέα που δεν αφήνει περιθώρια υπεκφυγής. Από τη στιγμή που η Τουρκία υπέγραψε τη συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με την κυβέρνηση της Τρίπολης, η Ελλάδα αυτομάτως ενεπλάκη στην κρίση της Λιβύης, επειδή οι δύο συμβαλλόμενοι σφετερίζονται δια της συμφωνίας τους ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.
Η Αθήνα δεν επεδίωξε την εμπλοκή της, αλλά στις διεθνείς σχέσεις, όπως και στη ζωή, μπορείς να εμπλακείς από μία κίνηση τρίτου, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση. Η Άγκυρα είχε δείξει ποιες είναι οι προθέσεις της. Ήταν, λοιπόν, κοινό μυστικό ότι ο Ερντογάν πίεζε την κυβέρνηση της Τρίπολης να υπογράψει αυτή τη συμφωνία. Και το επέτυχε, όταν ο Αλ Σαράτζ βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού και ως μόνη σωτηρία έβλεπε την τουρκική στρατιωτική επέμβαση.
Η ελληνική διπλωματία όφειλε να είχε δράσει προληπτικά. Να είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση της Τρίπολης ότι εάν υπογράψει τέτοια συμφωνία, την επόμενη ημέρα θα διέκοπτε τις διπλωματικές σχέσεις μαζί της και θα αναγνώριζε τον Χαφτάρ. Επίσης, ότι η υποστήριξή της δεν θα περιοριζόταν στο διπλωματικό επίπεδο. Να είχε, μάλιστα, κοινοποιήσει αυτή την προειδοποίηση στην Ουάσιγκτον, στην ΕΕ, στη Μόσχα, αλλά και στο Κάιρο, ώστε οι πάντες να γνωρίζουν τις επιπτώσεις.
Δεν ισχυρίζομαι ότι εάν είχε δράσει έτσι η Αθήνα θα είχε αποτρέψει την υπογραφή της συμφωνίας. Εάν παρόλα αυτά, ο Αλ Σαράτζ υπέγραφε, η Ελλάδα όχι μόνο θα έπρεπε να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις μαζί του, αλλά και να έστελνε διπλωματικό σύνδεσμο διαπιστευμένο στο Κοινοβούλιο της Λιβύης, το οποίο πρόσκειται στον Χαφτάρ. Επίσης, θα μπορούσε επισήμως να συνάψει συμφωνία με το Κάιρο για την παροχή δωρεάν στρατιωτικής βοήθειας. Οι Αιγύπτιοι ξέρουν πως θα διοχέτευαν αυτά τα όπλα στις δυνάμεις του Χαφτάρ.
Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε. Μπορεί η Αθήνα να έδιωξε τον Λίβυο πρεσβευτή, αλλά ακόμα αναγνωρίζει την κυβέρνηση Σαράτζ. Τουλάχιστον, είχε στείλει τον υπουργό Εξωτερικών στον Χαφτάρ και τώρα πέρασε στην αντεπίθεση, καλώντας τον Λίβυο στρατάρχη στην Αθήνα, τον οποίο θα συναντήσει όχι μόνο οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, αλλά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, γεγονός που προσδίδει μεγάλη πολιτική βαρύτητα στην επίσκεψη. Έτσι, στέλνεται ένα σαφές μήνυμα προς τους Γερμανούς ότι η Ελλάδα παρεμβαίνει στις εξελίξεις, παρά την προσπάθεια τους να την κρατήσουν στο περιθώριο.
Μόνη σωτηρία η στρατιωτική επικράτηση του Χαφτάρ
Όπως προανέφερα, άλλωστε, όχι μόνο η Τουρκία, αλλά και η Λιβύη έχει σφετερισθεί ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η Ελλάδα είναι άμεσα εμπλεκόμενο μέρος, αλλά παριστάνει τον “τρίτο”! Κι αφού παριστάνει τον “τρίτο”, δίνει το πρόσχημα στους Γερμανούς να την αποκλείσουν από τη Διάσκεψη του Βερολίνου, με το αιτιολογικό ότι καλούνται εμπλεκόμενα μέρη.
Το γεγονός ότι η συμφωνία της Άγκυρας με την κυβέρνηση της Τρίπολης παραβιάζει εξόφθαλμα το διεθνές δίκαιο δεν είναι αρκετό για να την καταστήσει άκυρη, ούτε καν ανενεργή. Ο μόνος τρόπος για να ακυρωθεί η επίμαχη συμφωνία είναι οι δυνάμεις του Χαφτάρ να καταλάβουν την Τρίπολη και να ανατρέψουν την κυβέρνηση Σαράτζ, επιβάλλοντας μία νέα κυβέρνηση, την οποία και αργά ή γρήγορα θα αναγνωρίσει η διεθνής κοινότητα.
Είναι, λοιπόν, ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας που την ωθούν στο πλευρό του Χαφτάρ, ο οποίος και έχει ξεκάθαρα δεσμευθεί πως θα ακυρώσει τη συμφωνία με την Τουρκία. Και είναι ζωτικά αυτά τα συμφέροντα, επειδή δεν πρόκειται απλώς και μόνο για έναν θεωρητικό σφετερισμό ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Πατώντας σ’ αυτήν ακριβώς τη συμφωνία, ο Ερντογάν ανακοίνωσε πως θα παραχωρήσει άδειες για έρευνες και γεωτρήσεις νότια και ανατολικά του τόξου Καστελλόριζο-Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη.
Τί σημαίνει πρακτικά αυτό; Σημαίνει ότι εάν σταλεί για έρευνες το “Ορούτς Ρέις” σ’ αυτή την περιοχή, θα έχει πυροδοτηθεί ο μηχανισμός πρόκλησης ελληνοτουρκικής κρίσης με απρόβλεπτη κατάληξη. Πώς θα αντιδράσει η Αθήνα; Θα “καταπιεί” την ευθεία παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της ή θα προσπαθήσει να εμποδίσει το ερευνητικό σκάφος με ό,τι αυτό μπορεί να προκαλέσει; Αλλά κι αν την “καταπιεί”, σε επόμενη φάση ο Ερντογάν θα στείλει γεωτρύπανο στην ίδια περιοχή, δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερο τετελεσμένο. Θα το “καταπιεί” κι αυτό η Ελλάδα;
Για να μην φθάσει σ’ αυτό το δίλημμα, η Αθήνα όφειλε να είχε δράσει προληπτικά. Έστω και τώρα, όμως, έχει εθνικό συμφέρον να διευκολύνει με κάθε μέσο τη στρατιωτική επικράτηση των δυνάμεων του Χαφτάρ. Πολύ περισσότερο όταν προς την ίδια κατεύθυνση κινείται η Αίγυπτος και άλλες αραβικές χώρες. Από την πλευρά του, πάντως, ο Ερντογάν δρα και μάλιστα αποφασιστικά. Αγνοώντας συστάσεις και την σχετική απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας στέλνει στρατό στη Λιβύη για να κρατήσει όρθια την κυβέρνηση Σαράτζ.
Η Διάσκεψη του Βερολίνου και η μεταμοντέρνα αποικία
Δεν χρειαζόταν ο αποκλεισμός από τη Διάσκεψη του Βερολίνου για να φανεί το πως η Γερμανία αντιμετωπίζει την Ελλάδα. Υπενθυμίζουμε ότι λίγα χρόνια την είχε αποκλείσει από το Berlin Process για τα Δυτικά Βαλκάνια, παρότι είναι η πιο παλιά χώρα-μέλος της ΕΕ, γειτνιάζει άμεσα και έχει συμφέροντα στη συγκεκριμένη περιοχή. Και μόνο σε επόμενη φάση δέχθηκε την Ελλάδα σαν παρατηρητή!
Η πραγματικότητα είναι ότι το Βερολίνο αντιμετωπίζει την Ελλάδα σαν μεταμοντέρνα αποικία του. Αυτό έχει καταστεί σαφές από πλήθος γεγονότων. Ίσως το πιο σοκαριστικό από αυτά είναι ότι στα χρόνια του τρίτου Μνημονίου η καγκελάριος είχε πει στους Κινέζους συνομιλητές της πως για τα ελληνικά θέματα το Πεκίνο πρέπει να συνομιλεί με το Βερολίνο κι όχι με την Αθήνα!!! Μοιάζει αδιανόητο, αλλά μου το είχε τότε εξομολογηθεί ανώτατος παράγοντας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου το είπε ο Κινέζος ομόλογός του.
Ο τρόπος που οι Γερμανοί αντιμετωπίζουν την Ελλάδα, όμως, είναι η μία όψη του νομίσματος. Υπάρχει και η άλλη. Πώς έδρασε-αντέδρασε η Αθήνα; Μήπως ο Μητσοτάκης ή ο Δένδιας επικοινώνησαν το προηγούμενο διάστημα με τους Γερμανούς ομολόγους τους για να αποτρέψουν τον αποκλεισμό, για τον οποίο γράφουμε εδώ και καιρό; Μήπως όταν ο αποκλεισμός επισημοποιήθηκε ακούσατε να έγινε ελληνικό διάβημα διαμαρτυρίας;
Το σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν ότι οι Γερμανοί (και όχι μόνο) αντιμετωπίζουν την Ελλάδα σαν “μεταμοντέρνα αποικία” τους, αλλά και η ελληνική κυβέρνηση συμπεριφέρεται περίπου σαν τέτοια. Και εάν θεωρείται βαρύ τον όρο “μεταμοντέρνα αποικία” μπορείτε για παρηγοριά να τον αντικαταστήσετε με το πιο κομψό όρο “κράτος-πελάτης”, που τόσο αγαπούν οι Αμερικανοί.
apopseis.com