Η Ελλάδα της φτώχειας που μεγάλωσε όμως με ψηλά το κεφάλι. Η ιστορία της συνοικίας Δουργούτι που σήμερα αποτελεί την περιοχή του Νέου Κόσμου. Μια Πόλις Μαγική.

Η βελτίωση της Λεωφόρου Συγγρού το 1904 επέφερε πολύ γρήγορα την οικοδόμηση των περιοχών γύρω από τον Ιλισό. Η ονομαζόμενη τότε συνοικία της «Αλωπεκής», αν και εκτός σχεδίου πόλεως, αποκτά τους πρώτους κατοίκους και τα λιγοστά μικρά σπίτια.

Το 1914 χιλιάδες Αρμένιοι αρχίζουν να καταφθάνουν διωκόμενοι από την Τουρκία στην Ελλάδα. Το «Τάγμα των Ιπποτών της Μάλτας» αγοράζει ένα οικόπεδο πλησίον της Λ. Συγγρού, προκειμένου να στεγαστούν οι πρώτοι Αρμένιοι ρωμαιοκαθολικοί πρόσφυγες. Η αθηναϊκή οικογένεια Δουργούτη ή Δουρούτη που κατείχε την περιοχή δίνει στον νέο οικισμό το όνομα Δουργούτι ή Αρμένικα.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το Δουργούτι κατακλύζεται από πρόχειρες κατασκευές που φιλοξενούν οικογένειες προσφύγων. Δίπλα στα μικρά κτίρια που κατασκευάζονται με χρήματα της Κοινωνίας των Εθνών, εμφανίζονται δεκάδες τρώγλες από πρόχειρα υλικά. Το κράτος, αντιλαμβανόμενο την αδυναμία του να διαχειριστεί το στεγαστικό πρόβλημα, θεσπίζει την έννοια της οριζόντιας ιδιοκτησίας.
Το 1935 το υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας δίνει σε χρήση των προσφύγων τις πρώτες πολυκατοικίες στο Δουργούτι, τα διαμερίσματα των οποίων για πρώτη φορά διέθεταν δύο δωμάτια με ηλεκτρικό ρεύμα και εσωτερική τουαλέτα. Με την κατασκευή τους οι αρχιτέκτονες Κ. Λάσκαρις και Δ. Κυριακός εισάγουν στην Ελλάδα τη σύγχρονη και λιτή γραμμή του κινήματος Bauhaus. Το καθεστώς Μεταξά προσθέτει την κατασκευή τριών ακόμα πολυκατοικιών, ώστε ο οικισμός Δουργουτίου να αριθμεί συνολικά 237 σύγχρονα διαμερίσματα.
Η περιοχή αποτέλεσε το σκηνικό όπου γυρίστηκε η ταινία «Μαγική Πόλις» του Ν. Κούνδουρου το 1954.
Το χρονίζον στεγαστικό πρόβλημα δημιουργεί στο Δουργούτι μια ιδιάζουσα κατάσταση. Έλληνες εσωτερικοί μετανάστες και πρόσφυγες συμβιώνουν αρμονικά μαζί με παλιννοστούντες και Αρμένιους. Δίπλα στην κεντρική λεωφόρο των Αθηνών με τις καινούργιες πολυκατοικίες, θα παραμείνει για χρόνια μια ολόκληρη κοινωνία δεμένη και κινούμενη δυναμικά, παρότι στο περιθώριο της πρωτεύουσας.
Η συνοχή των κατοίκων έκανε το Δουργούτι αδιάβατο για τον ξένο κατακτητή. Όμως στις 9 Αυγούστου 1944 τα στρατεύματα κατοχής κυκλώνουν την περιοχή ζητώντας την άμεση συγκέντρωση όλων των ανδρών. Με συνοπτικές διαδικασίες εκτελούνται επί τόπου περίπου 150 άτομα που είχαν αντιστασιακή δράση. Εκατοντάδες άλλοι οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου και σε τάγματα εργασίας στη Γερμανία.
Η αιματηρή θύμηση του Μπλόκου επιφέρει την αισθητή αύξηση των αντάρτικων δυνάμεων στη συνοικία. Τα Δεκεμβριανά θα οχυρωθούν πίσω από τις πολυκατοικίες του Δουργουτίου για να εμποδίσουν με πενιχρά μέσα τη διέλευση των αγγλικών δυνάμεων από τη Γέφυρα του Ιλισού στου Μακρυγιάννη.
Η περιοχή αποτέλεσε επίσης το σκηνικό όπου γυρίστηκε η ταινία «Μαγική Πόλις» του Ν. Κούνδουρου το 1954.
Το 1965 η θεμελίωση νέου Οικισμού από τον Γεώργιο Παπανδρέου σηματοδοτείται από τη φράση «Θάνατος στην παράγκα!». Η πολιτική προσταγή σήμανε την αρχή του τέλους για την ιστορία της περιοχής, καθότι η συνολική απαλλοτρίωση της παραγκούπολης έδωσε τη δυνατότητα σε όλους όσοι κατοικούσαν στο Δουργούτι να αποκτήσουν οίκημα από το κράτος με χαμηλό τίμημα. Κυρίως όμως ανοικοδομούσε το Δουργούτι από το μηδέν.
Το 1968 το απριλιανό καθεστώς θα εγκαινιάσει διθυραμβικά στη συνοικία δεκαπέντε νέες πολυκατοικίες. Ταυτόχρονα, με την κατασκευή της τελευταίας δωδεκαώροφης προσφυγικής πολυκατοικίας, θα προσδώσει στο Δουργούτι τον αέρα του εκμοντερνισμού που απόπνεαν εκείνα τα χρόνια τα υψηλά κτίρια. Αυτή η αρχή για το σύγχρονο Δουργούτι απεικόνιζε το τέλος του προσφυγικού ζητήματος στην Ελλάδα.
Η συνοικία αποτελείται πλέον από ένα συνονθύλευμα διαφορετικών ανθρώπων. Στους πρώτους γηγενείς Μικρασιάτες και Αρμένιους κατοίκους, θα προστεθούν πληθυσμοί από τη Μακεδονία και την Ήπειρο που μετακινήθηκαν μετά τον εμφύλιο στην Αθήνα, αλλά και εκατοντάδες Έλληνες ποντιακής καταγωγής. Το Δουργούτι είναι πλέον ο Νέος Κόσμος στον οποίο θα ζήσουν και θα προσφέρουν εκατοντάδες οικογένειες.
 
Το κείμενο είναι του Μελέτη Ζαχαράκη [μέλος της ομάδας Ιστορικής Χαρτογράφησης του Dourgouti Island Hotel Project]