«Καμπανάκι» ήχησε για χιλιάδες ιδιόκτητες ακινήτων, καθώς και για συμβολαιογράφους, δικηγόρους, μηχανικούς και τοπογράφους, μετά την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την εκτός σχεδίου δόμηση, η οποία ορίζει πως, πλέον, δεν μπορείς να χτίσεις εκτός σχεδίου με όρους ευνοϊκότερους από εντός σχεδίου.
Εκπρόσωποι των παραπάνω καλούν τα κόμματα να πάρουν άμεσα θέση στο πρόβλημα που αφορά χιλιάδες ιδιόκτητες μικρών εκτάσεων, η περιουσία των οποίων απαξιώνεται μετά την συγκεκριμένη απόφαση του ΣτΕ, ενώ, παράλληλα, προτείνουν συγκεκριμένες λύσεις.
Ειδικότερα, σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν η συντονιστική επιτροπή Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, ο απερχόμενος πρόεδρος ΠΣΔΑΤΜ (Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών) και γενικός γραμματέας CLGE-Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τοπογράφων-Μηχανικών, Φώτης Ριζόπουλος, και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), αναφέρθηκαν αναλυτικά στα προβλήματα που ανακύπτουν στην εκτός σχεδίου δόμηση, κατόπιν της έκδοσης της εν λόγω απόφασης.
Στην συνέντευξη Τύπου επισημάνθηκε πως η υπ’ αριθ. 176/2023 απόφαση του ΣτΕ, σε συνδυασμό με την διαχρονική αδράνεια της Ελληνικής Πολιτείας να υλοποιήσει όσα της αναλογούν από τους νόμους που η ίδια έχει ψηφίσει από το 1923 και μετά, οδηγεί ειδικά την εκτός σχεδίου μικροϊδιοκτησία σε απαξίωση και οικονομικό μαρασμό, προκαλώντας έντονο κοινωνικό πρόβλημα στην μέση ελληνική οικογένεια, ιδίως της περιφέρειας. Συγκεκριμένα, ιδιοκτήτες που απέκτησαν ως άρτια και οικοδομήσιμα αγροτεμάχια εκτός σχεδίου και για πολλά εξ αυτών εκδόθηκαν νομίμως οικοδομικές άδειες, ενώ πληρώθηκαν και εξακολουθούν να πληρώνονται για αυτά φόροι ως άρτια και οικοδομήσιμα, αδυνατούν σήμερα να τα οικοδομήσουν.
Την ίδια ώρα, η Πολιτεία δεν απαντά στο ερώτημα για την τύχη των υφιστάμενων οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν νομίμως από τις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ, από την άλλη, διαχρονικά αρνείται να χαρακτηρίσει και να ορίσει ποιοι δρόμοι είναι κοινόχρηστοι, καθώς οι σχετικές διατάξεις είναι νεφελώδεις και δυσεφάρμοστες, ενώ οι διαδικασίες είναι ανύπαρκτες. Ακόμα δε και στις περιπτώσεις όπου η Ελληνική Πολιτεία οριοθέτησε και καθόρισε αγροτικούς δρόμους (περίπτωση διανομών), η ίδια δεν τους αναγνωρίζει.
Ευνοούνται ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν χαρακτηριστεί επενδύσεις «στρατηγικές» ή «εθνικού ενδιαφέροντος»
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι μικροϊδιοκτήτες απαξιώνονται, ενώ οι ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν χαρακτηριστεί «στρατηγικές επενδύσεις» ή επενδύσεις «εθνικού ενδιαφέροντος» μπορούν να οικοδομήσουν εκτός σχεδίου εκεί που οι υπόλοιποι αδυνατούν, με δικούς τους όρους και fasttruck διαδικασίες.
Ο πρόεδρος της συντονιστικής επιτροπής Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, Γεώργιος Ρούσκας, ανέφερε σχετικά: «Ζητούμε τα εκτός σχεδίου γήπεδα, που δημιουργήθηκαν πριν την 24 Δεκεμβρίου 2003, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 3212/2003 να είναι δομήσιμα ανεξαρτήτως εάν έχουν την ελάχιστη πρόσοψη σε κοινόχρηστη δημόσια οδό που ορίστηκε με το άρθρο 10 παρ. 1 του ν. 3212/2003. Με τον τρόπο αυτό διατηρείται το μέχρι πρότινος καθεστώς των ακινήτων αυτών, βάσει του οποίου εκδόθηκαν και οικοδομικές άδειες, και δεν παραβιάζεται η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των διοικουμένων προς την διοίκηση.
Επίσης, είναι αναγκαία:
1) Άμεση νομοθετική ρύθμιση για την οικοδόμηση των εκτός σχεδίου αρτίων και οικοδομήσιμων ακινήτων
2) Άμεση θέσπιση και υλοποίηση διαδικασίας καθορισμού κοινοχρήστων οδών
3) Θέσπιση ενιαίων κανόνων εφαρμογής για την εκτός σχεδίου δόμησης στην Ελληνική επικράτεια».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δημήτριος Βερβεσός, μεταξύ άλλων, επισήμανε και τα εξής: «Οι πολίτες καλούνται σήμερα άδικα να πληρώσουν λάθη και αδιέξοδα της Ελληνικής Πολιτείας, που μέχρι και σήμερα δεν έχει προβεί σε χαρακτηρισμό του δικτύου κοινόχρηστων οδών στις εκτός σχεδίου περιοχές, ενώ ταυτόχρονα η άναρχη χωροθέτηση των οικισμών έχει καταστήσει μεγάλο μέρος των εντός σχεδίου οικοπέδων μη οικοδομήσιμα, ενώ οι πολίτες πληρώνουν αδρά τους πάσης φύσεως φόρους και τέλη».
Με τη σειρά του, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ζακύνθου, Γιάννης Γιατράς, ανέφερε τα ακόλουθα: «Τυγχάνει έωλη η άποψη ότι η εκτός σχεδίου οικοδόμηση προκαλεί βλάβη στο περιβάλλον γιατί μόνο οι πόλεις χτίζονται ενώ τα χωράφια καλλιεργούνται. Τουναντίον δημιουργείται τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα, από την κατάργηση της, διότι αφορά το ζήτημα κυρίως μικρούς κλήρους στους οποίους οι φτωχές αγροτικές οικογένειες είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους για ην εξασφάλιση του μέλλοντος των παιδιών τους. Στην Ελλάδα δεν οικοδομούνται μόνο οι πόλεις και οι οικισμοί. Αυτό λέει η λογική της οικιστικής μας ανάπτυξης από το έτος 1923. Δεν μπορεί το κράτος να απαιτεί από τους πολίτες να βρίσκονται μπροστά από αυτό. Ο λόγος που δικαιολογούσε την αναγκαιότητα της εκτός σχεδίου δόμησης για έναν ολόκληρο αιώνα ήταν να προηγηθεί ο οικιστικός εξορθολογισμός».
Ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ και της Διεθνούς Ενώσεως Ιδιοκτητών Ακινήτων (UIPI), δικηγόρος, Στράτος Παραδιάς, τόνισε: «Η εκτός σχεδίου δόμηση, είναι δόμηση με κανόνες και όχι αυθαίρετη. Η απαγόρευση της δόμησης εκτός σχεδίου απαξιώνει την περιουσία του ελληνικού λαού και της ελληνικής οικογένειας και παραβιάζει βάναυσα το ανθρώπινο δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Είναι απογοητευτικό ότι τα πολιτικά κόμματα δεν έκαναν την παραμικρή αναφορά στα προγράμματά τους για το πως θα επιλυθεί. Επιβάλλεται η άμεση εκ του νόμου αναγνώριση ως κοινόχρηστων, τουλάχιστον όλων των ασφαλτοστρωμένων και με όλα τα δίκτυα δρόμων που ανήκουν στο Δημόσιο και στους Δήμους και όσων γηπέδων έχουν νόμιμη πρόσβαση».
Τι ορίζει η επίμαχη απόφαση του ΣτΕ
Η επίμαχη απόφαση του ΣτΕ (176/2023), η οποία αφορούσε συγκεκριμένα οικόπεδο εκτός σχεδίου στο νησί της Πάτμου, ορίζει πως δεν αρκεί πια η προϋπόθεση να είναι ένα οικόπεδο πάνω από τέσσερα στρέμματα, αλλά θα πρέπει να έχει και πρόσβαση σε κοινόχρηστη οδό, δηλαδή σε δρόμο. Μάλιστα, η απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου συντάχθηκε με σχετική απόφαση του Εφετείου Πειραιά που είχε προηγηθεί.
Έτσι καταργήθηκε με τον πλέον επίσημο τρόπο η εκτός σχεδίου δόμηση και «τινάχθηκαν στον αέρα» χιλιάδες περιουσίες και οικόπεδα που είναι μεν άνω των τεσσάρων στρεμμάτων (βασική προϋπόθεση για την οικοδόμηση ακινήτου), όμως δεν είναι σε δρόμο.
Ακολούθησε, η διαμεσολάβηση του υφυπουργού Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, Νίκου Ταγαρά, ο οποίος είχε φέρει στη Βουλή σχετική τροπολογία (είχε πει στις 4/4/2023 μέχρι την Μεγάλη Τετάρτη), η οποία, όμως, κόπηκε μετά από απόφαση του Γιώργου Γεραπετρίτη και μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποια σχετική εξέλιξη. Μάλιστα ο κ. Ταγαράς, πριν το… μεγαλοπρεπές «όχι» Γεραπετρίτη, είχε δηλώσει σχετικά: «Επεξεργαζόμαστε μεταβατική διάταξη, η οποία θα δίνει σαφή απάντηση στο πρόβλημα το οποίο έχει δημιουργηθεί».
Παρέμβαση είχε υπάρξει τότε και από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), το οποίο είχε ζητήσει να βγει εγκύκλιος από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και να δοθεί μια λύση, με πιο πιθανή να προκρίνεται μια μεταβατική περίοδος 4-5 ετών για την εφαρμογή του μέτρου, προκειμένου να «ξεπαγώσουν» κάποιες άδειες οικοδόμησης και επενδύσεων.