Η πρόθεση της Γαλλίας να αποτρέψει την Τουρκία

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΕΝΤΑ

Η δήλωση της Γαλλίδας Υπουργού Άμυνας στην Αθήνα (24/2/2020) για “αποτρεπτική παρουσία” του Γαλλικού πολεμικού ναυτικού στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί και να είναι – στο βαθμό που θα αναπτυχθεί και έμπρακτα – η πιο σημαντική είδηση που καταγράφεται για την Ανατολική Μεσόγειο, την Ελλάδα και την Κύπρο, εδώ και πολλά χρόνια.
Η Γαλλίδα Υπουργός Άμυνας έκφρασε στρατηγική πρόθεση δεσμευτικής παρουσίας του πολεμικού ναυτικού και αεροπορίας της χώρας της στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, με σκοπό να αποτρέψει τη “διεξαγωγή επιχειρήσεων γεωτρήσεων σε ζώνες που δεν είναι αναγνωρισμένες ως τουρκικές ζώνες.”
Είναι η πρώτη φορά που μια μεγάλη αεροναυτική δύναμη σε περιφερειακό επίπεδο δηλώνει πρόθεση να αναλάβει δεσμευτικό ρόλο αποτροπής της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής με ανάλογα μέσα με αυτά που χρησιμοποιεί η Άγκυρα. Δηλαδή, στην πρόταξη της αεροναυτικής ισχύος της Τουρκίας, ως μέσο επιβολής κατά της Κύπρου και της Ελλάδος, η Γαλλία εκφράζει πρόθεση να προτάξει αεροναυτικές δυνάμεις που θα αποτρέπουν την Άγκυρα να επιβάλει τους σκοπούς της.
Αυτή η έκφραση πρόθεσης και τα όριά της θα δοκιμαστούν στην πράξη: Τι ακριβώς έχει πρόθεση να πράξει η Γαλλία; Θα είναι μια στρατηγική «διαρκούς πρόθεσης αποτροπής». Δηλαδή θα υπάρχει ισχυρή αεροναυτική παρουσία και διεξαγωγή ασκήσεων που θα στέλλουν μηνύματα πρόθεσης αντίδρασης “εάν χρειαστεί”, εάν η Τουρκία ξεπεράσει «τη γραμμή». Αυτή φυσικά θα είναι η πιο προβληματική προοπτική, διότι, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη της αποτροπής, αυτή λειτουργεί μόνο υπό καθεστώς και πράξεις αποφασιστικότητας, τις οποίες και λαμβάνει υπόψη ο αντίπαλος.
Η πρόθεση αποτροπής θα έχει έμπρακτο στόχο και αποτέλεσμα εάν έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο. Για παράδειγμα, το γαλλικό ναυτικό να προστατεύσει τις γεωτρήσεις της ΤΟΤΑΛ στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου. Να αποτρέψει την Τουρκία, δηλαδή να παρεμποδίσει ή παρενοχλήσει τις γεωτρήσεις της ΤΟΤΑΛ στα τεμάχια που έχει άδεια για γεωτρήσεις. Να παρατάξει δηλαδή η Γαλλία, απέναντι στα τουρκικά πολεμικά πλοία και αεροπορία, γαλλικές αεροναυτικές δυνάμεις, τόσο ισχυρές όσο η Τουρκία να νιώσει το δυσανάλογο κόστος να επιδιώξει παρεμπόδιση γεωτρήσεων της ΤΟΤΑΛ;
Η πρόθεση αποτροπής που έκφρασε η Γαλλίδα Υπουργός Άμυνας μπορεί να έχει κι άλλες διαστάσεις. Έχει, για παράδειγμα, πρόθεση η Γαλλία να αποτρέψει τη διεξαγωγή άλλων έκνομων γεωτρήσεων της Τουρκία στις θαλάσσιες ζώνες Κύπρου και Ελλάδας που; Δηλαδή, θα στείλει τις αεροναυτικές δυνάμεις της η Γαλλία σε σημεία που έχει πρόθεση η Τουρκία να διεξάγει νέες έκνομες γεωτρήσεις στο Αιγαίο και στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου;
Ότι από τα πιο πάνω και αν συμβαίνει, είναι η πρώτη φορά που εκφράζεται πρόθεση αποτροπής της Τουρκίας με ανάλογα μέσα που μπορούν να προσδώσουν προοπτική αξιοπιστίας.
Βεβαίως το ζήτημα αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό και περίπλοκο. Πρέπει να συζητηθεί πολύ σοβαρά σε στρατηγικό και τακτικό επίπεδο από την Αθήνα και τη Λευκωσία. Διότι, δεν μπορεί να αναπτύσσει πρόθεση στρατηγική αποτροπής η Γαλλία, από την μια και η Αθήνα και η Λευκωσία να μην εκφράζουν αποφασιστικότητα, με ανάλογα μέσα, από την άλλη. Το βασικό στοιχείο στην αποτροπή είναι η αποφασιστικότητα και η αξιοπιστία.
Η εκστόμιση της φράσης “αποτρεπτική παρουσία” (και θα πρέπει να διαβάσει/ακούσει κάποιος και το γαλλικό κείμενο της δήλωσης), έχει από μόνη της σημασία, αλλά στην πράξη θα πρέπει να εξεταστεί σε μεγαλύτερο βάθος. Σίγουρα θα φανεί επί της θαλάσσης.
Στην Ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία αναπτύσσει αναθεωρητική στρατιωτική στρατηγική, η οποία μπορεί να ανασχεθεί μόνο από μία συμμαχία κρατών με αποτρεπτική ισχύ. Η Γαλλία εκφράζει μια πρόθεση, αλλά αυτό είναι μια πρόθεση για την ώρα.
Τέλος – κι αυτό πρέπει να υπογραμμιστεί – από όλους του “συμμάχους” που έχει η Ελλάδα και η Κύπρος, μόνο η (εν πολλοίς) “παραμελημένη” Γαλλία έστειλε το ναυτικό της και εκφράζει πρόθεση να αποτρέψει την Τουρκία.
Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας